Νέες θεραπείες επιδεικνύουν σημαντικό όφελος επιβίωσης σε ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα

Νεότερα δεδομένα για την αντιμετώπιση του μεταστατικού μελανώματος ανακοινώθηκαν σήμερα σε ειδική συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε η φαρμακευτική εταιρεία Novartis με την επιστημονική υποστήριξη της Α΄ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σύμφωνα με δεδομένα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα στο 51^ο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO), η συνδυαστική θεραπεία με dabrafenib (Tafinlar^®) και trametinib (Mekinist^®) επιδεικνύει στατιστικά σημαντικό όφελος στην ολική επιβίωση ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα θετικό στην μετάλλαξη BRAF V600E/K συγκριτικά με την μονοθεραπεία με dabrafenib.

Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκαν τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης Φάσης ΙΙΙ COMBI-d, η οποία συμπεριέλαβε 423 ασθενείς και στην οποία συμμετείχαν δύο ελληνικά κέντρα.  Η μελέτη έδειξε ότι ο συνδυασμός των dabrafenib με το trametinib πέτυχε κλινικώς σημαντικό όφελος στην ολική επιβίωση σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία με dabrafenib (μέση ολική επιβίωση 25,1 μήνες έναντι 18,7 μηνών). Κατέδειξε επίσης μείωση κατά 33% στον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου ή θανάτου με τη μέση επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου να αγγίζει τους 11 μήνες για τη συνδυαστική θεραπεία έναντι 8,8 μηνών με την μονοθεραπεία. Τέλος, ο συνδυασμός πέτυχε ποσοστό ολικής ανταπόκρισης 69% έναντι 53% της μονοθεραπείας, ενώ η μέση διάρκεια της ανταπόκρισης ήταν 12,9 μήνες έναντι 10,6 μηνών για τη μονοθεραπεία. Τα αποτελέσματα ασφαλείας ήταν σύμφωνα με το προφίλ που έχει παρατηρηθεί έως σήμερα για τον συνδυασμό, καθώς και με τη μονοθεραπεία με dabrafenib, ενώ δεν παρατηρήθηκαν νέες ανεπιθύμητες ενέργειες.

«Η τελική ανάλυση της μελέτης COMBI-d, στην οποία συμμετείχαμε και εμείς ως κέντρο, επιβεβαιώνει τα προγενέστερα δεδομένα για την στατιστικώς σημαντική βελτίωση της ολικής επιβίωσης των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα θετικό στην μετάλλαξη BRAF V600E/K, οι οποίοι έλαβαν συνδυαστική θεραπεία με dabrafenib και trametinib,» δήλωσε η  Δρ. Ελένη Γκόγκα, Ογκολόγος – Παθολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παθολογίας – Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ερευνήτρια της μελέτης. «Το συγκεκριμένο θεραπευτικό σχήμα αποτελεί τον πρώτο συνδυασμό αναστολέων BRAF/MEK που επιδεικνύει σε δύο μελέτες Φάσης ΙΙΙ στατιστικώς σημαντικό όφελος ολικής επιβίωσης στην συγκεκριμένη ομάδα ασθενών.»

Το μελάνωμα αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος, ενώ συνδέεται με σημαντική θνησιμότητα στην προχωρημένη του μορφή. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 200.000 περιστατικά μελανώματος παγκοσμίως, ενώ, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου 55.000 περιστατικά καταλήγουν ετησίως.  Υπολογίζεται ότι κάθε ώρα περίπου 6 άνθρωποι πεθαίνουν από μελάνωμα.

Οι γενετικές μεταλλάξεις συχνά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη του μελανώματος.  Περίπου το 50% των περιστατικών χαρακτηρίζονται από την μετάλλαξη BRAF, ενώ οι μεταλλάξεις V600E και V600K αποτελούν περίπου το 95% του συνόλου των μεταλλάξεων BRAF.

«Το μελάνωμα μπορεί να θεραπευτεί όταν διαγνωστεί έγκαιρα, είναι όμως δύσκολα αντιμετωπίσιμο στην προχωρημένη και επιθετική του μορφή,» επισημαίνει ο Δρ. Δημήτρης Μπαφαλούκος, Ογκολόγος – Παθολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μελανώματος, Διευθυντής Α’ Ογκολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Metropolitan και ερευνητής της μελέτης. «Οι μεταλλάξεις αποδεικνύεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη, αλλά και την αντιμετώπιση της νόσου, και είναι σημαντικό να υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που να στοχεύουν σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις όπως είναι οι μεταλλάξεις στο BRAF που χαρακτηρίζουν ένα σημαντικό ποσοστό των περιστατικών. Σύμφωνα και με τη δική μας εμπειρία μέσω της μελέτης COMBI-d, αποδεικνύεται ότι η συνδυαστική θεραπεία με dabrafenib και trametinib στοχεύει αποτελεσματικά τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις προσφέροντας έτσι σημαντικό όφελος στην επιβίωση των ασθενών με σχετικά καλή ανοχή στα φάρμακα. Φαίνεται ότι οι ασθενείς με μεταστατική νόσο που επιβιώνουν πέρα της τριετίας, έχουν σημαντικές πιθανότητες να επιβιώσουν επί μακρόν.»

Για τη μελέτη COMBI-d

Η COMBI-d είναι μία εγκριτική Φάσης ΙΙΙ τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή μελέτη (NCT01584648) που συγκρίνει τον συνδυασμό του αναστολέα BRAF dabrafenib (Tafinlar^®) και του αναστολέα MEK trametinib (Mekinist^®) με τη μονοθεραπεία με dabrafenib σε συνδυασμό με εικονικό φάρμακο σε ασθενείς με ανεγχείρητο (στάδιο IIIC) ή μεταστατικό (στάδιο IV) δερματικό μελάνωμα θετικό στη μετάλλαξη BRAF V600E/K. Στη μελέτη τυχαιοποιήθηκαν 423 ασθενείς από ερευνητικά κέντρα της Αυστραλίας, της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), της Βόρειας και της Νότιας Αμερικής. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο αυτής της μελέτης ήταν η επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου (PFS), αξιολογημένη από τους ερευνητές. Τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία συμπεριλάμβαναν την ολική επιβίωση, τη ολική ανταπόκριση, την διάρκεια της ανταπόκρισης και την ασφάλεια.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (≥20%) στο σκέλος της μελέτης με τον συνδυασμό ήταν πυρεξία, κόπωση, ναυτία, πονοκέφαλος, ρίγη, διάρροια, εξάνθημα, πόνοι στις αρθρώσεις (αρθραλγία), υπέρταση, έμετος, βήχας και περιφερειακό οίδημα. Περισσότεροι ασθενείς είχαν ανεπιθύμητες ενέργειες που οδήγησαν σε τροποποίηση της δόσης στο σκέλος της συνδυαστικής θεραπείας έναντι της μονοθεραπείας με dabrafenib. Αυξημένη συχνότητα (57% έναντι 33%) και σοβαρότητα [Βαθμού 3, 7% (n=15) έναντι 2% (n=4)] της πυρεξίας παρατηρήθηκε με τη συνδυαστική θεραπεία σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία, ενώ υπήρξε χαμηλότερη συχνότητα δερματικού ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, συμπεριλαμβανομένου του κερατοακανθώματος, στο σκέλος της συνδυαστικής θεραπείας [3% (n=6)] έναντι της μονοθεραπείας [10% (n=22)]. Διακοπή της θεραπείας λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών παρατηρήθηκε στο 11% (n=24) έναντι του 7% (n=14) των ασθενών στην ομάδα της συνδυαστικής θεραπείας και της μονοθεραπείας αντιστοίχως.

Η ολοκλήρωση της μελέτης COMBI-d αποτελεί μετεγκριτική υποχρέωση της διαδικασίας επιταχυμένης έγκρισης της συνδυαστικής θεραπείας στις ΗΠΑ από τον Οργανισμό Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) της χώρας.

Για τον συνδυασμό dabrafenib και του trametinib

Η συνδυαστική χρήση του dabrafenib και του trametinib σε ασθενείς με ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα, οι οποίοι φέρουν μετάλλαξη BRAF V600E/K, είναι εγκεκριμένη στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Χιλή και τον Καναδά.

Το dabrafenib και το trametinib  στοχεύουν δύο διαφορετικές κινάσες σερίνης/θρεονίνης – την BRAF και την MEK αντιστοίχως – στο μονοπάτι RAS/RAF/MEK/ERK, το οποίο εμπλέκεται στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και στο μελάνωμα, μεταξύ άλλων καρκίνων. Έχει διαπιστωθεί πως όταν το trametinib χορηγείται μαζί με το dabrafenib, η ανάπτυξη του όγκου επιβραδύνεται πιο αποτελεσματικά απ’ ό,τι με οποιοδήποτε από τα δύο φάρμακα μεμονωμένα. Ο συνδυασμός του dabrafenib και του trametinib διερευνάται ακόμα σε συνεχιζόμενο πρόγραμμα κλινικών μελετών που διεξάγεται σε πολλά ερευνητικά κέντρα του κόσμου, της Ελλάδος συμπεριλαμβανομένης.