Παγκόσμιας Οργρανισμός Υγείας – Μετανάστευση και υγεία

Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κος Ιωάννης Μπασκόζος συμμετέχει στις εργασίες του 138^ου Εκτελεστικού Συμβουλίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Γενεύη. Στην χθεσινή παρέμβαση του κατά την συζήτηση του θέματος 8.7 «Προαγωγή της υγείας των μεταναστών (Promoting the health of migrants) αναφέρθηκε στις αμείωτες μεταναστευτικές ροές που φθάνουν στην χώρα μας και στα μέτρα που η κυβέρνηση λαμβάνει προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες υγείας αυτών

Ο Γενικός Γραμματέας υπογράμμισε ότι το πρόβλημα της μετανάστευσης δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ευρώπης αλλά παγκόσμιο και είναι σημαντικό που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει τα βασικά σημεία διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Ενώ  « η συνεργασία μεταξύ του Π.Ο.Υ. και του Δ.Ο.Μ. δίνει τη δυνατότητα για μια έγκυρη και αξιόπιστη αξιολόγηση της εμπειρίας των χωρών που εμπλέκονται σ’ αυτή την πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση». Προτεραιότητα αποτελεί η ενδυνάμωση των υγειονομικών συστημάτων και η συντονισμένη δράση μεταξύ των χωρών υποδοχής, διέλευσης και φιλοξενίας των προσφύγων και μεταναστών.

Το Υπουργείο Υγείας έχει δώσει προτεραιότητα στην κάλυψη των αναγκών των προσφύγων και των μεταναστών σε φάρμακα και υγειονομικό υλικό και την άμεση φαρμακευτική κάλυψη για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες .Δεσμεύεται για την πλήρη κάλυψη των αναγκών των ευάλωτων αυτών ομάδων από το δημόσιο σύστημα υγείας. Ολοκληρώνοντας την παρέμβαση του ανέφερε ότι : «Η Ελλάδα, έχει αρχίσει την υλοποίηση της δέσμευσης της για τη δημιουργία πλήρως λειτουργικών hot spots και σύντομα θα θέσει σε εφαρμογή το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την υγειονομική κάλυψη των χώρων πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την εμπειρία όσο και επιστημονική κατάρτιση των ειδημόνων,  με στόχο όχι τη λύση του προβλήματος που διαρκώς διογκώνεται αλλά τη βελτίωση των συνθηκών στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες».

Οι πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν στην Ελλάδα και την Ευρώπη συνολικά, κυριολεκτικά παλεύουν με τα κύματα, οι κακουχίες και τα βάσανα αυτών των ανθρώπων  σε τέτοια μαζική κλίμακα δεν μπορούν να αγνοηθούν. Η ενδυνάμωση των υγειονομικών συστημάτων και η συντονισμένη δράση από πλευράς κρατών –μελών (κ-μ) υποδοχής, διέλευσης και φιλοξενίας των προσφύγων και μεταναστών αποτελεί προτεραιότητα για τον τομέα της Δημόσιας Υγείας.

Οφείλουμε να διασφαλίσουμε την αναγκαία πολιτική συνεννόηση και την κοινή δράση μπροστά στην τραγωδία που εκτυλίσσεται καθημερινά στο Αιγαίο Πέλαγος, στη Μεσόγειο Θάλασσα και στους χερσαίους δρόμους προς την Κεντρική Ευρώπη. Δεν ξεχνάμε ότι κι άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής αλλά και της Αφρικανικής ηπείρου δέχονται τεράστιες πιέσεις από προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα. Η άμεση και αποτελεσματική διαχείριση της προσφυγικού ζητήματος γίνεται ευθύνη όλων των χωρών.

Ενδεικτικά θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι το 2015, 857.000 (856.723) πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στη χώρα μας μέσω της θαλάσσιας οδού του Ανατολικού Αιγαίου, ενώ οι μέχρι στιγμής αφίξεις για το 2016, ξεπερνούν τις 44.000 (43.920) (46.121 ο συνολικός αριθμός των αφίξεων δια θαλάσσης σε Ελλάδα και Ιταλία). Ο μέσος όρος αφίξεων στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2015 ήταν 3.500, ενώ τον Ιανουάριο του 2016 1.900, παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Οι ανθρώπινες ζωές που έχουν χαθεί ή αγνοούνται, από την αρχή του χρόνου ξεπερνούν τις 70.

Η Ελλάδα είναι η χώρα που υποδέχεται το 95% των προσφύγων και μεταναστών που κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Το 70% από αυτούς τους απελπισμένους ανθρώπους είναι πρόσφυγες (43% από τη Συρία), το 34% είναι παιδιά και το 21% είναι γυναίκες. Το κοινωνικό και επιδημιολογικό προφίλ αυτών των πληθυσμών έχει τροποποιηθεί το τελευταίο διάστημα και κυριαρχούν οι οικογένειες, τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, οι έγκυες και οι ηλικιωμένοι. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν αποτελούν κίνδυνο για μεταδιδόμενα λοιμώδη νοσήματα έχουν όμως ανάγκη προκαταρκτικού ελέγχου και επείγουσας υγειονομικής φροντίδας  λόγω των ειδικών συνθηκών υπό τις οποίες ζουν και ταξιδεύουν ενώ πρέπει να συνεκτιμάται το υγειονομικό τους προφίλ όπως τα χρόνια νοσήματα.

Η συνεχιζόμενη κρίση των προσφύγων απαιτεί την ανάγκη για αλληλεγγύη και συνεργασία με τις χώρες υπό τη μεγαλύτερη πίεση, λαμβάνοντας υπόψη τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της μετανάστευσης στα συστήματα υγείας και την ισορροπία των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων προς τις χώρες διέλευσης και τις χώρες που φιλοξενούν. Πρέπει να γίνει κατάλληλη αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού  για διασυνοριακές ανταλλαγές και συνεργασία προκειμένου να βρεθεί η βέλτιστη λύση για την αντιμετώπιση των υγειονομικών προβλημάτων που ανακύπτουν και την ενσωμάτωση των προσφύγων στην κοινωνία. Αυτό θα αποφέρει ευρύτερα οφέλη στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των κρατών μελών.

Η υψηλού επιπέδου συνάντηση για το θέμα στη Ρώμη και το κείμενο αυτής αποτελεί  σημείο αναφοράς τόσο για τα κ-μ της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας όσο και για τα υπόλοιπα κ-μ του Π.Ο.Υ. Ο βασικός πυρήνας των συμπερασμάτων είναι η ανάγκη συνεργασίας και αλληλεγγύης, η ανάγκη διαμόρφωσης πρωτοκόλλων για την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας των προσφύγων και των μεταναστών η εύρεση προσφορότερων τρόπων για ανταλλαγή δεδομένων ανάμεσα στις χώρες εισόδου διέλευσης και παραμονής των προσφύγων με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες αυτών των ανθρώπων.

Το πρόβλημα της μετανάστευσης είναι παγκόσμιο, δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ευρώπης. Υποστηρίζουμε την προσπάθεια του Π.Ο.Υ. να ορίσει τα βασικά σημεία διαχείρισης της  μεταναστευτικής κρίσης σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Η συμπερίληψη του θέματος για την υγειονομική φροντίδα των προσφύγων στην ημερήσια διάταξη του 138^ου ΕΒ,  αλλά και η συνεργασία μεταξύ του Π.Ο.Υ. και του Δ.Ο.Μ. δίνει τη δυνατότητα για μια έγκυρη και αξιόπιστη αξιολόγηση της εμπειρίας των χωρών που εμπλέκονται σ’ αυτή την πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση.

Η κυβέρνηση μας προχώρησε από τη λογική της απώθησης, στη λογική της υποδοχής και της χωρίς διακρίσεις καθολικής πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας (προαγωγή της υγείας ,πρόληψη των ασθενειών και κλινική φροντίδα). Το 2015, περίπου 2.000 πρόσφυγες ή μετανάστες έτυχαν νοσοκομειακής περίθαλψης με κόστη που ξεπέρασαν τις 800.000 ευρώ. Συγκινητική είναι η προσφορά του ντόπιου πληθυσμού, του υγειονομικού  προσωπικού, των ΜΚΟ και όλων των αλληλέγγυων πολιτών που έχει οδηγήσει σε ικανοποιητική αντιμετώπιση των ζητημάτων υγείας των νεοεισερχομένων προσφύγων.

Έχει υπάρξει φροντίδα για επάρκεια σε φάρμακα και υγειονομικό υλικό (π.χ εμβόλια, φυματίνη κ.α) και άμεση φαρμακευτική κάλυψη για τους πρόσφυγες με χρόνιες μη μεταδιδόμενες παθήσεις (π.χ διαβήτης). Γίνονται όλες οι ενέργειες για ανοσοποιητική κάλυψη ευάλωτων ομάδων, υπό προϋποθέσεις σύμφωνα και με το πρωτόκολλο βασικού προληπτικού ελέγχου εμβολιασμών.

Η Ελλάδα, έχει αρχίσει την υλοποίηση της δέσμευσης της για τη δημιουργία πλήρως λειτουργικών hot spots ενώ το Υπουργείο Υγείας  δεσμεύεται για την πλήρη κάλυψη των αναγκών προσφύγων και μεταναστών από το δημόσιο σύστημα υγείας .Σύντομα θα θέσει σε εφαρμογή το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την υγειονομική κάλυψη των χώρων πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την εμπειρία όσο και επιστημονική κατάρτιση των ειδημόνων,  με στόχο όχι τη λύση του προβλήματος που διαρκώς διογκώνεται αλλά τη βελτίωση των συνθηκών στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες.

Και στον τομέα της υγείας όπως και σε όλους τους άλλους τομείς του προσφυγικού ζητήματος, δοκιμάζονται οι θεμελιώδεις  ανθρώπινες αξίες  ενώ προκύπτουν αλλαγές που είτε θα οδηγήσουν στην κατεύθυνση του ουμανισμού, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας ή θα επικρατήσουν οι λογικές της περιχαράκωσης των κλειστών συνόρων και της ξενοφοβίας. Για εμάς είναι φανερό πιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε.

Refugees and migrants arriving in Greece and Europe literally struggle with the waves! The suffering of these people on such a massive scale cannot be ignored. The strengthening of Public Health Systems and the synergy between the involved member-states (m-s) must be a priority.

We must ensure the necessary political entente and joint action, in front of the tragedy that unfolds daily in the Aegean Sea, the Mediterranean Sea and the land routes to Central Europe. Additionally, we should not forget that today other countries in the region and the African continent are under immense pressure from refugee and migration flows. An immediate and effective plan is all countries’ responsibility.

We would like to mention that in 2015, 856,723 refugees and migrants arrived in Greece through the sea route in the Eastern Aegean, while the arrivals for 2016, so far exceed 43,920 (46,121 is the total number of arrivals by the sea, for Greece and Italy). The average arrivals in Greece, in December 2015, was 3,500 and in January 2016 was 1,900, despite the adverse weather conditions. The number of people that have been lost or ignored since the beginning of the year exceeds 70.

Greece is the country that receives 95% of refugees and migrants who wish to reach Europe. 70% of these desperate people are refugees (43% of Syria), 34% are children and 21% are women. The social and epidemiological profile of these populations has been modified recently and basically includes families, infants, young children, pregnant women and elderly people. It is a common assumption that refugees and immigrants are not a risk for infectious diseases. However, they need emergency health care due to the circumstances in which they travel and live during their displacement. We have to also take into account their health profile in cases such as chronic diseases.

The continuing refugee crisis requires the solidarity and collaboration with the countries, which are under the greatest pressure, taking into account the long term impact of migration on health systems and the balance of rights and obligations between the countries of transit and the host countries. An immediate and effective plan is our responsibility. We should be enable the mechanism of cross-border exchanges and cooperate, in order to find the best solution for health issues that arise and also for the integration of refugees into society. This will bring wider benefits to the socioeconomic development of the Member States.

The high-level meeting on the issue, in Rome and the conclusions of this meeting stand as a reference point for both the member states of the European region and for the other states, members of WHO. The core of the conclusions is

The problem of migration is global, not just Europe’s problem. We support the WHO effort to define the basics points of immigration crisis regarding public health. The inclusion of the issue on the agenda of the 138th Executive Board Session, and the collaboration between WHO and IOM allows for a valid and reliable assessment of the experience of countries involved in this unprecedented humanitarian crisis.

Our country and our government proceeded from the logic of repression to the logic of reception and universal access to health services (health promotion, disease prevention and clinical care). In 2015, about 2,000 refugees and migrants have received hospital care with cost exceeding 800,000 euros. Touching is the offer and solidarity of the local population, health personnel, NGOs, that has led to a satisfactory confrontation of the issue.

There has been provision for sufficiency in medicines and medical supplies (eg vaccine, tuberculin etc.) and coverage for refugees with chronic non-communicable diseases (eg diabetes). We also provide immunization coverage of vulnerable groups, in accordance with basic screening immunization protocol.

We have started the implementation of our commitment to create fully functional hot spots and the Ministry of Health will soon roll out a National Action Plan for health coverage of the spots, taking into account both the experience and the scientific training of experts. Our aim obviously is not to solve the problem that constantly grows, but to improve the conditions in which the refugees live.

In the health sector, as in all other sectors of the refugee issue, the fundamental human values are challenged. This challenge will either lead us to the direction of humanism, solidarity and cooperation or the mentality of closed borders and xenophobia will prevail. For us it is obvious which path to take.