Διαβητικό πόδι: κάθε 1 λεπτό 2 ακρωτηριασμοί

Μια από τις πιο σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη είναι το λεγόμενο «διαβητικό πόδι». Πρόκειται για έλκη που εμφανίζονται στα πόδια και αν δεν προληφθούν μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό. Οι στατιστικές προκαλούν σοκ καθώς κάθε 60 δευτερόλεπτα κάπου στον κόσμο δύο πόδια ακρωτηριάζονται λόγω διαβήτη και κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο διαβητικοί παγκοσμίως χάνουν το ένα πόδι ή και τα δύο από ακρωτηριασμό εξαιτίας της νόσου.
Υπολογίζεται πως ο κίνδυνος ακρωτηριασμού ενός ή και των δυο ποδιών είναι 25 φορές μεγαλύτερος σε άτομα με διαβήτη σε σύγκριση με τα μη διαβητικά. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι υπάρχουν 700.000 διαβητικοί και κάθε χρόνο γίνονται περίπου 2.500 – 3.000 ακρωτηριασμοί που αποτελούν την πιο σοβαρή και οδυνηρή επιπλοκή για άτομα με διαβήτη.

Η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη μείωση των ακρωτηριασμών είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ίδιων των ασθενών για τα προβλήματα των ποδιών. Ακρογωνιαίος λίθος στη πρόληψη των ακρωτηριασμών είναι η έγκαιρη διάγνωση της νευροπάθειας. Η διαβητική νευροπάθεια (βλάβη δηλαδή των νεύρων εξαιτίας του διαβήτη) είναι υπεύθυνη για το 85% των βλαβών των κάτω άκρων. Η νευροπάθεια προσβάλει το 1/3 των ατόμων με διαβήτη και είναι συχνότερη στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Η βλάβη των νεύρων καθιστά ανύπαρκτη την προστατευτική αίσθηση του πόνου, της αφής, του θερμού κλπ. Με τον τρόπο αυτό οποιαδήποτε βλάβη δεν γίνεται αντιληπτή και εξελίσσεται σε έλκος (πληγή) που δύσκολα θεραπεύεται ενώ στη συνέχεια δημιουργείται φλεγμονή από την είσοδο μικροβίων που μπορεί να εξελιχθεί προς το χειρότερο με κατάληξη τον ακρωτηριασμό.

Η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο αν υπάρχει μειωμένη αιματώδη στα κάτω άκρα από τα αποφραγμένα αγγεία δηλαδή αποφρακτική αρτηριοπάθεια. Η συνέπεια της συνύπαρξης των δυο παραπάνω καταστάσεων είναι τα έλκη και η γάγγραινα στα κάτω άκρα, με τελική κατάληξη επίσης τον ακρωτηριασμό. Όσες χώρες πέτυχαν μείωση στους ακρωτηριασμούς ατόμων με διαβήτη επένδυσαν στην πρόληψη αλλά και στην οργάνωση περίθαλψης του διαβητικού ποδιού στα νοσηλευτικά ιδρύματα.

Τι πρέπει να κάνει ένας διαβητικός

1. Να ελέγχει τα ποδιά σε καθημερινή βάση για κοψίματα, μώλωπες ή αλλαγή χρώματος, οίδημα και έλκη
2. Να προστατεύει πάντοτε τα πόδια του, να φοράει κατάλληλα παπούτσια μέσα και έξω από το σπίτι για να αποφύγει τον τραυματισμό των ποδιών
3. Να ελέγχει εσωτερικά τα παπούτσια για πετραδάκια, αιχμηρά αντικείμενα και άγριες επιφάνειες πριν τα φορέσει
4. Να αγοράζει παπούτσια το απόγευμα καθώς τα πόδια πρήζονται στο τέλος της ημέρας οπότε μπορεί να είναι βέβαιος ότι τα παπούτσια δεν είναι στενά
5. Οι κάλτσες μπορούν να βοηθήσουν να προλάβει τον τραυματισμό. Να βεβαιώνεται ότι δεν είναι στενές και φυσικά πάντοτε καθαρές ενώ δεν πρέπει να είναι τρύπιες
6. Να πλένει πάντα τα πόδια, προσεκτικά ανάμεσα στα δάχτυλα, και να τα διατηρεί ιδιαίτερα στεγνά ανάμεσα στα δάχτυλα και να χρησιμοποιει λάδι ή γαλάκτωμα για να διατηρεί το δέρμα μαλακό
7. Να κόβει τα νύχια του σε ευθεία και να χρησιμοποιει λύμα για τις αιχμηρές άκρες
8. Να καλύπτει τυχόν τραύματα με καθαρές γάζες.

Τι πρέπει να αποφεύγει

1. Τα μυτερά παπούτσια, τα ψιλά τακούνια, τα στιλέτα και τα παπούτσια με ανοιχτή φτέρνα
2. Να φοράει στενές κάλτσες
3. Όταν πλένει τα ποδιά να μην χρησιμοποιει καυτό νερό
4. Να μην χρησιμοποιει αερόθερμο ή θερμοφόρα για να ζεστάνει τα πόδια του
5. Να μην περπατάει με γυμνά πόδια
6. Να προσπαθεί να περιποιηθεί μόνος του τα ποδιά με φάρμακα για τους κάλλους ή με ξυραφάκι. Αν υπάρχει πρόβλημα να ζητάει τη βοήθεια επαγγελματία της υγείας
7. Την υπερβολική αύξηση του βάρους
8. Το κάπνισμα γιατί βλάπτει την κυκλοφορία του αίματος στα πόδια
9. Να φοράει κοσμήματα στα πόδια.

Μύθοι και αλήθειες

Μύθοι :
Μια μικρή πληγή δεν χρειάζεται ειδική περιποίηση. Η έλλειψη φροντίδας σε αυτές τις αρχικά μικρές πληγές μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία φλεγμονών από τις οποίες μπορεί να δημιουργηθούν βαθιά έλκη. Απαγορεύεται η γυμναστική των ποδιών. Αντιθέτως , χρειάζεται καθημερινή γυμναστική στα πόδια, π.χ. να μαζεύετε και να τεντώνετε τα δάκτυλα των ποδιών.

Αλήθειες :

Μη χρησιμοποιείτε σαπούνι για τη φροντίδα του διαβητικού ποδιού διότι έχει την ιδιότητα να στεγνώνει το δέρμα. Χρησιμοποιείτε άλλα προϊόντα που δεν περιέχουν σαπούνι. Ο καλύτερος τρόπος προστασίας είναι να ελέγχετε καθημερινά τα πόδια σας. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ιδίως από την κάτω πλευρά. Χρησιμοποιείτε για τον σκοπό αυτό έναν καθρέπτη.

MD Αντωνακάκης Σωκράτης – Γενικός Χειρουργός
rhodosgeneralsurgery.blogspot.gr