Χαλασμένο φαγητό; Διαβάστε προτού το πετάξετε!

Ποιος δε μύρισε φαγητό απ’ το ψυγείο που μόλις πέρασε την ημερομηνία λήξης του και δεν αναρωτήθηκε αν θα ήταν ασφαλής η κατανάλωσή του; Είτε πρόκειται για μουχλιασμένο τυρί, ξινισμένο γάλα ή κρέας πιο σκούρο απ’ όσο συνήθως, όλοι μας έχουμε αναρωτηθεί: κρατάμε ή πετάμε;

Φυσικά, τα φαγώσιμα απαιτούν μεγάλη προσοχή, ειδικά αν είστε υπερήλικες, έγκυοι ή ασθενείς. Έρευνες έδειξαν ότι το 40% των καταναλωτών θα φάνε πρόθυμα φαγητό του οποίου η ημερομηνία λήξης έχει παρέλθει, ενώ πάνω από δύο στους τρεις ελέγχουν την καταλληλότητα των προϊόντων απλά μυρίζοντάς τα ή εξετάζοντας το χρώμα τους – αν και αμφότερες οι μέθοδοι είναι απελπιστικά αναξιόπιστες. Σαν αποτέλεσμα αυτής της απερίσκεπτης τακτικής, οι τροφικές δηλητηριάσεις παίρνουν διαστάσεις επιδημίας.

Οι ημερομηνίες λήξης, όμως, είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της αστικοποιημένης κοινωνίας μας και είναι ανόητο να τις αγνοούμε. Ωστόσο, αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι η διαφορά μεταξύ της “ημερομηνίας λήξης” και του “ανάλωση κατά προτίμηση πριν από…”, διαφορά που συχνά μπερδεύει τους καταναλωτές.

Η ημερομηνία λήξης σημαίνει ότι η κατανάλωση του τροφίμου μετά την ημερομηνία αυτή μπορεί να αποβεί επικίνδυνη, ενώ η “ανάλωση κατά προτίμηση” σημαίνει απλά πως το φαγητό θα είναι καλύτερο και πιο εύγευστο πριν την ημέρα αυτήν – δεν θα είναι επικίνδυνο όμως μετά. Άρα, τα μπισκότα μπορεί να γίνουν λίγο μαλακά μετά την ημερομηνία προτιμούμενης ανάλωσης, αλλά δεν θα αποτελέσουν απειλή για την υγεία μας.

Ωστόσο, με τόσες πληροφορίες και συμβουλές, πώς μπορούμε να ξέρουμε τι είναι ασφαλές να καταναλώσουμε; Ορίστε λοιπόν μερικές βασικές αρχές ασφάλειας στην κουζίνα!

Αλμυρό; Ασφαλές!

Γενικά, τρόφιμα που είναι πολύ αλμυρά (όπως για παράδειγμα οι πίκλες), πολύ …ζαχαρένια (μέλι ή μαρμελάδες), που έχουν υποστεί ζύμωση (ξινολάχανο) ή είναι ξηρά (μπισκότα) εμπεριέχουν ελάχιστο κίνδυνο.

Γιατί; Επειδή, βασικά, υπάρχουν ορισμένοι τρόποι να σκοτώσει κανείς τα βακτήρια προκειμένου να καταστήσει το φαγητό ασφαλές.

Πρώτον, το φαγητό διατηρείται μέσα σε όξινα υγρά όπως το ξίδι. Έτσι συμβαίνει και με τις πίκλες, που μπορούν να φαγωθούν για αρκετό καιρό μετά την ημερομηνία που γράφει το βαζάκι.

Δεύτερον, η χρήση μεγάλης ποσότητας ζάχαρης είναι μια αποτελεσματική μέθοδος διατήρησης – γι’ αυτό και τα γλυκά όπως τα κέικ μπορούν επίσης να καταναλώνονται μετά την ημερομηνία προτιμούμενης ανάλωσης. Πρόσφατα, ανακαλύφθηκε μέλι 5.000 ετών στην Αίγυπτο, το οποίο αποδείχθηκε φαγώσιμο (!) και απόλυτα ασφαλές.

Τρίτον, η διαδικασία της ζύμωσης, που χρησιμοποιείται και στη διαδικασία παρασκευής του ξινολάχανου, είναι επίσης πολύ καλό συντηρητικό, όπως άλλωστε και οι παραδοσιακές μέθοδοι του παστώματος και της αποξήρανσης του κρέατος και των ψαριών.

Τέλος, το εκτενές μαγείρεμα οποιουδήποτε τροφίμου θα σκοτώσει τα περισσότερα βακτήρια, τα οποία δεν αντέχουν την υπερβολικά υψηλή θερμοκρασία.

Για παράδειγμα, αν το κρέας σκουρύνει λόγω της έκθεσης στον αέρα, δε χρειάζεται να το πετάξετε. Απλά μαγειρέψτε το σε υψηλή θερμοκρασία. Προσοχή όμως – πλένοντάς το δεν ενοχλείτε τα βακτήρια που βρίσκονται μέσα στο κρέας! Αφήστε που έτσι μπορείτε να διασπείρετε τα βακτήρια της επιφάνειας στο νεροχύτη ή και στα ρούχα σας.

Ξίνισε το γάλα; Τέλεια!

Τα σκληρά τυριά όπως το τσένταρ είναι κλασικές περιπτώσεις όπου μπορείτε να αγνοήσετε τη μούχλα – απλά κόψτε την, το εσωτερικό παραμένει φαγώσιμο· όπως και με το ψωμί.

Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει με τα μαλακά τυριά όπως το μπρι ή το καμαμπέρ, τα οποία μπορεί να γίνουν κατοικία επικίνδυνων βακτηρίων άπαξ και χάσουν τη φρεσκάδα τους.

Είναι εκπληκτική η περίπτωση των αυγών, επειδή μπορούμε να αγνοήσουμε την ημερομηνία λήξης σε ορισμένες περιπτώσεις. Μπορούν να φαγωθούν, βρασμένα σφιχτά, σε σαλάτες ή να γίνουν παντεσπάνι – όμως, δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να φαγωθούν τηγανιτά, καγιανά ή μελάτα αν έχει περάσει η ημερομηνία λήξεως.

Παρομοίως, το ξινισμένο γάλα μπορεί να γίνει συστατικό για τηγανίτες. Το μαγείρεμα του γάλακτος αυτού θα σκοτώσει όλα τα βλαβερά βακτήρια!

Κρέας; Όχι, ευχαριστώ!

Το κρέας του οποίου η ημερομηνία λήξης έχει περάσει δεν πρέπει να καταναλωθεί σε καμιά περίπτωση. Τα πουλερικά και το χοιρινό είναι οι συνηθέστερες αιτίες τροφικής δηλητηρίασης. Επικίνδυνες είναι επίσης και οι μέθοδοι της εργοστασιακής παραγωγής κρέατος.

Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το άγχος που υφίστανται τα ζώα που μεγαλώνουν σε περιορισμένους χώρους ρίχνει σημαντικά το ανοσοποιητικό τους σύστημα, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα στα βλαβερά βακτήρια. Από την άλλη, τα βακτήρια περιορίζονται μονάχα στο στομάχι των ζώων ελευθέρας βοσκής και δεν επεκτείνονται σε όλο το κρέας τους.

Επομένως, δεν επαρκεί μονάχα ο έλεγχος των ημερομηνιών λήξεως αλλά και του τρόπου παραγωγής των προϊόντων, ειδικά των κρεάτων.

Προσοχή πρέπει να δοθεί και στο ψήσιμο σε φούρνο μικροκυμάτων, μιας και στην περίπτωση αυτή η υψηλή θερμοκρασία δεν κατανέμεται εξίσου στο φαγητό, όπως συμβαίνει με τους συμβατικούς φούρνους. Αν πρέπει να ψήσετε κάποιο φαγητό στο φούρνο μικροκυμάτων, καλό θα ήταν η διάρκεια ψησίματος να υπερβαίνει την προτεινόμενη που θα διαβάσετε στη συσκευασία. Τέλος, σιγουρευτείτε πως το φαγητό είναι παντού ζεστό – το κρύο μέρος του μπορεί να κρύβει κινδύνους.