Σελήνιο και Θυρεοειδής

Το σελήνιο (Se) είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που ανακαλύφτηκε το 1817 από το Σουηδό χημικό Berzelius. Βρίσκεται κυρίως σε πρωτεϊνούχες τροφές (κρέας, ψάρια και θαλασσινά, εντόσθια, αβγά) αλλά και στα δημητριακά, από τα οποία το προσλαμβάνει ο άνθρωπος. Η βιοδιαθεσιμότητα όμως του σεληνίου είναι πολύ μεγαλύτερη όταν προέρχεται από τα δημητριακά και τη μαγιά (80%), παρά από τα θαλασσινά (20-50%).

Οι συστηνόμενες ημερήσιες δόσεις για το Se είναι 55-75 μg/ημ. Επειδή γενικά τα φυτά της Ευρώπης είναι πτωχά σε Se, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού βρίσκεται σε οριακή διατροφική ένδεια.

Το Se βρίσκεται σε τουλάχιστον 30 σεληνοπρωτείνες και έχει σημαντικές επιδράσεις στον καταβολισμό των ελευθέρων ριζών, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, σε ορμονικές λειτουργίες αλλά και στην πρόληψη της καρκινογένεσης. Είναι δηλαδή ένα πολύ καλό αντιοξειδωτικό.

Η συμμετοχή του όμως στη θυρεοειδική λειτουργία είναι πολύ σημαντική και φαίνεται ότι αυτός είναι και ο λόγος που βρίσκεται σε πολύ μεγάλη πυκνότητα στο θυρεοειδή αδένα. Είναι συνένζυμο της GPx-3, των δεϊωδινασών 1 και 2, της αναγωγάσης της θειορεδοξίνης και της σεληνοπρωτείνης Ρ. Έτσι, προστατεύει τον αδένα από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και συμμετέχει στην ορμονική ισορροπία των Τ4 και Τ3 στους ιστούς. Λόγω της συμμετοχής του στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, φαίνεται να ασκεί ευνοϊκές επιδράσεις και στις αυτοάνοσες θυρεοειδοπάθειες (Hashimoto, Graves κτλ.). Αρχικά, μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η στέρηση Se & I2 προκαλούσε στο θυρεοειδή νεκρωτικές αλλοιώσεις και ίνωση, ενώ παράλληλα εμφάνιζαν αναστολή της αναγεννητικής ικανότητας των θυλακιωδών κυττάρων.

Συνοπτικά, οι θυρεοειδοπάθειες που επηρεάζονται από τα επίπεδα σεληνίου είναι:

• Μυξοιδηματικός κρετινισμός
• Διάχυτες και οζώδεις βρογχοκήλες
• Καρκίνος θυρεοειδούς
• Χρόνια αυτοάνοση λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτις, μακράν αλλά και κατά τη διάρκεια της κύησης
• Ν. Graves
• Δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια

Στον άνθρωπο τα ευρήματα της χορήγησης Se για θεραπεία ή αναστολή της εξέλιξης αυτοάνοσων θυρεοειδοπαθειών είναι αντιφατικά. Χωρίς να μπορούμε να αποκλείσουμε το ότι η διαφορετικότητα των αποτελεσμάτων οφείλεται στις διαφορετικές δόσεις (80-200 μg/ημ) και στη διαφορετική διάρκεια των μελετών (3-12 μήνες), φαίνεται ότι κάποια σχετική βοήθεια μπορούμε να περιμένουμε, ειδικά σε ήπιες μορφές των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Πολύ ενδιαφέροντα ήταν τα αποτελέσματα μελέτης του έγινε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο από το EUGOGO Group για την επίδραση του Se στη δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια της ν. Graves. Έδειξαν βελτίωση της οφθαλμοπάθειας και αναστολή της εξέλιξής της όταν χορηγήθηκε σε πάσχοντες επί 6 μήνες και σε δόση selenium selenite 100μg Χ2 ημ.
Πάντως, αν και η προσωπική εμπειρία του γράφοντα είναι αρνητική, επειδή το Se είναι ένα πολύ καλό αντιοξειδωτικό και δεν έχει παρενέργειες, μπορούμε να συστήσουμε τη χορήγησή του, αλλά για τουλάχιστον 12 μήνες, σε δόση 100 μg/ημ.

Γράφει ο: Αναστάσιος Μόρτογλου, Ενδοκρινολόγος, obeline.gr