Κρίσεις πανικού, απειλή ή ευκαιρία για αλλαγή;

Όλο και πιο συχνά γίνονται γύρω μας αναφορές και συζητήσεις για τις κρίσεις πανικού. Υπολογίζεται ότι παγκόσμια 2,4 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν έστω και ένα περιστατικό κάθε χρόνο. Υπάρχει λοιπόν ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που ζουν με τις κρίσεις πανικού κάνοντας την καθημερινότητα τους αρκετά δύσκολη.

Παρά το γεγονός ότι είναι σχετικά συχνές, οι επιθέσεις πανικού δεν είναι πλήρως κατανοητές, κάνοντας το άτομο που τις βιώνει να αισθάνεται αβοήθητο και έρμαιο αυτής της κατάστασης. Υποφέρει άσκοπα επειδή ακριβώς αγνοεί ότι αυτό που βιώνει είναι κυρίως ψυχολογικής φύσεως και έχει μια αποτελεσματική θεραπεία.

Θα βοηθούσε λοιπόν να δοθεί μία περιγραφή και μία εξήγηση για το τι είναι η κρίση πανικού, τι την προκαλεί, ποια είναι η αντιμετώπιση και θεραπεία της.
Τι είναι κρίση πανικού;

Η κρίση πανικού είναι μια αιφνίδια έκρηξη έντονου άγχους η οποία κλιμακώνεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (περίπου 10 λεπτά). Έχει διάφορα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα και όταν οι κρίσεις αυτές επαναλαμβάνονται το άτομο βιώνει έντονο άγχος ότι θα του ξανασυμβεί. Αυτός ο φόβος μπορεί να του εκδηλωθεί από την πρώτη κιόλας φορά που θα βιώσει μία επίθεση πανικού. Τότε μιλάμε για διαταραχή πανικού, η οποία ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές.

Η κρίση πανικού είναι μια ψυχολογική διαταραχή που δυσκολεύει την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων. Σε κάποιες περιπτώσεις συμβαίνει ξαφνικά (χωρίς φανερό λόγο) και σε κάποιες άλλες έρχεται ως αποτέλεσμα συσσωρευμένης θλίψης, άγχους ή έντονου στρες. Μπορεί επίσης να αποτελεί σύμπτωμα κατάθλιψης ή μιας άλλης φοβίας.

Περίπου το 1-4% του πληθυσμού παθαίνει κάποια στιγμή στη ζωή του κρίση πανικού σε διαφορετικές ηλικίες.  Συνήθως ξεκινά ανάμεσα στην εφηβεία και την ηλικία των 35. Επίσης φαίνεται να συνδέεται με σημαντικές μεταβατικές περιόδους ή γεγονότα που φέρνουν μεγάλο στρες, τα οποία δεν είναι απαραίτητο να συμβαίνουν την συγκεκριμένη στιγμή άλλα έχουν καταγραφεί στο παρελθόν στον ψυχισμό του ατόμου.

Συμπτώματα 

Οι κρίσεις πανικού έχουν μια σειρά ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων.
Συνηθισμένα σωματικά συμπτώματα αποτελούν τα εξής:

1. Ταχυκαρδία και αίσθημα παλμών. Μια αίσθηση ότι η καρδιά χτυπά ακανόνιστα.
2. Εφίδρωση, κυρίως στα άκρα.
3. Δύσπνοια, αίσθηση ότι ο αέρας δεν είναι αρκετός για να αναπνεύσει.
4. Αίσθημα πνιγμού.
5. Πόνος στο στήθος, δυσφορία και βάρος στο στέρνο.
6. Ναυτία.
7. Ζάλη, αστάθεια και έλλειψη ισορροπίας.
8. Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, ιδιαίτερα στα άκρα και γύρω από τα χείλη.
9. Ρίγη ή εξάψεις.

Λόγω λοιπόν των παραπάνω σωματικών συμπτωμάτων οι κρίσεις πανικού μπορεί να βιώνονται ως πολύ τρομακτικές και έντονες αλλά στην πραγματικότητα είναι ακίνδυνες για την σωματική ή την ψυχική υγεία του ατόμου. Ουσιαστικά είναι ένα μήνυμα που δίνεται στον εγκέφαλο ότι το άτομο είναι σε κατάσταση κινδύνου και απειλής. Ο εγκέφαλος το στέλνει στο σώμα και αυτό αντιδράει ανάλογα. Το σώμα δηλαδή απαντά και μας προστατεύει εκείνη τη στιγμή από την πλασματική απειλή (όπως για παράδειγμα το σώμα αναπτύσσει πυρετό για να μας προστατεύσει από τους ιούς και τα μικρόβια). Η προσβολή πανικού είναι δηλαδή ένα πολύ σημαντικό μέρος της κατασκευής του οργανισμού και αντιστοιχεί στο αντανακλαστικό πάλης ή φυγής που δημιουργείται ως απάντηση σε κάποιον εξωτερικό κίνδυνο και προετοιμάζει το σώμα για την απαιτούμενη μυϊκή δραστηριότητα, fight or fly.
Είναι όμως δύσκολο για το άτομο να το συνειδητοποιήσει και το πιο σύνηθες είναι να αισθάνεται ότι υπάρχει κάποια σωματικό ή οργανικό πρόβλημα.  Έτσι,  αρχίζει να νιώθει έντονο φόβο. Αρχίζει να σκέφτεται ότι θα πάθει κάτι κακό, ότι θα τρελαθεί ή ότι θα πάθει καρδιακή προσβολή. Σε αυτό το σημείο το άτομο πανικοβάλλεται και για να αμυνθεί σε όλο αυτό δημιουργεί την αίσθηση ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι πραγματικό ή την αίσθηση απομάκρυνσης από τον εαυτό. Αναπτύσσει έντονα τον φόβο ότι θα επαναληφθεί το περιστατικό και με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί το ίδιο το άτομο έναν φαύλο κύκλο που πιθανότατα θα οδηγήσει και σε άλλες κρίσεις πανικού.

Επειδή η εμπειρία του πανικού είναι τόσο επίπονη και κουραστική το άτομο δεν γνωρίζει το τι του συμβαίνει και ερμηνεύει την κατάσταση του ως μια καταστροφή. Πολλές φορές αρχίζει τις επισκέψεις στα επείγοντα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων ή σε μη ειδικούς γιατρούς, όπου τον διαβεβαιώνουν ότι η υγεία του είναι μια χαρά, αλλά εκείνος δεν νιώθει καλά. Οι επισκέψεις συνεχίζονται μέχρι το άτομο να βρει τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή που θα του εξηγήσει τι πραγματικά του συμβαίνει και να του παρέχει την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη.

Τι προκαλεί τις κρίσεις πανικού;

Τα αίτια και η βαθιά ρίζα των επιθέσεων πανικού είναι δύσκολο να εντοπιστούν με σαφήνεια γιατί διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Έχουν να κάνουν με την ιστορία του κάθε ατόμου και τα βιώματά του. Δυνατότητα για να ανακαλύψει αυτά τα βαθιά αίτια και να τα θεραπεύσει δίνεται για παράδειγμα στο άτομο  μέσα από μία ψυχοθεραπευτική δουλειά.

Εδώ, μπορούμε να αναφέρουμε μόνο κάποιες πιθανές αφορμές που προκαλούν τις κρίσεις καθώς και άλλες αγχώδεις διαταραχές, όπως οι φοβίες.
Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη τέτοιων διαταραχών μπορεί να είναι κάποια σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ατόμου τα οποία έχουν κυρίως δυσάρεστο χαρακτήρα και τον αναγκάζουν να αλλάξει τον τρόπο που λειτουργούσε μέχρι εκείνη τη δεδομένη στιγμή. Η χρήση ουσιών ή η κατανάλωση φαρμάκων συνδέονται με την ανάπτυξη ή την πυροδότηση διαφόρων διαταραχών. Επίσης η κατάθλιψη συνδέεται με αγχώδεις διαταραχές. Σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθάει να ερευνηθεί αν η κατάθλιψη προϋπήρχε ή αν παρουσιάστηκε ως συνέπεια των κρίσεων πανικού ή της φοβίας. Τέλος, ένας κύριος παράγοντας των κρίσεων πανικού ή διαφόρων μορφών διαταραχών είναι οι χρόνιες καταστάσεις έντασης και άγχους στο άμεσο περιβάλλον του ατόμου. Για παράδειγμα, ένα έντονα δυσάρεστο συναισθηματικά οικογενειακό περιβάλλον, στρεσογόνα γεγονότα μέσα σε έναν γάμο, άσχημες συνθήκες εργασίας κ.α.

Πως αντιμετωπίζεται;

Σε αυτή τη φάση είναι συχνή η τάση του ατόμου για θυματοποίηση και η αίσθηση ότι είναι αβοήθητο. Η πραγματικότητα δεν είναι αυτή. Η αλλαγή και η θεραπεία ξεκινάει από τη στιγμή που το άτομο αποφασίσει να κάνει κάτι για αυτό. Να το επικοινωνήσει. Να αναλάβει την ευθύνη του  απέναντι σε αυτή την κατάσταση και να συνειδητοποιήσει το ότι υπάρχει μία αιτία για τις κρίσεις πανικού και δεν συμβαίνουν έτσι ακαθόριστα.

Η ψυχοθεραπεία αποτελεί μία μέθοδο αντιμετώπισης των κρίσεων πανικού. Ο συνδυασμός φαρμάκων και ψυχοθεραπείας προσφέρει υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Είναι βέβαια πολύ σημαντικό το άτομο να βρει την μέθοδο ψυχοθεραπείας και τον θεραπευτή που του ταιριάζει.

Μέσα από την θεραπεία θα μπορέσει να εντοπίσει τι είναι αυτό που πυροδοτεί τις κρίσεις πανικού. Ποια είναι αυτή η σκέψη ή η κατάσταση που ερμηνεύεται ως απειλή; Εντοπίζοντας την θα καταφέρει να τη χειρίζεται καλύτερα. Επίσης η θεραπεία βοηθάει στο να αποκτήσει το άτομο λειτουργική αναπνοή και να εκπαιδευτεί στο να αναπνέει βοηθητικά σε αντίστοιχες καταστάσεις.
Υπάρχουν αρκετές τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τα συμπτώματα των διαφόρων διαταραχών.

Το θέμα είναι ότι μόνο μια ψυχοθεραπεία βάθους θα μπορούσε να βοηθήσει να αναδυθούν οι πραγματικές αιτίες  των κρίσεων πανικού.

Το μήνυμα είναι ότι υπάρχει θεραπεία. Μη διστάσετε να την δώσετε στον εαυτό σας.

Πηγή: capital.gr