Με τον όρο μεταβολισμό εννοούμε το σύνολο των χημικών διαδικασιών που πραγματοποιούνται υπό φυσιολογικές συνθήκες στο σώμα και επιτρέπουν στα κύτταρα να ζουν. Οι περισσότερες χημικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται στον οργανισμό χρειάζονται ενέργεια, την οποία ο οργανισμός προσλαμβάνει με τις τροφές. Η ενέργεια αυτή είναι απαραίτητη για την έκκριση των αδένων, την διατήρηση των δυναμικών μεμβράνης, τη σύνθεση ουσιών στα κύτταρα, την απορρόφηση των τροφών από το γαστρεντερικό σωλήνα. Ο ρυθμός του μεταβολισμού αυξάνει σημαντικά κατά την διάρκεια της άσκησης.
Όταν το ποσό της ενέργειας που απαιτείται για την πραγματοποίηση των χημικών αυτών διαδικασιών είναι χαμηλό, τότε το άτομο πάσχει από χαμηλό μεταβολισμό. Η ποσότητα της ενέργειας που περισσεύει αποθηκεύεται στον οργανισμό, με αποτέλεσμα το άτομο να παχαίνει. Τα αίτια που προκαλούν χαμηλό μεταβολισμό διακρίνονται σε:
1. Οργανικά νοσήματα
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι ο υποθυρεοειδισμός. Στον υποθυρεοειδισμό υπάρχει ελαττωμένη έκκριση των ορμονών του θυρεοειδούς. Οι θυρεοειδικές ορμόνες αυξάνουν τις μεταβολικές δραστηριότητες όλων των κυττάρων. Ενεργοποιούνται γονίδια, που συνθέτουν πρωτεΐνες, τα μιτοχόνδρια αυξάνουν σε μέγεθος και αριθμό, ο ρυθμός παραγωγής του ενεργειακού νομίσματος του κυττάρου αυξάνει (ΑΤΡ), η χρησιμοποίηση οξυγόνου από τα κύτταρα είναι πιο έντονη, η καρδιά ο πνεύμονας ο γαστρεντερικός σωλήνας εργάζονται με υψηλούς ρυθμούς. Τα αντίθετα αποτελέσματα έχει η έλλειψη θυρεοειδικών ορμονών.
Η θεραπεία είναι αιτιολογική και συνίσταται στην χορήγηση της κατάλληλης αγωγής και στην άρση του αιτίου μετά τον εντοπισμό του οργανικού νοσήματος.
2. Φάρμακα και τοξικές ουσίες
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι τα κορτικοειδή ( κορτιζόνη). Η κορτιζόνη προάγει την άθροιση λίπους και ελαττώνει τη μυϊκή μάζα. Η ελάττωση της μυϊκής μάζας μειώνει τον βασικό μεταβολισμό του σώματος.
Η θεραπεία συνίσταται στην απόσυρση του φαρμάκου που είναι υπεύθυνο για τον χαμηλό μεταβολισμό του σώματος.
3. Ιδιοσυστασία
Στη συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων με χαμηλό μεταβολισμό, η παθολογική αυτή κατάσταση οφείλεται σε πολλαπλούς γενετικούς παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Παρά το γεγονός ότι πολλά παχύσαρκα άτομα, έχουν εκπαιδευτεί να τρώνε περισσότερο ή να χρησιμοποιούν το φαγητό ως συναισθηματική τροφή, η κοινή παχυσαρκία δεν είναι πάντα το αποτέλεσμα εξωγενών παραγόντων, οι οποίοι έχουν επιβάλλει ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής στο παχύσαρκο άτομο, που χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό καθιστικής ζωής και υπερβολικής πρόσληψης θερμίδων.
Μελέτες ενοχοποιούν μία σειρά κληρονομούμενων γονιδίων που εμπλέκονται στην πρόσληψη, την κατανάλωση ενέργειας και τον ρυθμό του μεταβολισμού σε αρκετές περιπτώσεις παχυσαρκίας. Τα δεδομένα αυτά συνάδουν με μελέτες που αποδεικνύουν ότι αρκετά υιοθετημένα παιδιά μοιάζουν με τους βιολογικούς μάλλον παρά με τους θετούς γονείς τους ως προς το βάρος, ενώ πολλοί μονοζυγώτες δίδυμοι έχουν παρόμοιο δείκτη μάζας σώματος, είτε μεγαλώνουν μαζί ή χωριστά.
Ο χαμηλός βασικός μεταβολισμός λόγω ιδιοσυστασίας έχει δύο βασικές συνέπειες:
1. Την δυσκολία που έχουν ορισμένα υπέρβαρα άτομα να χάσουν βάρος
2. Την δυσκολία που έχουν τα άτομα αυτά να διατηρήσουν το βάρος που χάνουν, μετά από ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους.
Φυσικά συμπληρώματα και φάρμακα με μεταβολικές επιδράσεις, ειδικά διατροφικά προγράμματα και παρεμβάσεις, χρησιμοποιούνται σήμερα στις περιπτώσεις αυτές.
Leave a Comment