Πρόληψη Υγείας. Περιθωριοποίησαν την πρωτογενή, ακρωτηριάζουν τη δευτερογενή

Αποκαλυπτική η επεξεργασία των στοιχείων με τα οποία η ΕΛΣΤΑΤ ενημερώνει τον ΟΟΣΑ

Περιθωριοποιείται η πρωτογενής πρόληψη, ενώ η δευτερογενής δέχεται απανωτά χτυπήματα, μέσω των περικοπών στην εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, με αποτέλεσμα να σακατεύεται η φροντίδα για τα παιδιά και να περιορίζεται δραματικά η προστασία των χρονίως πασχόντων και των ηλικιωμένων.

Η δραματική κατάσταση στην Ελλάδα αποτυπώνεται στα στοιχεία του Συστήματος Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ), με τα οποία η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία ενημερώνει τον ΟΟΣΑ. Το σύστημα περιλαμβάνει τις παρακάτω κατηγοριοποιήσεις:

Πρωτογενής πρόληψη είναι τα μέτρα που προστατεύουν γενικότερα τον πληθυσμό. Σ” αυτά περιλαμβάνονται οι εμβολισμοί των παιδιών, οι αεροψεκασμοί, όπως για τον ιό του Δυτικού Νείλου, ο προγραμματισμός και η συμβουλευτική στην οικογένεια, οι υπηρεσίες Υγείας στα σχολεία, μέτρα για μεταδιδόμενα και μη μεταδιδόμενα νοσήματα, καθώς και μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους εργασιακούς χώρους.

Δευτερογενής πρόληψη είναι κυρίως οι εξετάσεις που κάνουν οι χρονίως πάσχοντες, οι ενήλικες και οι ηλικιωμένοι. Δηλαδή ακτινογραφίες, αιματολογικές εξετάσεις, μαστογραφίες κλπ. για την παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας τους.

Η πρωτογενής πρόληψη αποτελεί διακριτή κατηγορία στους Συνολικές Δαπάνες Υγείας. Η δευτερογενής πρόληψη είναι τμήμα της εξωνοσοκομειακής φροντίδας, που δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς. Στην εξωνοσοκομειακή φροντίδα περιλαμβάνονται και υπηρεσίες, όπως η κατ” οίκον νοσηλεία, ή η προσφορά υπηρεσιών πρόνοιας σε ηλικιωμένους ή χρονίως πάσχοντες.

Τα στοιχεία για την πρωτογενή πρόληψηπεριλαμβάνονται στον Πίνακα 1, όπου φαίνεται ότι τα κονδύλια, από 297,534 εκ. ευρώ το 2009 μειώθηκαν σε 205,52 εκ. ευρώ το 2012. Πρόκειται για μια μείωση της τάξης του 30,9%, γεγονός που εκφράζεται με αδυναμία εμβολιασμού των παιδιών, πρωτίστως των ανασφάλιστων.

Με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, όπως τα επεξεργάστηκε το Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, η μέση κατά κεφαλήν δημόσια δαπάνη για υπηρεσίες πρόληψης και δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα εξελίχθηκε ως εξής: 2009 26,8 ευρώ, 201026,7 ευρώ, 2011 24,3 ευρώ και 2012 18,5 ευρώ. Αντίστοιχα, η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για τις χώρες της ΕΕ ήταν 75,8 ευρώ το 2009.

Στον Πίνακα 2 περιλαμβάνονται οι δαπάνες για την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη που παρέχεται απ” το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Δηλαδή, τα Κέντρα Υγείας, τα πολυιατρεία του πρώην ΙΚΑ -τώρα του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΠΕΔΥ)- τα εξωτερικά ιατρεία των δημόσιων νοσοκομείων και των ιδιωτών παρόχων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), κυρίως τα διαγνωστικά κέντρα.

Οπως φαίνεται στον Πίνακα 2 -Γραμμή 7-, οι Συνολικές Δαπάνες (ΣΔ) για την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη μειώθηκαν από 5,862 δισ. ευρώ το 2009, σε 3,582 δισ. ευρώ το 2012. Δηλαδή, μείωση 39%.

Οι Συνολικές Δημόσιες Δαπάνες (ΣΔΔ) -Γραμμή 3- της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης μειώθηκαν από 2,177 δισ. ευρώ το 2009 σε 1,443 δισ. ευρώ το 2012 (-33,7%). Ειδικότερα, οι δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων -Γραμμή 2- μειώθηκαν από 1,583 δισ. σε 956 εκ. ευρώ (-39,6%). Ο ΕΟΠΥΥ -στον οποίο συγχωνεύτηκαν οι κλάδοι υγείας των ασφαλιστικών ταμείων- διαθέτει κλειστό προϋπολογισμό και για το 2014 και έχει προϋπολογίσει -και θα πληρώσει- μόλις 323 εκ. ευρώ ακόμα και αν οι δαπάνες φτάσουν τα 700 εκ. ευρώ, όπως δήλωσε επανειλημμένα τις τελευταίες μέρες ο υπουργός Υγείας,Μάκης Βορίδης. Να σημειωθεί ότι οι ασθενείς ήδη καταβάλλουν συμμετοχή 15% στις εξετάσεις τους, όταν αναγκάζονται να καταφύγουν στον ιδιωτικό τομέα, λόγω των μακρόχρονων αναμονών στις δημόσιες δομές.

Η μεγαλύτερη καθίζηση στις δαπάνες της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης έγινε στις πληρωμές των αρρώστων -Γραμμή 4-, καθώς μειώθηκαν από 3,925 δισ. ευρώ το 2009 σε 2,087 δισ. το 2012 (-46,8%). Η μείωση αυτή δείχνει ότι κάποια αποθέματα, που τα λαϊκά νοικοκυριά είχαν αφήσει «στην άκρη για την ώρα της ανάγκης», έχουν εξανεμιστεί πια. Ετσι, παρά το ότι αυξήθηκε (+8,1%) η συμμετοχή της ιδιωτικής ασφάλισης -Γραμμή 6-, η συνολική ιδιωτική δαπάνη στην εξωνοσοκομειακή περίθαλψη -Γραμμή 7- ήταν 46,1%.

Οι περικοπές των ΣΔΔ στην εξωνοσοκομειακή περίθαλψη ακολουθούν αναλογικά τις περικοπές στις ΣΔΔ για την Υγεία: Το 2009 οι ΣΔΔ της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης ήταν το 13,5% των 16.106,4 εκ. ευρώ και είχαν την ακόλουθη εξέλιξη (σε παρένθεση το κονδύλι της ΣΔΔ για την υγεία σε εκ. ευρώ): 2010 13,7% (14.047,0), 2011 13,7% (13.761,4) και 2012 12% (12.033,4).

Καμιά φροντίδα στους ηλικιωμένους

Ειδικότερα για τις παροχές υπηρεσιών εκτός νοσοκομείων προς τους ηλικιωμένους και τους χρονίως πάσχοντες, τα κονδύλια που διατέθηκαν ήταν 91,6 εκ. ευρώ το 2009, 126 εκ. ευρώ το 2010 και 118,3 το 2011. Τα ποσά αυτά αντιστοιχούν κοντά στο 0,60% επί της ΣΔ Υγείας, όταν οι αντίστοιχες δαπάνες στην Ολλανδία είναι 23,8%, στη Δανία 22,8%, στην Ισλανδία 17,9%, στο Βέλγιο 17,6% και στο Λουξεμβούργο 13,7%.