Σκουλήκια στο έντερο και στα κόπρανα (οξιουρίαση), αιτία φαγούρας στον πρωκτό και πόνου στην κοιλιά

της Αγγελικής Μήλιου, βιολόγος, medlabnews.gr

Τα σκουλήκια στα κόπρανα είναι μια πολύ κοινή αιτία λοιμώξεων του εντέρου. Πρόκειται για παράσιτα του εντέρου που προσβάλλουν συνήθως παιδιά σχολικής ηλικίας. Η οξυουρίαση είναι μία εντερική ελμινθική λοίμωξη του ανθρώπου που προκαλείται από τον Enterobius Vermicularis. Το παράσιτο έχει το μέγεθος μικρής καρφίτσας και ζει στο παχύ έντερο αποκλειστικά του ανθρώπου. Στα μολυσμένα άτομα το θηλυκό σκουλήκι μεταναστεύει τη νύχτα στο δέρμα του πρωκτού, όπου αφήνει τα αβγά του.

Η οξυουρίαση είναι η πιο συχνή ελμινθική λοίμωξη στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (η επίπτωση στα παιδιά αναφέρεται μέχρι 20%). Συμβαίνει σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες, αλλά οι υποτροπές είναι συχνότερες σε συνθήκες υψηλού συγχρωτισμού. Συμβαίνει συχνότερα σε παιδιά σχολικής ηλικίας 5-10 χρόνων και είναι ασυνήθης σε παιδιά μικρότερα των 2 χρόνων.

Ο πιο συχνός τρόπος άμεσης μετάδοσης είναι με τα χέρια.

Συνήθως υπάρχει έντονη φαγούρα γύρω από τον πρωκτό επειδή τα θηλυκά σκουλήκια γεννούν τα αβγά τους στις πτυχές του δέρματος γύρω από τον πρωκτό. Οι άνθρωποι μολύνονται όταν καταπιούν τα αβγά των παρασίτων. Τα αβγά των οξύουρων γίνονται μολυσματικά 6 περίπου ώρες μετά την εναπόθεσή τους στο δέρμα του πρωκτού. Από εκεί μεταφέρονται σε ρούχα, κλινοσκεπάσματα, σκόνη, αέρα και τροφές όπου μπορούν να επιβιώσουν για 2 – 3 εβδομάδες και να διασπείρουν τη μόλυνση σε όλη την οικογένεια.  Όταν κάποιος που έχει λοίμωξη από σκουλήκια (παράσιτα) πάει στην τουαλέτα, σκουπίσει τον πρωκτό του, και κατόπιν δεν πλύνει καλά τα χέρια του με σαπούνι και νερό, θα μολύνει όλες τις επιφάνειες που αγγίζει αφήνοντας πάνω σε αυτές αβγά παρασίτων. Στη συνέχεια, όταν κάποιος άλλος ακουμπήσει την μολυσμένη επιφάνεια θα κολλήσει στα χέρια του τα αβγά που άφησε ο προηγούμενος. Εάν στη συνέχεια φάει ένα τρόφιμο με άπλυτα χέρια, θα καταπιεί τα αβγά από τα παράσιτα (σκουλήκια) και θα μολυνθεί και ο ίδιος χωρίς να το γνωρίζει. Τα αβγά παραμένουν κάτω από τα νύχια και ο άνθρωπος αυτομολύνεται συνεχώς με το ξύσιμο λόγω του κνησμού του πρωκτού. Μετά την κατάποση, τα αβγά σπάνε και ελευθερώνονται τα παράσιτα στο έντερο. Αναπτύσσονται σε ενήλικα σκουλήκια σε μερικές εβδομάδες και ζουν περίπου 3 μήνες.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Πολλοί άνθρωποι με σκουλήκια (παράσιτα) στο έντερο δεν έχουν συμπτώματα. Όταν εμφανισθούν συμπτώματα, αυτά αφορούν κυρίως φαγούρα γύρω από τον πρωκτό, συχνότερα την νύχτα, που δυνατόν να προκαλέσει και πρόβλημα στον ύπνο. Άλλα συμπτώματα είναι πόνος στην κοιλιά, ναυτία και έμετος.

Η διάγνωση

Καθώς τα σκουλήκια και τα αβγά τους δεν περνούν στα κόπρανα, δεν χρειάζεται εξέταση κοπράνων. Χρησιμοποιείται ταινία σελοφάνης που τοποθετείται στην περιπρωκτική περιοχή μετά την πρωινή αφύπνιση και πριν από το μπάνιο και τη χρήση τουαλέτας.  Ο μικροβιολόγος θα σας συστήσει να τοποθετήσετε μια ταινία σελοτέιπ στο δέρμα γύρω από τον πρωκτό σας. Αν έχετε οξυουρίαση, τα αβγά θα κολλήσουν επάνω στην ταινία. Η ταινία θα εξετασθεί από τον μικροβιολόγο κάτω από το μικροσκόπιο για να διαπιστώσει αν υπάρχουν αβγά από παράσιτα στο έντερο. Τα αβγά δεν φαίνονται με γυμνό μάτι, οπότε μην προσπαθήσετε να τα δείτε πάνω στο σελοτέιπ μόνοι σας. Είναι προτιμότερο να κολλήσετε το σελοτέιπ γύρω από τον πρωκτό αποβραδίς ή νωρίς το πρωί πριν κάνετε μπάνιο.

Επαναληπτικό τεστ είναι πιθανόν αναγκαίο, καθώς το πρώτο δείγμα ανιχνεύει περίπου 50% των περιπτώσεων.

Πώς αντιμετωπίζονται;

Αν έχετε οξυουρίαση, ο γιατρός πιθανόν να συστήσει να πάρουν φαρμακευτική αγωγή όλοι οι άνθρωποι που ζούνε μαζί σας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα σκουλήκια (παράσιτα) μεταδίδονται πολύ εύκολα μεταξύ των ανθρώπων που ζούνε στο ίδιο σπίτι.  Χορήγηση μιας δόσης 100 mg mebendazole (Vermox) στους πάσχοντες και τους συγγενείς τους ή pyrantel pamoate 11 mg/Kgr (Combantrin) είναι αποτελεσματική στο 95% των περιπτώσεων. Μια δεύτερη δόση μετά από 2 εβδομάδες συνιστάται για την πρόληψη των υποτροπών.

Ενδεχομένως, ακόμα και μετά τη θεραπεία, τα παράσιτα (σκουλήκια) να ξαναεμφανισθούν.

Αν η έκθεση συνεχίζεται, απαιτούνται περισσότερα θεραπευτικά σχήματα. Τα κλινοσκεπάσματα και τα ρούχα πλένονται μετά τη θεραπεία σε υψηλές θερμοκρασίες. Μέτρα ατομικής υγιεινής περιορίζουν την υποτροπή και τη διασπορά της μόλυνσης σε άλλους.

Τι πρέπει να κάνουμε για να προλάβουμε τη μόλυνση και τις υποτροπές για 3 τουλάχιστον εβδομάδες

• Μπάνιο στην πρωινή αφύπνιση ώστε να μειωθεί η πιθανότητα επαφής με τα αβγά.
• Αλλαγή και πλύσιμο των εσωρούχων κάθε μέρα. Συνιστάται συχνή αλλαγή πιτζάμας.
• Αλλαγή κλινοσκεπασμάτων και σεντονιών έπειτα από κάθε θεραπεία και κάθε 3-7 ημέρες. Τα αβγά είναι ευαίσθητα στο φως: απλώστε τα κλινοσκεπάσματα στον ήλιο.
• Τα ατομικά μέτρα προσωπικής υγιεινής θα πρέπει να περιλαμβάνουν πλύσιμο των χεριών μετά τη χρήση τουαλέτας, πριν από το φαγητό και μετά την αλλαγή της βρεφικής πάνας.
• Διατηρήστε τα νύχια κοντά και καθαρά.
• Αποθαρρύνετε το φάγωμα των νυχιών και το ξύσιμο της περιπρωκτικής χώρας, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο επαναμόλυνσης.

Πηγή: medlabgr.blogspot.com