Έχουμε συνηθίσει να τη συνδέουμε με τις γυναίκες στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, ωστόσο η οστεοπόρωση είναι μια κατάσταση που αφορά και άντρες και σίγουρα η πρόληψή της πρέπει να ξεκινά από νεαρή ηλικία.

Τι είναι οστεοπόρωση

Πρόκειται για την πιο κοινή ασθένεια των οστών σε όλο τον κόσμο, που πλήττει το 30% των γυναικών πάνω από 65 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε πολύ νεότερη ηλικία, ενώ υπάρχουν εκατοντάδες ιατρικές περιπτώσεις οστεοπόρωσης σε νεαρές γυναίκες. Η άσκηση λειτουργεί προληπτικά και σε προστατεύει από αυτή την ασθένεια, αυξάνοντας την πυκνότητα της οστικής μάζας.

Ωστόσο, οι γυναίκες στις οποίες έχει ήδη ξεκινήσει η απώλεια της οστικής μάζας, η έντονη άσκηση ή η άσκηση υψηλής έντασης μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα.

Σε τι οφείλεται η οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση είναι μια πολυπαραγοντική νόσος ωστόσο στις νεαρότερες ηλικίες η πιο συχνή αιτία που την προκαλεί είναι η ανεπαρκής πρόσληψη ενέργειας (θερμίδων) σε σχέση με την μεγάλη κατανάλωσή της. Αυτή η ανεπάρκεια, με τη σειρά της, οδηγεί στη μείωση της παραγωγής των οιστρογόνων και την ακανόνιστη εμφάνιση ή την απουσία της έμμηνου ρήσης (ιδιαίτερα συχνό πρόβλημα ανάμεσα σε χορεύτριες ή αθλήτριες). Καθώς τα οιστρογόνα προστατεύουν τα οστά, οποιαδήποτε μείωσή τους –είτε λόγω του περιορισμού της τροφής, της έντονης άσκησης ή της εμμηνόπαυσης- έχει ταχεία φθοροποιό επίδραση επάνω τους.

Αυτό όμως δεν είναι το συνηθισμένο προφίλ μιας γυναίκας με οστοπόρωση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η οστεοπόρωση προκαλείται από την επιτάχυνση των φυσιολογικών αλλαγών που εμφανίζονται με τη γήρανση, όπου η περιεκτικότητα των οστών σε μεταλλικά άλατα δεν ακολουθεί την ταχύτητα σχηματισμού νέας οστικής ουσίας και αποικοδόμησης της παλιάς. Έτσι τα οστά χάνουν πυκνότητα και γίνονται πιο ευαίσθητα στα κατάγματα, με πιο “επικίνδυνα” σημεία για κατάγματα τους σπονδύλους, τους καρπούς και το ισχίο.

Η ηλικία της οστεοπόρωσης

Η οστεοπόρωση μπορεί να παρουσιαστεί σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, δηλαδή περίπου στην ηλικία των 45-50 ετών (μετεμμηνοπαυσιακή).  Σε αυτή την περίπτωση, η κατάσταση οφείλεται στην ξαφνική και σημαντική μίωση των επιπέδων των οιστρογόνων στον γυναικείο οργανισμό.  Οι άντρες που παρουσιάζουν οστεοπόρωση σ’ αυτή την ηλικία είναι ελάχιστοι γι’ αυτό και η αναλογία εμφάνισης της νόσου είναι περίπου 8 γυναίκες προς έναν άντρα.

Η “γεροντική” οστεοπόρωση

Πρόκειται για τη μορφή της οστεοπόρωσης που αφορά και τα δύο φύλα και εμφανίζεται μετά την ηλικία των 70-75 ετών. Οφείλεται στη διαταραχή των ορμονών που ρυθμίζουν τον οστικό μεταβολισμό. Και παρότι λέμε ότι αφορά και τα δύο φύλα, οι γυναίκες εξακολουθούν να έχουν το “προβάδισμα” καθώς είναι περισσότερες από τους άντρες σε μια αναλογία δύο προς ένα.

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου που καθιστούν ένα άτομο πιο επιρρεπές στην εκδήλωση της νόσου είναι αρκετοί και ορισμένοι είναι πέρα από τον έλεγχό μας ενώ άλλους μπορούμε να ελέγξουμε και να τους προλάβουμε. Ποιοι είναι οι πιο βασικοί;

Η προχωρημένη ηλικία, ο σωματότυπος (οι λεπτές και αδύνατες γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να χάσουν οστική πυκνότητα με το πέρασμα του χρόνου), η κληρονομικότητα, η απώλεια οιστρογόνων, τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και βιταμίνης D στον οργανισμό, η έλλειψη σωματικής άσκησης, το κάπνισμα και η τακτική κατανάλωση αλκοόλ, η μακροχρόνια χρήση φαρμάκων (κορτικοστεροειδών, και αντιεπιληπτικών) καθώς και ορισμένες ιατρικές καταστάσεις (νευρογενής ανορεξία, καρκίνος, νοσήματα του συκωτιού, κοιλιοκάκη και υπερπαραθυρεοειδισμός).