«Η ρομποτική χειρουργική στη γυναικολογία: Ποια τα πλεονεκτήματα και σε ποιες επεμβάσεις εφαρμόζεται?»

από τον Μαιευτήρα-Γυναικολόγο Δρ. Κωνσταντίνος Γκούμα

Η ρομποτική χειρουργική στην γυναικολογία δεν αποτελεί μία νέα χειρουργική τεχνική, αλλά την εξέλιξη της λαπαροσκοπικής  χειρουργικής, ώστε να εξυπηρετεί ειδικές συνθήκες, όπως επεμβάσεις στο διάστημα και σε απομακρυσμένα πεδία των μαχών. Η εφαρμογή της όμως στην καθ’ημέρα χειρουργική πρακτική απεδείχθη με το χρόνο πολύτιμη, έτσι ώστε να κατακτά περίοπτη θέση τόσο στην χειρουργική του σήμερα αλλά κυρίως στην χειρουργική του μέλλοντος.

Το ρομπότ αποτελείται από δύο βασικά μέρη:  α) τη χειρουργική κονσόλα όπου κάθεται ο χειρουργός γυναικολόγος και β) το σύστημα των 4 βραχιόνων στους οποίους τοποθετούμε την κάμερα και 3 εργαλεία και το προσαρμόζουμε στην ασθενή μέσω 3-4 πολύ μικρών οπών στο δέρμα (σήμερα ήδη εφαρμόζεται η εφαρμογή των trocars και της  camera από μία και μόνη οπή από τον ομφαλό της ασθενούς). Η χειρουργική κονσόλα συνδέεται με το σύστημα των βραχιόνων με καλώδιο δια μέσω του οποίου μεταφέρονται οι κινήσεις του χειρουργού από την κονσόλα προς τους βραχίονες του ρομπότ και στη συνέχεια στις άκρες των εργαλείων, με αποτέλεσμα ό,τι ακριβώς κίνηση κάνει ο χειρουργός-γυναικολόγος από την κονσόλα, να μεταφέρεται τελικά στα εργαλεία με τα οποία χειρουργείται η ασθενής.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η έρευνα της τεχνολογίας απτικής ανάδρασης (haptic feedback) που θα προσφέρει και την αίσθηση της αφής στον χειρουργό που παρασκευάζει τους ιστούς με τους ρομποτικούς βραχίονες. Ένα άλλο ενδιαφέρον πεδίο έρευνας αποτελεί η συγχώνευση των εικόνων από τις απεικονιστικές εξετάσεις του ασθενούς (αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας) με την εικόνα του εγχειρητικού πεδίου για χαρτογράφηση και καλύτερο διεγχειρητικό σχεδιασμό της επέμβασης (επαυξημένη πραγματικότητα – augmented reality). Η τελευταία αυτή τεχνολογία υπόσχεται να μας οδηγήσει στην εποχή της Διεγχειρητικής Πλοήγησης (Intraoperational Navigation), οταν η χειρουργική επέμβαση θα καθοδηγείται από ηλεκτρονικό υπολογιστή που θα επεξεργάζεται όλα των δεδομένα από τον παρακλινικό έλεγχο του ασθενούς. 

• Ρομποτικά μπορούν να γίνουν οι κάτωθι γυναικολογικές επεμβάσεις:

1. Κύστεις ωοθήκης
2. Υδροσάλπιγγα
3. Εξωμήτριος κύηση
4. Ινομυώματα
5. Ενδομητρίωση
6. Αφαίρεση μήτρας-Ολική ή υφολική υστερεκτομή
7. Λύση συμφύσεων μεταξύ μήτρας-σαλπίγγων-ωοθηκών-εντέρο
8. Ουρογυναικολογικά χειρουργεία
9. Κακοήθεις όγκοι της μήτρας και του τραχήλου

• Τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής για την ασθενή και τον χειρουργό

1. Είναι μια ελάχιστα επεμβατική και  τραυματική μέθοδος, εξαιτίας της ακρίβειας με την οποία γίνονται οι κινήσεις του γιατρού.
2. Εξασφαλίζει ελάχιστη απώλεια αίματος.
3. Εξασφαλίζει μικρότερο πόνο.
4. Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
5. Μειώνει σημαντικά το χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο.
6. Εξασφαλίζει ταχύτερη ανάρρωση.
7. Παρέχει καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα.
8. Δίνει λύση στους περιορισμούς της λαπαροσκοπικής μεθόδου (δισδιάστατη εικόνα ή ασταθή εικόνα, απώλεια βαθμών ελευθερίας και αίσθησης, εργονομικά προβλήματα για την χειρουργική ομάδα).
9. Επιτρέπει στον χειρουργό να έχει τρισδιάσταση (3D) εικόνα του χειρουργικού πεδίου, σε πολύ μεγάλη μεγέθυνση.
10. Εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια στις χειρουργικές κινήσεις. Καθώς οι χειρισμοί του χειρουργού στην κονσόλα μετατρέπονται σε κίνηση των χειρουργικών βραχιόνων εξαλείφεται σχεδόν το φυσιολογικό τρέμουλο των χεριών, με αποτέλεσμα μια πρωτοφανή χειρουργική δεξιότητα.
11. Δίνει στο χειρουργό τη δυνατότητα να πραγματοποιεί δύσκολους χειρουργικούς χειρισμούς. Τα χειρουργικά εργαλεία των ρομποτικών βραχιόνων μπορούν να πραγματοποιήσουν όλες τις κινήσεις που πραγματοποιεί το ανθρώπινο χέρι (7 βαθμοί ελευθερίας στην κίνηση), με μεγαλύτερη δεξιότητα και ακρίβεια, ενώ περιστρέφονται σχεδόν 360^ο μέσα στο χειρουργικό πεδίο.

1. Παρέχει στον χειρουργό μεγαλύτερη άνεση κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Σε αντίθεση με την συνηθισμένη χειρουργική πρακτική, η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στον χειρουργό να πραγματοποιεί τις επεμβάσεις καθισμένος, μέσα σε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο και εργονομικά άριστο περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο κάματος του χειρουργού, με πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις δύσκολων και πολύωρων επεμβάσεων.
2. Δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να προετοιμάσει την επέμβαση στον Η/Υ, χρησιμοποιώντας τις εικόνες των εσωτερικών οργάνων των ασθενών που προκύπτουν από τις εξετάσεις τους. Ο χειρουργός μπορεί επίσης και κατά τη διάρκεια της επέμβασης να ανακαλέσει στην οθόνη του και να συμβουλευτεί χρήσιμες εικόνες.

• Tελικά ποιός χειρουργεί;
  
  Χειρουργεί πάντα ο γυναικολόγος και οι κινήσεις του γίνονται πιο ακριβείς και πιο λεπτές με τη βοήθεια του ρομποτικού συστήματος. Το ρομποτικό σύστημα δεν έχει την παραμικρή αυτονομία, ούτε λειτουργεί σαν αυτόματος πιλότος, είναι απλά ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια του χειρουργού-γυναικολόγου και χρησιμοποιείται για ένα άριστο, μοναδικό, χειρουργικό αποτέλεσμα στη γυναίκα ασθενή. Η υψηλή τεχνολογία είναι στη διάθεσή μας και όχι μόνο δεν μπορεί να αντικατασταθεί, αλλά αποτελεί το άμεσο μέλλον σε όλες τις γυναικολογικές χειρουργικές επεμβάσεις ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε σε κάθε γυναίκα ένα ασφαλές χειρουργείο.