Τι είναι ο αυτισμός. Πώς γίνεται η διάγνωση; Υπάρχει θεραπεία; (video)

των Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., και Μαρίας Χιόνη, εκπαιδευτικός, μεταπτυχιακή φοιτήτρια φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, medlabnews.gr

Τι είναι αυτισμός;

Είναι σοβαρή, νευροψυχιατρική διαταραχή, που οφείλεται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου, εκδηλώνεται νωρίς και διαρκεί ολόκληρη τη ζωή. Χαρακτηρίζεται από ποιοτικές αποκλίσεις στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στη δημιουργία σχέσης, στη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία και στο παιχνίδι-σκέψη-φαντασία. Οι αποκλίσεις αυτές επηρεάζουν βαθιά τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται και βιώνει τον εαυτό του και τον κόσμο, τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει, τη συμπεριφορά, την προσαρμογή και τη λειτουργικότητά του στην καθημερινή ζωή. Επηρεάζουν επίσης, την πορεία της ανάπτυξης, που αποκλίνει από το φυσιολογικό, ενώ η ανάπτυξη επηρεάζει την κλινική εικόνα του αυτισμού. Tα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο, τη σοβαρότητα, τη συνύπαρξη άλλων ιατρικών καταστάσεων, την ιδιοσυγκρασία του ατόμου και παράγοντες του περιβάλλοντος. Ο αυτισμός περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό ψυχίατρο Kanner, το 1943, ο οποίος ανέφερε περιπτώσεις παιδιών κλεισμένων στον εαυτό τους και χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας.

Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού καθιερώθηκε με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ την 1η Νοεμβρίου 2007 και αποφασίστηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου. Σκοπός της είναι η ενημέρωση της κοινωνίας για τον αυτισμό και η σωστή αντιμετώπιση από μέρους της κοινωνίας για την ομαλή ένταξη των αυτιστικών ατόμων μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο.

Πόσα παιδιά με αυτισμό βρίσκονται στον πληθυσμό;

Η συχνότητα εμφάνισης του αυτισμού στο γενικό πληθυσμό κυμαίνεται από 2 έως 11 άτομα ανά 10.000 άτομα. Τα αγόρια επηρεάζονται 3 έως 4 φορές περισσότερο από τα κορίτσια.
Στην Ελλάδα δεν έχει γίνει επιδημιολογική έρευνα, αλλά υποθέτουμε ότι ο αριθμός είναι ανάλογος και αντίστοιχος του πληθυσμού της χώρας

Πως εξελίσσονται στο μέλλον τα παιδιά με αυτισμό;

Η εξέλιξη εξαρτάται από το επίπεδο των νοητικών δεξιοτήτων και του λόγου. Πρακτική νοημοσύνη χαμηλότερη του 50 στην προσχολική ηλικία σχετίζεται με λιγότερες πιθανότητες κατάκτησης χρήσιμου λόγου αργότερα και ελάχιστες πιθανότητες κατάκτησης καλών κοινωνικών δεξιοτήτων στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή. Πρακτική νοημοσύνη μεταξύ 50 και 70 προδιαθέτει στην ίδια εξέλιξη. Στα παιδιά χωρίς σοβαρή νοητική υστέρηση, οι πιο σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες για την κοινωνική εξέλιξη είναι το επίπεδο του λόγου, η ικανότητα συνδυαστικής προσοχής, η μίμηση του λόγου και η ποιότητα των προσαρμοστικών συμπεριφορών. Αν και μερικά άτομα παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση στη συμπεριφορά και στις κοινωνικές δεξιότητες καθώς μεγαλώνουν, οι πιθανότητες για πλήρη ανεξαρτησία είναι περιορισμένες. Τα άτομα με συνυπάρχουσα νοητική υστέρηση έχουν ανάγκη από φροντίδα και επίβλεψη σε όλη τη ζωή.

Ο αυτισμός δεν θεραπεύεται. Αυτό όμως είναι κάτι που στην ουσία σηκώνει πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση. ΟΛΑ τα αυτιστικά παιδιά ωφελούνται από τα ειδικά θεραπευτικά προγράμματα και το κάθε ένα (ανάλογα με το Νευρολογικό του δυναμικό και την ποιότητα και επάρκεια των θεραπευτικών υπηρεσιών) εμφανίζει το δικό του ποσοστό βελτίωσης

Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού περιλαμβάνει:

• – ποιοτικές δυσκολίες στη κοινωνική κατανόηση, συναλλαγή και συναισθηματική αμοιβαιότητα,
• – δυσκολίες στον τρόπο επικοινωνίας και στη γλώσσα,
• – περιορισμένο, στερεότυπο, επαναλαμβανόμενο ρεπερτόριο δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων, ενώ στη συμπεριφορά επικρατούν ιδιόρρυθμα ενδιαφέροντα και ενασχολήσεις,
• – ανομοιογενή ανάπτυξη γνωσιακών λειτουργιών.
• – συχνά ανακόλουθη επεξεργασία αισθητηριακών προσλήψεων.

Οι δυσκολίες και οι περιορισμοί αυτοί, που ποικίλουν σε βαρύτητα από άτομο σε άτομο, αποτελούν χαρακτηριστικό που επηρεάζει συνολικά τη λειτουργία του.

Είναι γενικά αποδεκτό ότι η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στην πρώιμη παρέμβαση που βοηθά στην καλύτερη εξέλιξη του παιδιού. Η πρώιμη παρέμβαση, ως αποτέλεσμα της έγκαιρης διάγνωσης, συντελεί συχνά με πολύ θετικό τρόπο στην πρόοδο των παιδιών.

Η έγκαιρη διάγνωση λειτουργεί προληπτικά, εμποδίζοντας την εδραίωση πολλών ανεπιθύμητων συμπεριφορών, οι οποίες από τη στιγμή που θα εδραιωθούν αλλάζουν πολύ δύσκολα.

Τέλος, η έγκαιρη διάγνωση δίνει τη δυνατότητα στους γονείς, αλλά και σε όσους συναναστρέφονται με το παιδί, να συνειδητοποιήσουν από νωρίς το πρόβλημα και να αναζητήσουν προγράμματα θεραπευτικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων, καθοδήγηση και συμβουλευτική υποστήριξη.

Πόσο νωρίς όμως μπορεί να διαγνωστεί ο αυτισμός;

Η εικόνα των παιδιών με αυτισμό δε διαφέρει από αυτή των φυσιολογικών παιδιών, φαίνονται υγιή και όμορφα. Οι γονείς αναφέρουν συνήθως ότι άρχισαν να ανησυχούν γύρω στο δεύτερο και πριν το τρίτο έτος της ηλικίας των παιδιών τους. Σημάδια που τους έκαναν να ανησυχούν μπορεί να είναι η έλλειψη βλεμματικής επαφής, η περίεργη αντίδραση στην αγκαλιά και τα χάδια, η καθυστέρηση της ομιλίας ή η περίεργη ενασχόληση με τα αντικείμενα, και το ότι είναι απομονωμένο, δεν παίζει με τους συνομήλικους. Στην ηλικία αυτή, με μικρή πιθανότητα λάθους, μπορεί έγκυρα να διαγνωσθεί ο αυτισμός.

Σήμερα, υπάρχουν στοιχεία και σταθμισμένες κλίμακες αξιολόγησης που μπορούν να εντοπίσουν από την ηλικία των 18 μηνών ορισμένα βρέφη «υψηλής επικινδυνότητας»

Θεραπεύεται ο αυτισμός;

Αν και ο αυτισμός δεν μπορεί να θεραπευτεί, υπάρχουν ωστόσο θεραπευτικές παρεμβάσεις που μπορούν να βοηθούν τα άτομα με αυτισμό να αποκτούν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες και να βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής τους. Καθώς υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία κλινικής έκφρασης και προβλημάτων που συνδέονται με τον αυτισμό, έτσι υπάρχει και μία μεγάλη ποικιλία θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Πηγή: medlabgr.blogspot.com