Πρωτοποριακή έρευνα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου με τίτλο «Μελέτη της επίδρασης της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης στην παιδική παχυσαρκία»

Σε ειδική εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα πρωτοποριακής έρευνας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου με τίτλο «Μελέτη της επίδρασης της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης στην παιδική παχυσαρκία». Η έρευνα, που υλοποιήθηκε από το Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστήμιου υπό την εποπτεία του καθηγητή Λάμπρου Συντώση, είχε ως στόχο να εξετάσει τις συνέπειες των τελευταίων ετών στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών. Τα συμπεράσματα αφορούν στα ποσοστά παχυσαρκίας των Ελλήνων μαθητών, τη συσχέτιση κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων με την παχυσαρκία αλλά και τυχόν αλλαγές στις διατροφικές τους συνήθειες για το διάστημα 2009-2013.

Πρόκειται για μία ακόμη πρωτοβουλία της εταιρείας που εντάσσεται στο παγκόσμιο πρόγραμμα «Παιδιά Όλο Υγεία» της Nestlé. Ξεκινώντας από το 2009 ο Όμιλος υποστηρίζει και αναπτύσσει προγράμματα για τη διατροφική εκπαίδευση και την προώθηση της φυσικής δραστηριότητας σε παιδιά σχολικής ηλικίας σε όλο τον κόσμο. Σήμερα τα προγράμματα αυτά υλοποιούνται σε 68 χώρες και μόνο το 2013 άγγιξαν 6,9 εκατομμύρια παιδιά.

Στην Ελλάδα, η πρωτοβουλία ξεκίνησε ομοίως το 2009 και μέχρι σήμερα έχει αγγίξει πάνω από 100.000 μαθητές σε όλη την Ελλάδα. Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων η εταιρεία συνεργάζεται με εξειδικευμένους φορείς, όπως πανεπιστήμια και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Η συνεργασία με το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο ξεκίνησε το 2011, όταν η Nestlé Ελλας υποστήριξε ένα πρόγραμμα, το οποίο πραγματοποιείται στα δημόσια σχολεία της χώρας από το 1997, με τη στενή συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.  Μέσα από το πρόγραμμα αυτό έχει επιτευχθεί η πιο ακριβής και ολοκληρωμένη χαρτογράφηση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα.

Η οικονομική κατάσταση των τελευταίων ετών  στη χώρα μας όμως, έκανε επιτακτική την ανάγκη να μελετηθούν και κοινωνικο-οικονομικοί δείκτες στη διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών των μαθητών. Έτσι, το 2012 η Nestlé Ελλάς ξεκίνησε την τριετή υποστήριξη ενός στοχευμένου προγράμματος που υλοποιείται από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο με στόχο την αξιολόγηση της διατροφικής συμπεριφοράς και της φυσικής δραστηριότητας 30.000 μαθητών (στην 3η και 5η τάξη του Δημοτικού σχολείου) σε σχέση με τους κοινωνικοοικονομικούς δείκτες για την περίοδο 2009-2013. Η μελέτη συνοδεύθηκε από ένα ενημερωτικό φυλλάδιο προς τους γονείς με καθημερινές συμβουλές για μια υγιεινή και οικονομική διατροφή.

 «Είμαστε μια εταιρεία που ασχολείται με τη διατροφή εδώ και 150 χρόνια, αναπτύσσοντας προϊόντα που απαντούν στις ανάγκες των καταναλωτών σε όλο τον κόσμο, προωθώντας την καλή τους διατροφή, την υγεία και την ευεξία τους και ενθαρρύνοντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής», δήλωσε ο Παύλος Κιόρτσης, Διευθύνων Σύμβουλος της Nestlé Ελλάς στο πλαίσιο της εκδήλωσης. «Αυτό που πρώτα από όλα μάθαμε είναι ότι οι καλές διατροφικές συνήθειες χτίζονται από την αρχή της ζωής μας και μας συνοδεύουν σε όλη τη συνέχεια, καθορίζοντας συχνά και την ποιότητά της. Κατά συνέπεια, η κάθε δράση πρέπει να ξεκινά από τη γνώση και η γνώση πρέπει να ξεκινά από το απλό ερώτημα: τι τρώνε τα παιδιά μας. Τα τελευταία χρόνια άλλαξαν σημαντικά την καθημερινότητα όλων μας. Κρίναμε λοιπόν πως μια μελέτη που να καταγράφει και τις επιδράσεις της οικονομικής ύφεσης στον τομέα της διατροφής  προσφέρει πολύτιμα συμπεράσματα ώστε να κινητοποιήσει όλους τους αρμόδιους φορείς για δράση προς τη σωστή κατεύθυνση».

Το δείγμα αφορούσε σε 28.860 εγγεγραμμένους μαθητές το 2009 και 30.425 εγγεγραμμένους μαθητές το 2013 στην περιοχή της Αττικής. Η επιλογή αυτή έγινε δεδομένου ότι η Αττική αποτελεί μια ετερογενή περιφέρεια από την άποψη της ποικιλίας των εθνοτήτων που κατοικούν και ποικιλομορφίας των αστικών περιοχών της. Επιπλέον, αντιπροσωπεύει περίπου το 35% των Ελλήνων μαθητών.

Μεταξύ των βασικών συμπερασμάτων της μελέτης είναι η αύξηση στα ποσοστά παχυσαρκίας από 8.2% το 2009 σε 9.4% το 2014. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας ήταν σταθερά για πολλά χρόνια με μια μικρή τάση μείωσης. Τα τελευταία δύο χρόνια όμως παρατηρήθηκε αυξητική τάση που φέτος έγινε και στατιστικά σημαντική.

Σε σχέση με τους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει πιθανή σχέση μεταξύ εισοδήματος και ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας, καθώς οι περιοχές με άτομα χαμηλού (δηλωθέντος) εισοδήματος συμπίπτουν με αυτές που παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών. Επιπλέον, σύνδεση φαίνεται να προκύπτει και ανάμεσα σε δείκτες χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και της παιδικής παχυσαρκίας, γεγονός που υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την ανάγκη για στοχευμένη διατροφική εκπαίδευση των παιδιών και ενημέρωση όλης της οικογένειας.

Σημαντικές διαφοροποιήσεις παρατηρούνται και στις διατροφικές συνήθειες των μαθητών. Στις θετικές αλλαγές συγκαταλέγονται η μείωση της κατανάλωσης γευμάτων φαστ φουντ και η αύξηση της κατανάλωσης λαχανικών, ενώ στις αρνητικές η μείωση της κατανάλωσης ψαριού και οσπρίων και η αύξηση της συχνότητας παράλειψης του πρωινού γεύματος. 

Τέλος, σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα, τα ποσοστά μαθητών που συμμετέχουν σε εξωσχολικές δραστηριότητες παραμένουν αμετάβλητα σε σχέση με το 2009, ενώ τα ποσοστά των παιδιών που αφιερώνουν χρόνο μπροστά σε μια οθόνη έχουν αυξηθεί τις καθημερινές (29,7% έναντι 39,7%) και τα σαββατοκύριακα (44,3% έναντι 58,8%).

Η συνεργασία της Nestlé Ελλάς με το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο περιλαμβάνει και ένα πιλοτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που στόχο έχει την εκπαίδευση των παιδιών του Δημοτικού Σχολείου σε πιο ισορροπημένες διατροφικές επιλογές. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά μαθαίνουν για α) τις ομάδες τροφών, β) τις διατροφικές επιλογές για κάθε ομάδα τροφών και πώς αυτή επηρεάζει τις λειτουργίες του σώματος και γ) τη σημασία της συχνότητας γευμάτων και της υγιεινής διατροφής. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 παιδιών με πολύ καλά αποτελέσματα.

Πρόγραμμα «Παιδιά Όλο Υγεία» στην Ελλάδα

Φυλλάδιο «Επιλέγω έξυπνα, τρέφομαι υγιεινά!»