Δεξί ή αριστερό; Ποιο είναι το καλό σας χέρι;

Μια εγκεφαλική λειτουργία
Μέχρι και πριν από λίγες δεκαετίες επικρατούσε η αντίληψη πως η αριστεροχειρία είναι μια κακή συνήθεια και πως με πίεση –ακόμα και με τιμωρίες ή με δέσιμο του αριστερού χεριού- το παιδί θα άρχιζε να χρησιμοποιεί το “καλό” χεράκι. Η μελέτη της δομής του εγκεφάλου, ωστόσο,  φανέρωσε πως το κέντρο του λόγου, της κίνησης και της γραφής βρίσκεται στον εγκέφαλο. Έτσι, σήμερα οι ειδικοί γνωρίζουν ότι στους δεξιόχειρες είναι το αριστερό ημισφαίριο αυτό που ελέγχει το λόγο, αλλά και τις λεπτές κινήσεις του χεριού τους. Στους αριστερόχειρες, όμως, δεν είναι πάντα ξεκάθαρο ποιο ημισφαίριο κυριαρχεί. Όσον αφορά την κίνηση του χεριού τους, “υπεύθυνο” είναι το δεξί ημισφαίριο. Ωστόσο, στο 50% των αριστερόχειρων το κέντρο του λόγου εδράζεται στο αριστερό ημισφαίριο, όπως ακριβώς και στους δεξιόχειρες. Από τους υπόλοιπους, οι μισοί περίπου έχουν το κέντρο του λόγου στο δεξί ημισφαίριο και στους άλλους μισούς τα δύο ημισφαίρια “συνεργάζονται”! Η αριστεροχειρία, λοιπόν, είναι αποτέλεσμα της δομής και της λειτουργίας του εγκεφάλου. Είναι δηλαδή μια ιδιαιτερότητα που οφείλεται στη λειτουργική οργάνωση του εγκεφάλου. Γι’ αυτό το λόγο δεν έχει κανένα νόημα να επιχειρήσουμε ν’ αλλάξουμε τη φυσική κλίση του παιδιού.

Έρευνες και μύθοι
Οι αριστερόχειρες, λένε, είναι καλλιτεχνικές φύσεις, πιο δημιουργικοί, ενώ οι δεξιόχειρες έχουν λογικό κι επιστημονικό νου. Αλήθεια ή ψέματα; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σαφήνεια, αφού μιλάμε για τον ανθρώπινο εγκέφαλο και για μια δεξιότητα που εμφανίζεται σε διάφορες μορφές. Υπάρχουν οι “σκληροπυρηνικοί” αριστερόχειρες, αυτοί που κάνουν τα πάντα με την αριστερή πλευρά του σώματός τους, οι αριστερόχειρες που προτιμούν το αριστερό τους χέρι για να γράφουν αλλά κάνουν άλλες δραστηριότητες με το δεξί χέρι ή πόδι και οι αμφίχειρες, που χρησιμοποιούν και τα δύο τους άκρα χωρίς να δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση.

Υπάρχουν στατιστικές κι έρευνες που δείχνουν πράγματι πως οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί και ευφυείς. Υπάρχουν στατιστικές κι έρευνες που δείχνουν το αντίθετο. Έρευνες και στατιστικές που συνδέουν την αριστεροχειρία με τη δυσλεξία και τις μαθησιακές δυσκολίες κι έρευνες που δείχνουν το αντίθετο. Γι’ αυτούς τους λόγους, και επειδή όλοι μας είμαστε μοναδικοί και εξελισσόμαστε σε συνάρτηση με το περιβάλλον μας, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη ενός παιδιού. Και το μόνο που είναι σίγουρο για τους αριστερόχειρες είναι πως ζουν σ’ έναν “ανάποδο” κόσμο, τον οποίο μπορούμε οι ίδιοι να κάνουμε πιο φιλικό, π.χ. επιλέγοντας εργαλεία και χρηστικά είδη για αριστερόχειρες.

Ο ρόλος της κληρονομικότητας
Το παιδί ενός αριστερόχειρα, ποιο χέρι θα χρησιμοποιεί;Την απάντηση για την προτίμηση του χεριού του παιδιού μας θα την πάρουμε γύρω στους 24 μήνες. Μέχρι τότε είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιεί το ίδιο και τα δυο χέρια του. Κάποιες φορές, μέχρι την ηλικία των 4 ετών, δε διακρίνεται κάποια συγκεκριμένη προτίμηση, παρότι η επιλογή του χεριού πιθανώς ξεκινά από τα πολύ πρώιμα στάδια ανάπτυξης. Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, η προτίμηση του ενός χεριού έχει κάποιες φορές σχέση με το κυρίαρχο ημισφαίριο του εγκεφάλου, αλλά δεν υπάρχει άμεση σχέση δεξιού ή αριστερού. Το οικογενειακό ιστορικό είναι επίσης σημαντικό. Οι αριστερόχειρες γονείς είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν αριστερόχειρα παιδιά. Ακόμη κι έτσι, οι περισσότεροι αριστερόχειρες γεννιούνται από δεξιόχειρες γονείς. Τα δίδυμα έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι αριστερόχειρες από τα υπόλοιπα παιδιά, αλλά και πάλι ο λόγος δεν είναι σαφής.