Αιματουρία: Αιτίες και αντιμετώπιση

Στις ουσίες που αποβάλλονται μέσω των νεφρών περιλαμβάνονται τα τελικά προϊόντα του μεταβολισμού, όπως ουρία, κρεατινίνη, ουρικό οξύ, ουρικά άλατα, ενώ απομακρύνονται ουσίες που περισσεύουν στο αίμα, όπως νερό, νάτριο, κάλιο, χλώριο, υδρογόνο.

Τα ούρα, υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν περιέχουν αίμα και αυτό οφείλεται στη σωστή νεφρική λειτουργία. Ενώ δηλαδή τα νεφρά καθαρίζουν το αίμα, δεν του επιτρέπουν να περάσει στα ούρα.

Η αιματουρία συχνά δεν φαίνεται με γυμνό μάτι, δεν έχει συνοδά συμπτώματα και εντοπίζεται σε ανάλυση ούρων στο check up. Για να αλλάξει το χρώμα του ούρων και να γίνει αντιληπτή η πάθηση πρέπει να απεκκρίνεται τουλάχιστον ένα ml αίματος ανά λίτρο ούρων.

Τότε τα ούρα γίνονται ροζ, κόκκινα, καφέ ή μαύρα. Όταν τα ούρα αλλάζουν χρώμα είναι σημαντικό να καθορίζεται εάν το χρώμα οφείλεται πράγματι στην παρουσία αίματος ή εάν οφείλεται σε παρουσία άλλων χρωστικών (π.χ. μυοσφαιρίνη, αιμοσφαιρίνη, χρωστική από παντζάρια, πορφυρίνες, λήψη χλωροκίνης).

Οι παθολογικοί παράγοντες, που προκαλούν αιματουρία είναι οι εξής:

Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος

Τα βακτήρια εισέρχονται στο σώμα μέσω της ουρήθρας και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται στην ουροδόχο κύστη. Οι λοιμώξεις μερικές φορές, παρατηρούνται μετά από σεξουαλική δραστηριότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν μια επίμονη ανάγκη για ούρηση, πόνος και κάψιμο κατά την ούρηση, και πολύ έντονη οσμή ούρων. Για μερικούς ανθρώπους, ειδικά ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, το μόνο σημάδι της ασθένειας μπορεί να είναι η μικροσκοπική αιματουρία.

Λοιμώξεις των νεφρών

Λοιμώξεις των νεφρών (πυελονεφρίτιδα) μπορεί να συμβούν όταν τα βακτήρια εισέρχονται στα νεφρά. Τα σημεία και συμπτώματα είναι συνήθως παρόμοια με λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης, αν και λοιμώξεις των νεφρών είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν πυρετό και πόνο στα πλευρά.

Κύστη ή πέτρα στα νεφρά

Οι πέτρες είναι συνήθως ανώδυνες και τις περισσότερες φορές περνούν απαρατήρητες, εκτός αν έχουν προκαλέσει απόφραξη.

Υπερτροφία του προστάτη

Ο αδένας του προστάτη -που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει το πάνω τμήμα της ουρήθρας- αρχίζει να αυξάνεται καθώς οι άνδρες πλησιάζουν στη μέση ηλικία. Όταν ο αδένας συμπιέζει την ουρήθρα, εμποδίζει τη ροή των ούρων. Τα σημεία και συμπτώματα της υπερτροφίας του προστάτη (καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, ή νεοπλασία) περιλαμβάνουν δυσκολία στην ούρηση, επείγουσα ή επίμονη ανάγκη για ούρηση, είτε και τα δύο είτε μικροσκοπική αιμορραγία. Λοίμωξη του προστάτη (προστατίτιδα) μπορεί να προκαλέσει τα ίδια σημεία και συμπτώματα.

Καρκίνος

Ορατή αιμορραγία στα ούρα μπορεί να είναι ένα σημάδι του προχωρημένου καρκίνου των νεφρών, της ουροδόχου κύστης ή του προστάτη. Δυστυχώς, συνήθως δεν υπάρχουν σημεία ή συμπτώματα στα πρώιμα στάδια, όταν αυτοί οι καρκίνοι είναι θεραπεύσιμοι.

Κληρονομικές διαταραχές

Η δρεπανοκυτταρική αναιμία, μια χρόνια έλλειψη ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος, μπορεί να είναι η αιτία του αίματος στα ούρα. Επίσης μπορεί το σύνδρομο Alport, το οποίο επηρεάζει τις μεμβράνες φιλτραρίσματος στα σπειράματα των νεφρών να προκαλέσει αιματουρία.

Αντιμετώπιση

Φυσική εξέταση

Οι εξετάσεις ούρων. Ακόμη και αν η αιματουρία ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά μέσα από εξέταση ούρων (ανάλυση ούρων), είναι πιθανό να κριθεί απαραίτητη νέα εξέταση για να διαπιστωθεί αν η αιματουρία εμμένει. Αιματουρία που εμφανίζεται μόνο μία φορά συνήθως δεν χρειάζεται περαιτέρω αξιολόγηση. Μία γενική εξέταση ούρων μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διάγνωση μίας λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος.

Απεικονιστικές εξετάσεις

Οι περισσότεροι άνθρωποι με αιματουρία είναι πιθανό να χρειασθούν μια εξέταση απεικόνισης που παρέχει λεπτομερείς εικόνες των εσωτερικών οργάνων τους. Η πιο διαδεδομένη είναι το υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστεως.

Παρά τις εξετάσεις, η αιτία της αιματουρίας μπορεί να μη βρεθεί ποτέ. Σε αυτήν την περίπτωση, προτείνεται τακτική παρακολούθηση με εξετάσεις, ειδικά εάν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης, όπως το κάπνισμα, η έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες ή ακτινοβολία.

Θεραπεία

Η θεραπεία σχετίζεται με το κατά περίπτωση υποκείμενο νόσημα.