Τι είναι η τροφική αλλεργία

Ο οργανισμός μας διαθέτει πολλά προστατευτικά συστήματα προκειμένου να μας προφυλάσσει από βλαπτικές ουσίες. Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να αναγνωρίσει αυτές τις ουσίες και να τις καταπολεμήσει με την παραγωγή τοξικών χημικών ουσιών και τη φλεγμονή. Η τροφική αλλεργία προκαλεί μία υπερβολική και παθολογική ανοσολογική απόκριση, η οποία οφείλεται σε ορισμένες πρωτεΐνες στην τροφή.

Εάν μία πρωτεΐνη προκαλεί μία ειδική αύξηση στην ανοσοσφαιρίνη Ε (IgE), η αντίδραση μπορεί να είναι σοβαρή, ταχεία και ακόμα και απειλητική για τη ζωή. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν οίδημα στο στόμα και το λαιμό και δυσκολία στην αναπνοή.

’λλες αλλεργικές αντιδράσεις που αυξάνουν ανοσοσφαιρίνες εκτός της IgE, τείνουν να αναπτύσσονται πιο αργά και προκαλούν συμπτώματα όπως, έκζεμα, διάρροια, ή εμετό. Τα φιστίκια είναι η πιο συνηθισμένη τροφή που προκαλεί σοβαρή IgE μεσολαβούμενη αντίδραση. Ένα τυπικό παράδειγμα μη IgE αλλεργικής αντίδρασης είναι αυτή που δημιουργείται από την πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος.

Τι είναι η τροφική δυσανεξία
Η αντίδραση στην τροφή που δεν προκαλεί την απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι γνωστή ως τροφική δυσανεξία. Τα συμπτώματα της τροφικής δυσανεξίας μπορεί να είναι παρεμφερή της τροφικής αλλεργίας, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα και άλλων εκδηλώσεων, όπως ναυτία, ή εξανθήματα. Η τροφική δυσανεξία σπάνια μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Τα συμπτώματα τείνουν να αναπτύσσονται πιο βραδέως και απαιτείται μεγαλύτερη ποσότητα από την τροφή για να προκαλέσει την αντίδραση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δυσανεξία στη λακτόζη, κατά την οποία όσοι έχουν έλλειψη (ή χαμηλά επίπεδα) του ενζύμου λακτάση δεν είναι ικανοί να αφομοιώσουν σωστά τη λακτόζη. Αυτό προκαλεί συμπτώματα, όπως το φούσκωμα και η διάρροια.

Ποιους αφορά
Η τροφική ευαισθησία θεωρείται ότι επηρεάζει το 1,5 έως 3,5% των ενηλίκων και το 2 έως 8% των παιδιών. Έως και το 90% των τροφικών αντιδράσεων οφείλονται σε συγκεκριμένα τρόφιμα, που είναι τα εξής: σέλινο, σιτηρά που περιέχουν γλουτένη, καρκινοειδή (όπως καβούρια και γαρίδες), αυγά, ψάρι, γάλα, μαλάκια (όπως μύδια και στρείδια), μουστάρδα, καρύδια, φιστίκια, σουσάμι, σόγια, διοξείδιο του θείου, ή θειούχα. Οι πιο συνηθισμένες τροφές που προκαλούν αντιδράσεις στα παιδιά είναι το γάλα, τα φιστίκια, τα καρύδια, το αυγό, η σόγια και το σιτάρι.

Τα παιδιά κάτω των τριών ετών είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν τροφικές αλλεργίες, αλλά συχνά εξαφανίζονται καθώς το παιδί μεγαλώνει. Είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ευαισθησία σε τρόφιμα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας.

Ο αριθμός των ατόμων που εμφανίζει τροφική ευαισθησία φαίνεται ότι αυξάνεται, αλλά οι λόγοι δεν έχουν διευκρινιστεί. Παράγοντες όπως, τα γονίδια, η έκθεση σε συγκεκριμένα τρόφιμα και η ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος κατά τη γέννηση, σχετίζονται με την πιθανότητα ανάπτυξης τροφικής ευαισθησίας.

Πως γίνεται η διάγνωση
Είναι σημαντικό να αποφεύγεται η αυτο-διάγνωση της τροφικής ευαισθησίας. Ο αποκλεισμός τροφών από τη διατροφή χωρίς ιατρική συμβουλή και χωρίς την επίβλεψη διαιτολόγου μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσληψη ορισμένων θρεπτικών ουσιών σε επίπεδα κάτω από τα συνιστώμενα. Εάν υποψιάζεστε ότι εσείς ή κάποιο μέλος της οικογένειας σας έχει τροφική ευαισθησία, απευθυνθείτε στο γιατρό.

Ο επαγγελματίας υγείας θα εξετάσει λεπτομερώς τα είδη τροφών που καταναλώνετε και μπορεί να σας ζητήσει να κρατήσετε ένα ημερολόγιο με τα φαγητά που τρώτε και τα συμπτώματα που παρουσιάζετε. Αυτό θα βοηθήσει να εντοπίσετε τα τρόφιμα στα οποία μπορεί να έχετε κάποια ευαισθησία.

Οι δερματικές δοκιμασίες μπορούν επίσης, να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση της παραγωγής IgE. Το μέγεθος της σκληρίας (οιδήματος) στο δέρμα, που προκαλείται από μία αλλεργία, χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της ευαισθησίας. Ωστόσο, οι δερματικές δοκιμασίες νυγμού δεν χρησιμεύουν για τη διάγνωση επιβραδυνόμενης ή μη IgE μεσολαβούμενης τροφικής αλλεργίας ή δυσανεξίας. Υπάρχουν πολλές εμπορικά διαθέσιμες εξετάσεις για τη διάγνωση της τροφικής ευαισθησίας, αλλά εάν χρησιμοποιηθούν χωρίς τη συμβουλή ενός επαγγελματία υγείας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε άσκοπο αποκλεισμό σημαντικών τροφίμων, ή ομάδων τροφίμων από το διαιτολόγιο σας.

Για τους περισσότερους, η οριστική διάγνωση της τροφικής ευαισθησίας γίνεται με την τροποποίηση του διαιτολογίου:

• με αποκλεισμό της ύποπτης τροφής ή του συστατικού
• με αποκλεισμό ορισμένων ύποπτων τροφίμων
• συμπεριλαμβάνοντας μόνο λίγες τροφές για 2 έως 3 εβδομάδες και εισάγοντας σταδιακά και άλλα τρόφιμα, ένα κάθε φορά
• χρησιμοποιώντας μία στοιχειώδη διατροφή, ένα ειδικό διαιτολόγιο στο οποίο οι πρωτεΐνες έχουν διασπαστεί σε αμινοξέα (τα δομικά στοιχεία της πρωτεΐνης)

Ο αποκλεισμός των ύποπτων τροφών θα πρέπει να οδηγήσει σε βελτίωση των συμπτωμάτων μετά από δύο ή τρεις εβδομάδες.

Τα δύο τελευταία διαιτολόγια περιλαμβάνουν την επαναφορά των τροφίμων, ένα κάθε λίγες ημέρες, υπό στενή παρακολούθηση των συμπτωμάτων. Αυτές οι μορφές διαιτολογίου απαιτούν τη δέσμευση του ατόμου και την υποστήριξη από τον επαγγελματία υγείας, την οικογένεια και τους φίλους. Η διαδικασία εισαγωγής τροφίμων μπορεί να διαρκέσει μήνες.

Συμβουλές για την αντιμετώπιση
Προκειμένου να αποφύγετε τα τρόφιμα στα οποία έχετε ευαισθησία, απαιτείται προγραμματισμός και χρειάζεται να μάθετε πού μπορεί μία ορισμένη τροφή ή συστατικό να κρύβεται στη διατροφή σας. Για παράδειγμα, η αποφυγή των οστρακοειδών θα είναι πιθανώς πιο απλή, σε σύγκριση με την αποφυγή ξηρών καρπών ή σόγιας, τα οποία μπορεί να περιέχονται και σε μερικά μη αναμενόμενα τρόφιμα.
Στην αρχή, μπορεί να σας πάρει αρκετό χρόνο για να συνηθίσετε να ελέγχετε τις ετικέτες των τροφίμων και να μάθετε ποιες τροφές είναι πιθανό να περιέχουν το υπαίτιο συστατικό, οπότε είναι σημαντική η συνεργασία με έναν διαιτολόγο.

Ιατρική επανεξέταση
Είναι σημαντικό για ένα γιατρό να επανεξετάζει τις περιπτώσεις τροφικής ευαισθησίας σε τακτική βάση. Ορισμένοι τύποι μπορεί να αλλάξουν και να βελτιωθούν με το χρόνο, ιδιαιτέρα στην περίπτωση των παιδιών, που συχνά απαλλάσσονται από την τροφική ευαισθησία, όπως για παράδειγμα από την αλλεργία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος. Ο έλεγχος βοηθά να μην διατηρείται η επιβολή περιττών περιορισμών στη διατροφή.

Αναφυλακτικό σοκ
Η αναφυλαξία αποτελεί μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξάνθημα, οίδημα των χειλιών και του λαιμού, δυσκολία στην αναπνοή, πτώση της αρτηριακής πίεσης και εν τέλει, απώλεια της συνείδησης. Συνήθως, η αντίδραση αυτή συμβαίνει ταχέως μετά την κατανάλωση της υπαίτιας τροφής και εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα (συνήθως με ένεση αδρεναλίνης) μπορεί να αποβεί μοιραία. Όσοι έχουν υποστεί σοβαρή αλλεργική αντίδραση, θα πρέπει να έχουν εφοδιαστεί και να έχουν μαζί τους ανά πάσα στιγμή μία ένεση αδρεναλίνης.
Είναι σημαντικό να ενημερώσετε την οικογένεια σας, τους φίλους σας και τους συναδέλφους σας, ή τους δασκάλους στο σχολείο, για τυχόν σοβαρές αλλεργίες, ώστε να έχουν επίγνωση του προβλήματος.

neaygeia.gr