Βότανα που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης

Το φαρμακείο της φύσης και η δράση που προσφέρει

Όλο και περισσότερες γυναίκες αναζητούν εναλλακτικές και συγχρόνως ασφαλείς επιλογές της φύσης για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, πέραν της φαρμακευτικής θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης (hormone replacement therapy). Αυτό συμβαίνει γιατί η φαρμακευτική αντιμετώπιση με υποκατάσταση ορμονών, πολλές φορές επιφέρει συμπτώματα έντονα και δυσάρεστα, τα οποία είναι ικανά να επηρεάσουν σοβαρά την ποιότητα ζωής μιας γυναίκας.

Η φυσιολογική ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης είναι κατά μέσο όρο τα 40-50 έτη, ενώ επίσης μπορεί να είναι τεχνητή ή πρόωρη (πριν τα 40). Αναφερόμαστε, στη φυσιολογική διακοπή της έμμηνου ρύσης ως αποτέλεσμα της μείωσης της λειτουργίας των ωοθηκών. Θεωρητικά, είναι μία κατάσταση διαφοροποίησης του μεταβολισμού των οιστρογόνων και διακρίνεται σε τρεις περιόδους: την προεμμηνοπαυσιακή περίοδο, που χαρακτηρίζεται από μείωση της προγεστερόνης και αύξηση των οιστρογόνων, την εμμηνόπαυση αυτή καθ’ αυτή, που χαρακτηρίζεται από πτώση των οιστρογόνων, και τέλος, στην περίοδο μετά την εμμηνόπαυση, που ακολουθεί με τα κλασικά της συμπτώματα. Όλη αυτή η μεταβατική φάση, που αρχίζει πριν την εμμηνόπαυση και συνεχίζεται μέχρι η γυναίκα να ξεπεράσει το αναπαραγωγικό της στάδιο, ονομάζεται κλιμακτήριος.

Όλα τα ανεπιθύμητα συμπτώματα που συνοδεύουν την εμμηνόπαυση οφείλονται σε ανεπάρκεια οιστρογόνων, η οποία με την σειρά της επηρεάζει πολλούς ιστούς και φυσιολογικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς στο σώμα μιας γυναίκας. Οι εμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να είναι ασυμπτωματικές ή να βιώνουν έντονα τα συμπτώματα. Μερικά από αυτά είναι: εξάψεις και εφιδρώσεις, διαταραχές ύπνου και ψυχοσυναισθηματική αστάθεια, μείωση σεξουαλικού ενδιαφέροντος, ατροφία του μυικού συστήματος, απώλεια οστικής μάζας, αφυδάτωση του δέρματος, αύξηση του σωματικού βάρους και των επιπέδων ολικής και LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων καθώς και της αρτηριακής πίεσης.

Για την ανακούφιση της συμπτωματολογίας, πολλοί ειδικοί έχουν στραφεί σε φυτά τα οποία περιέχουν ενώσεις με οιστρογονική δραστηριότητα. Τα φυτοιστρογόνα είναι φυτικά έκδοχα, τα οποία έχουν παρόμοια δομή και δράση με τα στεροειδή οστρογόνα που παράγονται από το ανθρώπινο σώμα. Με βάση τη χημική τους σύσταση, μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις βασικές ομάδες, τις ισοφλαβόνες, τα λινοειδή, τις κουμεστάνες και τις στιλβένες. Υπάρχουν περισσότεροι από 1.000 τύποι ισοφλαβονών. Περισσότερο μελετημένες είναι η γενιστεΐνη (genistein) και η δαïδζεΐνη (daidzein), οι οποίες διαθέτουν και την ισχυρότερη οιστρογονική δράση. Βρίσκονται σε λαχανικά, στη σόγια, στο τριφύλλι και στα όσπρια. Τα λινοειδή, κυρίως η εντερολακτόνη και η εντεροδιόλη, είναι τα πιο κοινά φυτοοιστρογόνα στη δυτική δίαιτα και βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στο λιναρόσπορο, στις φακές και σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Οι κουμεστάνες είναι ισχυροί ενεργοποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων, δεν περιέχονται στο καθημερινό διαιτολόγιο αλλά κυρίως, σε βλαστούς φυτών. Τέλος, από τις στιλβένες, η πιο γνωστή είναι η ρεσβερατρόλη που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών, στο κόκκινο κρασί και σε κάποια μούρα.

Η επιστήμη έχει αποδείξει αρκετούς τρόπους με τους οποίους η διατροφή μπορεί να βελτιώσει την υγεία εμμηνοπαυσιακών γυναικών. Μια διατροφή λοιπόν, βασισμένη σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ψάρια, άπαχο κρέας, πουλερικά, όσπρια καθώς και ξηρούς καρπούς και σπόρους, η διακοπή του καπνίσματος και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ βοηθούν στη διαχείριση του βάρους και προσφέρουν άφθονα θρεπτικά συστατικά, τα οποία βελτιώνουν τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, προστατεύουν τα οστά και διατηρούν την ισορροπία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Κ.Ν.Σ).

Συγκεκριμένα, βότανα τα οποία έχει αποδειχτεί ότι ανακουφίζουν τις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι, τα εκχυλίσματα της σόγιας, η σιμισιφούγκα (Black Cohosh, Cimicifuga racemosa), η λυγαριά (Chaste tree, Agnus Castus), το έλαιο νυχτολούλουδου (Evening Primrose Oil, Oenotherae), το κόκκινο τριφύλλι (red clover, Trifolium pratense), η κάβα, η πιπερόριζα (τζίντζερ) και η αγγελική (Dong quai, Angelica sinensis).

Η οιστρογονική τους δραστηριότητα από τη μια, και το γεγονός ότι αρκετά από αυτά περιέχουν ουσίες που ενεργοποιούν τους οπιοειδείς υποδοχείς του εγκεφάλου, είναι κάποιες από τις βασικές παραδοχές των ειδικών σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους στην διαχείριση των συμπτωμάτων. Και αυτό γιατί, το ενδογενές σύστημα οπιούχων στον εγκέφαλό μας συνδέεται στενά με τη διάθεση, τη θερμοκρασία, την αντοχή στον πόνο κ.ά.

Πάντως, ο ακριβής τρόπος δράσης πολλών από αυτά δεν έχει καθοριστεί πλήρως και τα στοιχεία από αρκετές μελέτες δεν αποδεικνύουν σταθερά ένα αποτέλεσμα. Περαιτέρω μελέτη είναι απαραίτητη για να χαρακτηρίσουμε τα βότανα ως «θεραπεία» στα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, παρόλο που η ευεργετική τους επίδραση σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί.

Πηγή: mednutrition.gr