Το σύνδρομο της οριακής προσωπικότητας

Η οριακή προσωπικότητα συνήθως περιγράφεται σαν μια πολύ βίαιη προσωπικότητα. Θα έχετε δει σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες τους ήρωες να περιγράφονται ως πολύ επιθετικοί. Άσχετα όμως με το τι προβάλλεται στις ταινίες-ότι δηλαδή οι ψυχιατρικά ασθενείς εκτελούν διάφορες βίαιες πράξεις- είναι ιατρικά διαπιστευμένο ότι η εξωτερίκευση αυτού του είδους βίας είναι σπάνια.

Τα άτομα που πάσχουν από Οριακή Προσωπικότητα, συνηθίζουν να αυτοτραυματίζονται (κοψίματα, εγκαύματα) παρά να γίνονται βίαιοι προς τους άλλους Επιπλέον, με μια κλίμακα της τάξης του 10% στα ποσοστά αυτοκτονίας, ο αυτοτραυματισμός θεωρείται η μεγαλύτερη απειλή για αυτά τα άτομα από οτιδήποτε άλλο.

Μερικές φορές βέβαια, απειλές περί αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμού μπορούν να θεωρούν ως έμεσος τρόπος χειραγώγησης ώστε να προκαλέσουν συναισθηματική ενοχή στο περιβάλλον τους. «Κοίτα τι με έκανες να κάνω!» «Αν αυτοκτονήσω εσυ θα φταις!» «Αφού δεν μ’αγαπάς, ας πεθάνω καλύτερα». Η συμπεριφορά αυτή παραπέμπει σε μαζοχισμό με διάθεση σαδιστική για το οικείο περιβάλλον τους.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα και οι συμπεριφορές των ασθενών;

Οι διαταραχές της προσωπικότητας χαρακτηρίζονται από μια σειρά χρόνιων και άκαμπτων τρόπων σκέψης, δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών και διαταραγμένων διαπροσωπικών σχέσεων. Στην οριακή (ή αλλιώς μεταιχμιακή/borderline personality) το άτομο χαρακτηρίζεται από έντονη αστάθεια ως προς τον τρόπο που συνδέεται με τους άλλους ανθρώπους, την εικόνα του εαυτού του, την ένταση των συναισθημάτων του και τις εναλλαγές της συμπεριφοράς του.

Η προσωπικότητά του λειτουργεί ανάμεσα στον πόλο της ψύχωσης και της νεύρωσης. Εξιδανικεύει και απομυθοποιεί τους άλλους, καταλήγοντας εύκολα να τους κατατάσσει σε «καλούς» ή «κακούς» με αποτέλεσμα να εισχωρεί σε σχέσεις «αγάπης – μίσους».

Ο φόβος της εγκατάλειψης είναι κεντρικός, κάτι το οποίο πασχίζει να αποφύγει, αναπτύσσοντας έντονα εξαρτητικές συμπεριφορές στις σχέσεις του. Στην ιδέα και μόνο της εγκατάλειψης μπορεί να εμφανίσει παροδικές παράλογες σκέψεις ως αντίδραση στο στρες. Η ταυτότητά του είναι κατακερματισμένη, έχει χρόνια συναισθήματα κενού και δεν ξέρει ποιος πραγματικά είναι. Καταφεύγει σε παρορμητισμούς ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές για να διαχειριστεί τα διάσπαρτα και χαοτικά συναισθήματά του.

Η οριακή διαταραχή εμφανίζεται 3 φορές συχνότερα στις γυναίκες.

Μια τραβηγμένη εκδοχή της Οριακής Προσωπικότητας μπορούμε να δούμε και στη γνωστή ταινία του 1987, «Ολέθρια Σχέση» . Εκεί, μια γυναίκα που εγκαταλειφθηκε από τον παντρεμένο εραστή της, πρώτα κόβει τις φλέβες της, αλλά αργότερα ζητά να πάρει εκδίκηση από τη γυναίκα του εραστή της. Έχει ενδιαφέρον να πούμε ότι η ταινία αρχικά είχε διαφορετικό τέλος το οποίο πιθανότατα να ταίριαζα καλύτερα στα συμπτώματα της ψυχικής ασθένειας αυτής. Στο αρχικό σενάριο της ταινίας, η πρωταγωνίστρια αυτοκτονεί αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο εραστής της τη σκότωσε.

Μόνο μερικές έρευνες έχουν γίνει σχετικά με την εξωτερίκευση βίας στα άτομα με Οριακή Προσωπικότητα. Είναι το πλέον σύνηθες για αυτά τα άτομα να εξωτερικεύουν τη βια τους μέσω το σπάσιμο πραγμάτων, να σπρώχνουν τους συντρόφους τους ή ακόμα και να απειλήσουν κάποιο με όπλο.

Γράφει ο ψυχίατρος Dr. Jerold J. Kreisman