Σκολίωση- Συχνή στα κορίτσια. Αναγνωρίστε την και λύστε το πρόβλημα άμεσα!!

Γράφει ο γιατρός Ανδρέας Μοράκης, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Η σκολίωση της σπονδυλικής στήλης είναι παραμόρφωση με κλινική εικόνα ανάλογη με το βαθμό της. Η σκολίωση την οποία γνωρίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι είναι αυτή που οι γιατροί ονομάζουν «ιδιοπαθή», η οποία εμφανίζεται στη νεανική και στην εφηβική ηλικία και είναι πολύ συχνότερη στα κορίτσια. Τα αίτια εμφάνισής της φαίνεται ότι είναι πολυπαραγοντικά και για το γονιδιακό της υπόστρωμα, μόλις τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπάρχει εξέλιξη στις έρευνες που γίνονται διεθνώς.

Μία σκολιωτική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να οφείλεται και σε άλλες παθήσεις, όπως εκ γενετής ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης, νευρομυϊκές παθήσεις, διάφορα σύνδρομα που εμφανίζονται στην παιδική ηλικία, φλεγμονώδεις παθήσεις, όγκους, τραυματισμούς καθώς και σε εκφύλιση που συντελείται με τη γήρανση. Η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι συνήθως πιο σύνθετη, καθώς συχνά θα πρέπει να περιλαμβάνει και την κύρια πάθηση. Ο γιατρός που ασχολείται με τη σκολίωση θα πρέπει αρχικά να κάνει διάγνωση της σκολιωτικής παραμόρφωσης.

Ποιος είναι αυτός που πρώτος προσέχει ότι «κάτι δεν πάει καλά», στο σώμα ενός παιδιού;

Συχνά μία σκελετική παραμόρφωση ανακαλύπτεται από τον παιδίατρο. Η ηλικία όμως στην οποία εμφανίζεται ο συνηθισμένος τύπος σκολίωσης που είναι από οχτώ έως δώδεκα ετών και το γεγονός ότι συμβαίνει σε μεγαλύτερη συχνότητα στα κορίτσια τα οποία σε μεγάλο ποσοστό διακατέχονται από ένα αίσθημα «ντροπής» για τις αλλαγές στο σώμα τους σε αυτήν την ηλικία, καθυστερεί συχνά τη διάγνωση. Οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι και υπάρχει πρόοδος σε αυτόν τον τομέα. Ο προληπτικός έλεγχος στα ελληνικά σχολεία (school screening), δυστυχώς βασίζεται αποκλειστικά στον εθελοντισμό ορισμένων γιατρών και σε πρωτοβουλίες συλλόγων και δημοτικών αρχών.

Υπάρχει κάποιος απλός τρόπος, χωρίς μηχανήματα, να μπορεί κάποιος μη ειδικός (γονέας, ή δάσκαλος) να κάνει μία πρώτη εκτίμηση αν ένα παιδί έχει σκολίωση;

Ναι υπάρχει το απλό τεστ της επίκυψης, καθώς και η παρατήρηση του γυμνού σώματος του παιδιού, για το αν υπάρχουν ασυμμετρίες στους ώμους, στη λεκάνη και το θώρακα. Αν υπάρχει αμφιβολία, ή διαπιστωθεί κάτι «περίεργο» θα πρέπει να ακολουθήσει εξέταση από ειδικό ιατρό.

 Αν ένα παιδί έχει σκολίωση, μπορεί να θεραπευτεί με γυμναστική, ή «ειδικές» ασκήσεις;

Η γυμναστική είναι απαραίτητη για ένα παιδί, δυστυχώς όμως κανένα είδος γυμναστικής δε διορθώνει τη σκολίωση. Αμέτρητες ώρες παιδιών κρεμασμένα σε μονόζυγα, μέσα σε πισίνες, η σε «θεραπευτήρια» «ειδικών», έχουν δαπανηθεί στο παρελθόν χωρίς αποτέλεσμα. Η γυμναστική για ένα παιδί με σκολίωση  επιβάλλεται για τη βελτίωση της στάσης του σώματος, αλλά όχι με την  ελπίδα διόρθωσης.

Οι κηδεμόνες θεραπεύουν τη σκολίωση;

Η σκολίωση δε «θεραπεύεται» εφόσον δε γνωρίζουμε ακριβώς από τι προκαλείται. Μπορεί όμως με ένα κατάλληλο κηδεμόνα να συγκρατηθεί, αν γίνει η διάγνωση νωρίς, ακόμα και να περιοριστεί.

Πότε είναι σωστό να ξεκινάει θεραπεία ένα παιδί με κηδεμόνα;

Η θεραπεία της σκολίωσης με κηδεμόνα είναι δύσκολη και επίμονη. Χρειάζεται η συνεργασία τόσο του παιδιού όσο και του συγγενικού περιβάλλοντος. Η απόφαση έναρξης μίας θεραπείας με κηδεμόνα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ορθοπαιδικό ιατρό που θα παρακολουθεί το παιδί σε όλα τα στάδια της θεραπείας. Σε μικρές σκολιώσεις αρχικά η θεραπεία είναι απλά η παρακολούθηση, γλιτώνοντας ένα παιδί από άσκοπη ταλαιπωρία.

Υπάρχουν καλοί και κακοί κηδεμόνες;

Η εξέλιξη των κηδεμόνων για τη σκολίωση ακολουθούν την εξέλιξη της ιατρικής. Οι γονείς όμως δε θα πρέπει να παρασύρονται από διαφημίσεις στην τηλεόραση και τα άλλα μέσα «ενημέρωσης», τα οποία έχουν σαν στόχο να βρουν «πελάτες» και να «πουλήσουν». Είναι σοφότερο να απευθύνονται στον ειδικό ιατρό που εμπιστεύονται, για τη διάγνωση, την έναρξη θεραπείας και την παρακολούθηση του παιδιού τους. Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός θα επιλέξει τον κατάλληλο κηδεμόνα και θα συνεργαστεί με τον τεχνίτη για την κατασκευή του και για τις διορθώσεις που θα γίνονται κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

 Θεραπεία με κηδεμόνα μπορεί να γίνει σε όλες τις ηλικίες;

Η θεραπεία με κηδεμόνα για τη σκολίωση της σπονδυλικής στήλης, έχει νόημα μόνο για ένα σκελετό που αναπτύσσεται. Μετά τη σκελετική ωρίμανση (ηλικίες μεταξύ 17-18,5 ετών), η σκολίωση μπορεί να μεγαλώσει με την πάροδο του χρόνου, η θεραπεία όμως με κηδεμόνα σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει κανένα αποτέλεσμα.

Η σκολίωση αντιμετωπίζεται χειρουργικά;

Μεγάλες σκολιώσεις οι οποίες δε διαγνώστηκαν εγκαίρως, είτε δεν αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά συντηρητικά, είτε μεγαλώνουν γρήγορα και έχουν κακή πρόγνωση μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά χειρουργικά. Η εξέλιξη της χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης είναι αρκετά μεγάλη και ακόμα και μεγάλες παραμορφώσεις μπορούν να διορθωθούν με ελάχιστους κινδύνους.

Αν δε γίνει κανενός είδους θεραπείας τι θα γίνει;

Το πρόβλημα στις νεότερες ηλικίες είναι περισσότερο κοσμητικό και κατ’επέκταση ψυχολογικό, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες είναι και λειτουργικό καθώς με την εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης προστίθεται πόνος και συμπτώματα από τα κάτω άκρα. Σε πολύ μεγάλες σκολιώσεις μπορεί να έχουμε  αναπνευστικά και άλλα παθολογικά προβλήματα.