Από το ψυχιατρικό άσυλο στην αγορά εργασίας

Κάποτε οι ψυχικά ασθενείς, άνθρωποι ζούσαν σε ένα άσυλο στοιβαγμένοι 20, 30, 40 ή ακόμη και 50 σε έναν θάλαμο. Κάποια στιγμή κατάφεραν να ζήσουν σε ξενώνες και οικοτροφεία μαζί με άλλα άτομα ή μόνοι τους στο σπίτι τους. Η προσπάθεια για την επανένταξη ήταν ένας διαρκής αγώνας. Σήμερα πρώην ψυχικά ασθενείς μπορούν να εργάζονται, να παράγουν κρασί, να φτιάχνουν κεριά, να ζωγραφίζουν αγιογραφίες, να κατασκευάζουν έπιπλα κατά παραγγελία, να ράβουν ρούχα, να έχουν τη «δική τους» ταβέρνα, να αναλαμβάνουν catering, να έχουν το «δικό τους» συνεργείο καθαριότητας αλλά και συνεργείο ελαιοχρωματισμού.

Υπόδειγμα αυτού του αγώνα για την επανένταξη των πρώην ψυχικά ασθενών αποτελεί ο Κοινωνικός Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης (ΚοιΣΠΕ) Δυτικής Θεσσαλονίκης που λειτουργεί μέσα στις δομές του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου. Το 35% των μελών του Συνεταιρισμού είναι χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, το 45% επαγγελματίες ψυχικής υγείας και το 20% φυσικά ή νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα. Σήμερα ο ΚοιΣΠΕ απασχολεί 90 εργαζόμενους -πρώην ασθενείς σε εξοπλισμένα εργαστήρια τους χώρους των οποίων έχει παραχωρήσει το ΨΝΘ και αμείβονται ανάλογα με την σύμβαση έργου που έχουν υπογράψει με τον ΚοιΣΠΕ.

«Ο ΚοιΣΠΕ ιδρύθηκε το 2005, είναι ΝΠΙΔ και αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή συνεταιρισμού, αφού ταυτόχρονα είναι παραγωγική και εμπορική μονάδα αλλά και μονάδα ψυχικής υγείας. Βασικός του στόχος είναι η κοινωνική ενσωμάτωση και η επαγγελματική ένταξη των ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα, συμβάλλοντας στη θεραπεία τους και στην, κατά το δυνατό, οικονομική τους αυτάρκεια. Η επαγγελματική κατάρτιση και αποκατάσταση των ατόμων αυτών πραγματοποιείται με την ένταξή τους στις επιχειρηματικές δράσεις που αναπτύσσει ο Συνεταιρισμός» επισημαίνει ο πρόεδρος του ΚοιΣΠΕ Δυτικής Θεσσαλονίκης, Στέλιος Χατζηγεωργιάδης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στο περιθώριο συνεδρίου με θέμα «Ενεργητικές πολιτικές κοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης των ατόμων με ψυχική και νοητική υστέρηση».

Ο ΚοιΣΠΕ διαθέτει επιστημονική/υποστηρικτική ομάδα που είναι στελεχωμένη από ψυχολόγο, εργοθεραπευτή και κοινωνιολόγο και είναι υπεύθυνη για την υποστήριξη και παρακολούθηση των εργαζομένων πρώην ασθενών στην αρχική φάση προσαρμογής, στην εκμάθηση δεξιοτήτων αλλά και σε όλη τη διάρκεια παραμονής του ατόμου στον συγκεκριμένο εργασιακό χώρο.

Στο πλαίσιο του ΚοιΣΠΕ λειτουργούν:

-Αγρόκτημα, σε εκτάσεις μέσα στο ΨΝΘ, στον Εύοσμο και τη Σαρακήνα, στο οποίο εργάζονται πέντε λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Στο αγρόκτημα παράγονται και πωλούνται οπωρολαχανικά, σταφύλια και κρασί. Επίσης καλλιεργούνται ροδιές για την παραγωγή χυμού.

-Οινοποιείο σε συνεργασία με το αγρόκτημα, όπου εργάζονται τρεις λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
-Πλήρως εξοπλισμένο κηροποιείο στην περιοχή της Πολίχνης όπου εργάζονται οκτώ λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και παράγονται εκκλησιαστικά και διακοσμητικά κεριά τα οποία πωλούνται σε bazaar κατά τη διάρκεια εορτών ή διατίθενται σε εκκλησίες και νοσοκομεία.

-Κυλικείο στο ΨΝΘ όπου εργάζονται 12 λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Επίσης στο ΚοιΣΠΕ είχε δοθεί με ανάθεση για 6 μήνες από τον Μάιο του 2013 το κυλικείο του νοσοκομείου Παπανικολάου όπου εργάζονταν 10 πρώην ασθενείς.

-Αγιογραφείο/ Καλλιτεχνικό εργαστήριο όπου εργάζονται έξι πρώην ασθενείς.

-Ξυλουργείο στην Πολίχνη όπου εργάζοντι οκτώ άτομα, όλοι λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και παράγεται κάθε είδους επίπλωση κατά παραγγελία.

-Ραφείο στην Πολίχνη πλήρως εξοπλισμένο με μηχανήματα κοπής και ραφής ενδυμάτων όπου εργάζονται 10 λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Το ραφείο συνεργάζεται με νοσοκομεία της πόλης για τη ραφή νοσοκομειακού ιματισμού ενώ λόγω της κρίσης έχουν μειωθεί οι συνεργασίες με τις ιδιωτικές βιοτεχνίες.

-Η ταβέρνα «Κιβωτός» στο χώρο του ΨΝΘ η οποία λειτουργεί ως καφετέρια τις πρωινές και απογευματινές ώρες, ενώ το μεσημέρι λειτουργεί ως εστιατόριο. Στην Κιβωτό εργάζονται 10 λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Στο πλαίσιο της “Κιβωτού” ενώ παράγεται και διανέμεται έτοιμο φαγητό (catering). Στο catering απασχολούνται πέντε άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας που έχουν κατά καιρούς νοσηλευτεί στο ΨΝΘ. Η παρουσία της Κιβωτού γίνεται περισσότερο αισθητή στην κοινωνία της πόλης με μουσικές και άλλες εκδηλώσεις.

-Το συνεργείο καθαρισμού “Λαμπίκο” το οποίο δραστηριοποιείται στον τακτικό ή έκτακτο καθαρισμό επαγγελματικών χώρων και στο οποίο εργάζονται έξι λήπτες ψυχιατρικών υπηρεσιών

-Συνεργείο ελαιοχρωματισμού το οποίο αναλαμβάνει ανακαινίσεις διαμερισμάτων και καταστημάτων, κάθε είδους βαψίματα εσωτερικών και εξωτερικών χώρων και τοποθέτηση ταπετσαριών. Υπάρχει υπεύθυνος τεχνίτης που ορίζει τις εργασίες, βοηθός τεχνίτη, εργαζόμενοι (πρώην ασθενείς) που εργάζονται ομαδικά υπό την επίβλεψη τεχνίτη.

«Άξονες του νέου επιχειρησιακού σχεδιασμού του Συνεταιρισμού είναι η οικονομική βιωσιμότητα, η ποιότητα και η διαρκής ανάπτυξη, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Τα τελευταία χρόνια ο Συνεταιρισμός δραστηριοποιείται κυρίως στην παροχή υπηρεσιών και λιγότερο στην παραγωγή προϊόντων που παραδοσιακά τον χαρακτήριζε. Ακολουθώντας λοιπόν τη σημερινή κατάσταση της αγοράς και βιώνοντας την οικονομική κρίση που έχει φέρει μείωση συντάξεων, κατακράτηση προνοιακών επιδομάτων και περικοπή του θεραπευτικού κινήτρου, προσανατολιζόμαστε στην αναζήτηση νέων δράσεων για την απασχόληση όσο το δυνατόν περισσότερων επωφελούμενων, έχοντας πάντα στο νου μας ότι πρέπει να είμαστε ευέλικτοι, προσαρμοστικοί και καινοτόμοι. Για όλους τους απασχολούμενους στον ΚοιΣΠΕ η δουλειά αυτή είναι απόδειξη ότι μπορούν, με υποστήριξη, να είναι χρήσιμοι και αποδοτικοί, διατηρώντας παράλληλα την αξιοπρέπειά τους» κατέληξε ο Χατζηγεωργιάδης.