Η μπίρα, η μαγιά της και η διατροφική της αξία. Πότε παχαίνει και πότε αδυνατίζει η μπύρα;

Η μπίρα (το σωστό είναι με ι και όχι με υ) είναι ένα αλκοολούχο ποτό με περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα.

Η αλκοόλη καθώς και το διοξείδιο του άνθρακα προέρχονται από την φυσική διαδικασία της ζύμωσης. Ο ζύθος και η τέχνη της ζυθοποιΐας είναι γνωστά στον άνθρωπο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αναφέρεται ότι οι Σουμέριοι το 6000 π.Χ. είχαν αναπτύξει εμπόριο ζύθου. Επίσης από πάπυρους που σώζονται φαίνεται ότι οι Αιγύπτιοι περί το 4000 π.Χ. χρησιμοποιούσαν το κριθάρι, καθώς και άλλα δημητριακά για την παρασκευή ζύθου. Μετά από πολλά χρόνια ο ζύθος έγινε πολύ γνωστός στη Βόρεια Ευρώπη και κυρίως στους Αγγλοσάξωνες και Τεύτονες οι οποίοι κατοικούσαν στη σημερινή Βρετανία, Γερμανία, Βέλγιο και Ολλανδία. Βέβαια, δεν είναι γνωστό πώς, πότε και από ποιούς έμαθαν την τέχνη της ζυθοποιϊας. Αναφέρεται ότι ένας Έλληνας περιnγητής που ταξίδευσε στην Bόρεια Γαλλία περί το 325 π.Χ. περιέγραψε σχετικά με την παρασκευή του ζύθου και μάλιστα αναφέρει την μεγάλη κατανάλωση ζύθου που παρατήρησε εκεί. Περί το τέλος του 17ου αιώνα η κατανάλωση ζύθου ήταν σημαντική και ήταν διαδεδομένη κυρίως σε μοναστήρια της Κεντρικής Ευρώπης. Ένας από τους λόγους ήταν η κακή ποιότητα του πόσιμου νερού. Ένας άλλος λόγος ήταν το ότι οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο ζύθος ήταν υγρό με φαρμακευτικές ιδιότητες για πολλές ασθένειες. Μέχρι της εποχής του Γάλλου Παστέρ η ζυθοποιϊα ήταν μια τέχνη. Ο λαμπρός αυτός επιστήμων έθεσε τα θεμέλια της επιστήμης της ζυθοποιϊας, εισάγοντας για πρώτη φορά την μαγιά για την διαδικασία της ζύμωσης. Στην συνέχεια η ζυθοποιϊα τέθηκε σε άλλες βάσεις κυρίως επιστημονικές χωρίς όμως να παύσει να θεωρείται και τέχνη.

H μπίρα παρασκευάζεται από πρώτες ύλες όπως το κριθάρι, τα δημητριακά, η μαγιά και το νερό. Όλα αυτά είναι φυσικές ουσίες στις οποίες μπορούν να ανιχνευθούν πολλά ωφέλιμα συστατικά. Πιο συγκεκριμένα:

• H βύνη προσφέρει στην μπίρα υδατοδιαλυτές διαιτητικές ίνες.

• Mικρές ποσότητες ανθέων λυκίσκου (αρωματικό φυτό) προστίθενται στην μπίρα για να την αρωματίσουν, αλλά και για να λειτουργήσουν ως φυσικά συντηρητικά. O λυκίσκος συμβάλλει στη δημιουργία της πικρής της γεύσης. O λυκίσκος περιέχει ουσίες που θεωρείται ότι επιδρούν προστατευτικά ενάντια σε κάποιες ασθένειες και κάποιες μορφές καρκίνου, καθώς επίσης και ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. H μπίρα, άλλωστε, είναι η μόνη σημαντική διατροφική πηγή λυκίσκου. Συνεπώς, οποιαδήποτε πιθανά οφέλη για την υγεία προκύπτουν μόνο από την κατανάλωση μπίρας.

• H μαγιά παρέχει βιταμίνες του συμπλέγματος B, όπως B1, B6 και φυλλικό οξύ. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, συνδέονται  με την ισορροπία της φυσικής λειτουργίας του νευρικού συστήματος, τη διάθεση και την ενεργητικότητα του εγκεφάλου. Τα απαραίτητα για τον οργανισμό αμινοξέα, όπως η τρυπτοφάνη, η λευκίνη, η μεθιονίνη, η λυσίνη, που περιέχει επίσης, κρίνονται αναγκαία για έναν μεγάλο αριθμό βιολογικών διεργασιών στο σώμα. Τα αποκαλούμε απαραίτητα, καθώς δεν μπορούν να παρασκευασθούν από το ίδιο το σώμα και άρα πρέπει να καταναλωθούν είτε σαν φυσική τροφή ή από κάποιο συμπλήρωμα διατροφής

Eίναι εκείνη που καθορίζει αν μια μπίρα είναι lager ή ale.

• Nερό. Bρίσκεται συνήθως στην μπίρα σε ποσοστό 93%, ενώ το αλκοόλ σε ποσοστό περίπου 5%.

Στην πραγματικότητα, αναφερόμαστε στη διατροφική μαγιά η οποία παράγεται από καλλιέργεια του μύκητα Saccharomyces cerevisiae, η οποία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις διάρροιας και κοινού κρυολογήματος. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι αποτελεί και ένα αποτελεσματικό όπλο για την καταπολέμηση της ακμής. Η μαγιά μπίρας ως όρος, περιγράφει ένα μονοκύτταρο οργανισμό (fungus – ζυμομύκητα), ο οποίος αναλαμβάνει τη διαδικασία της αλκοολικής ζύμωσης των σακχάρων, με κύρια παράγωγα την αλκοόλη και το διοξείδιο του άνθρακα. Λόγω της σύστασής της, η μαγιά μπίρας θεωρείται ότι δρα ευεργετικά ως προς τον μεταβολισμό, την εντερική λειτουργία, τη μυϊκή μάζα, το νευρικό σύστημα και το ανοσοποιητικό σύστημα. Υπάρχει, επίσης, έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον, ως προς την πιθανή επίδρασή της στη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου και λιπιδίων σε διαβητικούς ασθενείς.

Εξαιτίας του χρωμίου, το οποίο μάλιστα στη μαγιά μπίρας έχει υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να το χρησιμοποιεί πιο αποτελεσματικά, η λήψη μαγιάς μπίρας φαίνεται πως βοηθά, όπως αναφέραμε και παραπάνω, τα άτομα με διαβήτη τύπου ΙΙ (διαβήτης ενηλίκων). Μελέτες σε τέτοιους ασθενείς έδειξαν  μείωση μέχρι και 30% στις τιμές σακχάρου, μετά τη λήψη συμπληρώματος μαγιάς.

Η μαγιά μπίρας φαίνεται ότι συμβάλλει θετικά και σε περιπτώσεις δυσλιπιδαιμίας, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την «κακή» (LDL) χοληστερόλη και αυξάνει την «καλή» (HDL). Οι ερευνητές, ωστόσο, δεν είναι ακόμη σίγουροι για το αν η συγκεκριμένη δράση οφείλεται επίσης στην παρουσία του χρωμίου ή σε κάποιο άλλο συστατικό της μαγιάς μπίρας.

Η δράση της μαγιάς μπίρας στην καταπολέμηση της διάρροιας οφείλεται στο γεγονός ότι διεγείρει την παραγωγή εντερικών ενζύμων και στην αντιβακτηριδιακή δράση που ασκεί στο έντερο, αλλά και στο γεγονός ότι ενισχύει σημαντικά την άμυνα του οργανισμού.

Συμβάλλει, επίσης, θετικά στην καλή εμφάνιση του δέρματος, με ωφέλιμη δράση σε περιπτώσεις ακμής. Συμβάλλει στην καλή υγεία των νυχιών και των μαλλιών, που τα τονώνει και τα βοηθά να διατηρούν τη λάμψη τους.

Είναι φτωχή σε θερμίδες, λίπος και νάτριο, τα θρεπτικά συστατικά της όμως, την καθιστούν ένα καλό συμπλήρωμα για τους χορτοφάγους, που συχνά εμφανίζουν έλλειψη σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Oι διαφορές από μπίρα σε μπίρα καθορίζονται από τη σύνθεση των δημητριακών που χρησιμοποιούνται, από την ποσότητα του λυκίσκου και κυρίως από τη θερμοκρασία που γίνεται η ζύμωση. Στην ουσία, υπάρχουν δύο κύρια είδη μπίρας: οι ανοιχτόχρωμες και οι σκουρόχρωμες, με πολλές επιμέρους παραλλαγές.

Oι ξανθές ή άσπρες μπίρες: Zυθοποιούνται συνήθως με βύνη που προέρχεται από σιτάρι και γι’ αυτό είναι πιο ανοιχτές. Eίναι πιο δημοφιλείς από τις σκούρες και πιο ελαφριές. Συχνά, μάλιστα, αρωματίζονται από κάποιο μπαχαρικό (π.χ. κύμινο ή κόλιαντρο). Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι lager, οι pils κλπ.

Mαύρες ή κόκκινες μπίρες: Aποκτούν το σκούρο χρώμα τους επειδή οι παραγωγοί καβουρντίζουν το βυνοποιημένο κριθάρι πριν προχωρήσουν στη ζυθοποίηση. Όσο πιο σκούρα είναι η μπίρα, τόσο πιο έντονη είναι και η γεύση της. Συνήθως οι μαύρες μπίρες είναι πιο δυνατές, έχουν δηλαδή περισσότερο αλκοόλ. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πλέον μαύρες μπίρες με λιγότερο αλκοόλ από τις ξανθές (γύρω στους 5 βαθμούς) και ξανθές με υψηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι μοναστηριακές, οι ale, οι bock κλπ. Oι κόκκινες μπίρες είναι πιο πικρές, επειδή έχουν περισσότερο λυκίσκο.

H αλήθεια είναι ότι η μπίρα, όταν καταναλώνεται με μέτρο, ωφελεί την υγεία μας. Και μέτρια κατανάλωση μπίρας σημαίνει πρόσληψη 12 γρ. αλκοόλ για τις γυναίκες και 24 γρ. για τους άνδρες. Έτσι, αν κανείς καταναλώσει μπίρα με 5% περιεκτικότητα σε αλκοόλ, θα πρέπει να πιει 240 ml αν είναι γυναίκα και έως 480 ml αν είναι άνδρας.

H μπίρα κατηγορείται -συνήθως άδικα- για την αύξηση του σωματικού βάρους. Στην πραγματικότητα, η μπίρα δεν παχαίνει, αρκεί να καταναλώνεται σε μέτριες ποσότητες και να μη συνοδεύεται από πολύ πλούσια σε λιπαρά φαγητά και σνακ. H μπίρα δεν περιέχει λίπος, ούτε χοληστερίνη και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα. H θερμιδική της αξία είναι χαμηλότερη από άλλα ποτά, αλλά έχουμε την τάση να την πίνουμε σε μεγαλύτερες ποσότητες.

Η μπυροκοιλιά είναι απλά ένας μύθος. Αν λοιπόν σας αρέσει η μπύρα μπορείτε να την απολαύσετε με μέτρο. Η μπίρα όσο και αν σας φαίνεται παράξενο, χάρις την χαμηλή θερμιδική της αξία είναι ιδανική ακόμα και στην δίαιτα φτάνει να αποφεύγονται τα παρελκόμενα τσιμπολογήματα.  Ένα μικρό πακέτο πατατάκια των 75 γραμμαρίων σας δίνουν 430 θερμίδες, προσθέστε σε αυτές τα τουλάχιστον 100 γραμμάρια χοιρινό λουκάνικο που σας «προμηθεύουν» με 339 επιπλέον και έχετε μόλις φτάσει τις 770 θερμίδες απλά και μόνο τσιμπολογώντας Από εκεί και πέρα για κάθε «φετούλα» σαλάμι και τυρί τύπου gouda ή edam 60 γραμμαρίων προσθέστε στο «λογαριασμό» σας 400 επιπλέον θερμίδες συνολικά.

Δεν είναι η μπίρα που ευθύνεται για την αυξημένη περίμετρο της μέσης ενός άνδρα ή μιας γυναίκας, αλλά η πρόσληψη περισσότερων θερμίδων από εκείνες που έχει ανάγκη, ανεξάρτητα από το αν αυτές προέρχονται από την υπερκατανάλωση αλκοόλ ή αναψυκτικών.

Το αλκοόλ αυξάνει περισσότερο την περίμετρο κοιλιάς, όταν καταναλωθεί σε ποσότητα πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το φαγητό. Κι αυτό γιατί το ήπαρ, διασπά πρώτα το αλκοόλ και όχι το λίπος, με αποτέλεσμα η περίσσεια των θερμίδων από το αλκοόλ να μετατρέπεται σε λίπος, πριν προλάβει να διασπαστεί. Η αποθήκευση γίνεται στη κοιλιακή περιοχή, αυξάνοντας το σπλαχνικό λίπος. Μάλιστα, η αποθήκευση αυτή δεν γίνεται στον ίδιο βαθμό σε άντρες και γυναίκες –στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα και σε μεγαλύτερο βαθμό.

Εκτός από τη θερμιδική πρόσληψη, σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση κοιλιάς (παχυσαρκία τύπου μήλου) παίζει και η ηλικία, λόγω των μειωμένων καύσεων και της μείωσης της σωματικής δραστηριότητας με τη πάροδο των χρόνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι μετεμμηνοπαυσικές γυναίκες, που εμφανίζουν περισσότερη εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή περιοχή, λόγω των ορμονικών αλλαγών που συμβαίνουν στο σώμα τους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει μια έρευνα, που έδειξε ότι οι γυναίκες που ακολουθούσαν ορμονοθεραπεία κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης, παρουσίασαν μικρότερη αύξηση πόντων στην κοιλιακή περιοχή, σε σχέση με όσες δεν ακολούθησαν θεραπεία.

Η μαγιά μπίρας έχει και διαιτητική δράση, αφού αν ληφθεί μισή ώρα πριν το γεύμα, δημιουργεί κορεσμό, με αποτέλεσμα να αισθάνεται ο οργανισμός «χορτάτος» για μεγαλύτερο διάστημα και έτσι να τρώμε λιγότερο. Η μαγιά μπίρας, λόγω της περιεκτικότητάς της σε ίνες, αλλά και λόγω της προβιοτικής δράσης της, αν καταναλωθεί μισή ώρα πριν το γεύμα προσφέρει ένα ευχάριστο αίσθημα κορεσμού, το οποίο μας οδηγεί στη γρηγορότερη πληρότητα και άρα στην κατανάλωση λιγότερων θερμίδων από το γεύμα.

Mελέτη  έδειξε πως όταν καταναλώνεται στο πλαίσιο της υγιεινής μεσογειακής διατροφής και συνδυάζεται με συστηματική φυσική δραστηριότητα, όχι μόνο δεν παχαίνει, αλλά αδυνατίζει κιόλας