Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS 2014, σε αριθμούς, για την Ελλάδα και την Ευρώπη

Επιμέλεια Κική Τσεκούρα, medlabnews.gr
Η 1η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS το 1988, με απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και στη συνέχεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Το AIDS. Από το 1981 που παρατηρήθηκε κλινικά στις ΗΠΑ, γύρω στα 25.000.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ 33.000.000 είναι φορείς του ιού HIV.

Ο ιός του AIDS που ονομάζεται και ιός HIV ή ιός της ανθρώπινης ανοσολογικής ανεπάρκειας, δρα καταστρέφοντας κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του οργανισμού και τον αφήνει εκτεθειμένο σε βαριές λοιμώξεις ή διάφορες μορφές καρκίνου. Δυστυχώς δεν έχει ακόμη παρασκευαστεί εμβόλιο και δεν υπάρχει θεραπεία αποτελεσματική για τη νόσο, γεγονός που την κατατάσσει ως μία από τις φονικότερες επιδημίες στην παγκόσμια ιστορία.

Μπορεί να μεταδοθεί μέσω της χωρίς προφυλακτικό σεξουαλικής επαφής (πρωκτική, κολπική, στοματική) ή μέσω της από κοινού χρήσης αιχμηρών αντικειμένων (ξυραφάκια, βελόνες, σύριγγες) με HIV οροθετικό άτομο και από μία HIV οροθετική μητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασμού.
Ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής κοινωνικής επαφής (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο μάγουλο), των κουνουπιών ή άλλων εντόμων, της από κοινού χρήσης οικιακών σκευών, του σάλιου, των δακρύων, του ιδρώτα, του αέρα ή του νερού.

Η άγνοια για το AIDS προκαλεί πανικό. Η ελλιπής ενημέρωση μας κάνει να ξεχνάμε το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Όταν η κοινωνία είναι απορριπτική προς τους φορείς και του ασθενείς με AIDS, αυτοί προτιμούν να μην καταφεύγουν στο γιατρό, να κρύβουν τη μόλυνσή τους φοβούμενοι τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Είναι απαραίτητο, ο φορέας να μπορεί να υπολογίζει στη συμπαράσταση και βοήθεια των συνανθρώπων του. Η συμπαράσταση αυτή, όχι μόνο δε μας εκθέτει σε κίνδυνο αλλά συμβάλλει στον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου.

Τα στοιχεία που δημοσιοποιεί το ΚΕΕΛΠΝΟ δείχνουν μείωση των κρουσμάτων για το 2014. Οι επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, μέσα από την καταγραφή των περιστατικών, σημειώνουν πως μετά την έκρηξη κρουσμάτων την  περίοδο 2011-2013, που αφορούσαν στην πλειοψηφία τους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, το πρώτο δεκάμηνο του 2014 τα στοιχεία είναι αρκετά ενθαρρυντικά, καθώς υπάρχει σταθερή μείωση. Ταυτόχρονα όμως αναδεικνύεται ακόμη ένα πρόβλημα που μαστίζει και την ελληνική κοινωνία, αυτή της μετάδοσης του ιού HIV μέσω της σεξουαλικής επαφής κυρίως σε ότι αφορά τις επαφές μεταξύ ανδρών, καθώς δεν γίνεται η απαραίτητη χρήση προφυλακτικού.

Σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης  του ΚΕΕΛΠΝΟ μέχρι και την 31^η Οκτωβρίου του 2014, έχουν καταγραφεί στο Κέντρο 14.288 περιστατικά HIV λοίμωξης, με το 82,3% των περιστατικών αφορά άνδρες. Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 3638 έχουν εμφανίσει AIDS και περίπου 6859 βρίσκονται υπό  αντιρετροϊκή θεραπεία. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 2471.

Τα περιστατικά λοίμωξης HIV που έχουν δηλωθεί στο ΚΕΕΛΠΝΟ παρουσιάζουν πτωτική τάση τους πρώτους δέκα μήνες του  2014- έως το τέλος Οκτωβρίου υπάρχουν δημοσιοποιημένα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ-  συγκριτικά με τις αντίστοιχες περιόδους την τριετία 2011-2013.

Πιο συγκεκριμένα, τους πρώτους δέκα μήνες του 2013 είχαν καταγραφεί 7.2 περιστατικά HiV λοίμωξης ανά 100.000 πληθυσμού, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2014, ο ρυθμός δήλωσης έχει πέσει στο 5.9. Σε απόλυτους αριθμούς , μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου του 2014, δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ, 654 HIV λοιμώξεις, εκ των οποίων οι 563, ποσοστό 86,1% αφορούσαν σε άνδρες και οι 91 , ποσοστό 13.9% σε γυναίκες.

Η περίοδος της έκρηξης μετάδοσης του ιού

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, την περίοδο 2011-2013 σημειώθηκε στην Ελλάδα μία έκρηξη του HIV στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Οι περισσότερες μολύνσεις από τον HIV σε χρήστες καταγράφηκαν το 2012, ενώ το 2013 ο αριθμός των περιστατικών στην ομάδα των χρηστών παρέμεινε υψηλός, αλλά σαφώς μικρότερος συγκριτικά με το 2012.

Το πρώτο δεκάμηνο του 2014 συνεχίζεται η πτωτική πορεία στους χρήστες και οι περισσότερες μολύνσεις που δηλώνονται στο ΚΕΕΛΠΝΟ αποδίδονται στην απροφύλακτη σεξουαλική επαφή, κυρίως σε αυτή μεταξύ ανδρών. Οι χρήστες που έχουν δηλωθεί ως HIV οροθετικού το 2014 είναι 84, εκ των οποίων 69 είναι άνδρες, ποσοστό 82,1% και ηλικίας από 25-44 ετών.

Συμπερασματικά στην Ελλάδα μετά τη μεγάλη επιδημία στους χρήστες την περίοδο 2011-2013 παρατηρείται μείωση των περιστατικών HIV λοίμωξης το πρώτο δεκάμηνο του 2014, τόσο συνολικά, όσο και ειδικά στην ομάδα των χρηστών. Οι περισσότερες μεταδόσεις του ιού αποδίδονται και πάλι στη σεξουαλική επαφή κυρίως σε αυτή μεταξύ των ανδρών. Παρά τα ενθαρρυντικά μηνύματα που προκύπτουν από τα στοιχεία του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης, δεν μπορεί να υπάρχει εφησυχασμός, αφενός γιατί η επιδημία στον πληθυσμό των χρηστών μπορεί να επανακάμψει, αφετέρου διότι η διεθνής εμπειρία έχει δείξει αυξημένα επίπεδα σεξουαλικής μετάδοσης του HIV μετά από παροδικό ή και μόνιμο έλεγχο επιδημιών σε χρήστες.

Περισσότερα από 136.000 νέα κρούσματα της HIV/AIDS λοίμωξης καταγράφηκαν το 2013 στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ανακοίνωσε ο διεθνής οργανισμός.

Τα κρούσματα αυτά είναι αυξημένα κατά 80% σε σύγκριση με τα αντίστοιχα του 2004, όταν είχαν διαγνωστεί σχεδόν 76.000 περιστατικά.

Από τις νέες λοιμώξεις του 2013, στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) αναφέρθηκαν περισσότερες από 29.000 – αριθμός εφάμιλλος με εκείνον του 2004.

Στις δε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας, καταγράφηκαν περισσότερες από 105.000 νέες λοιμώξεις – αριθμός διπλάσιος απ’ ό,τι ο αντίστοιχος του 2004.

Αυτό σημαίνει πως παρά τις βελτιώσεις στους τρόπους διάγνωσης και θεραπείας, η επιδημία δεν έχει αναχαιτιστεί στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία.

Όπως δήλωσε η κυρία Σουζάνα Γιάκαμπ, περιφερειακή διευθύντρια για την Ευρώπη του ΠΟΥ, το 77% των νέων κρουσμάτων καταγράφηκαν σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου η κύρια οδός μετάδοσης (αφορά τα δύο τρίτα των κρουσμάτων) είναι με τη χρήση κοινών συριγγών από τοξικομανείς.

Στην ΕΕ και στον ΕΟΧ (σ.σ. σε αυτόν ανήκουν η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λίχτενσταϊν) η κύρια οδός μετάδοσης είναι το σεξ μεταξύ ανδρών, που αντιπροσωπεύει το 42% των νέων λοιμώξεων, κατά τον κ. Μαρκ Σπρένγκερ, διευθυντή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC).

Μάλιστα ο αριθμός των νέων κρουσμάτων στους ομοφυλόφιλους άνδρες παρουσίασε αύξηση κατά 33% σε σύγκριση με το 2004, γεγονός που υποδηλώνει μη τήρηση των μέτρων προφύλαξης.

Το μόνο καλό είναι πως παρότι ολοένα περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται με τον ιό HIV, μειώνονται σταθερά όσοι εκδηλώνουν πλήρες AIDS, με τη μείωση να φτάνει το 48% στην ΕΕ και στον ΕΟΧ, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία.

Η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ αποτελείται από 53 χώρες, ο συνολικός πληθυσμός των οποίων ανέρχεται σε 900 εκατομμύρια. Τα 508 εκατομμύρια κατοικούν στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ και στις τρεις χώρες του ΕΟΧ.

Ο ακριβής αριθμός των νέων κρουσμάτων της HIV/AIDS λοίμωξης στις χώρες αυτές είναι 136.235.