Ποιους κινδύνους μπορεί να κρύβει η εξωσωματική

Ενάμιση εκατομμύριο κύκλοι (το 55% στην Ευρώπη) και 350.000 γεννήσεις είναι ο  “ετήσιος απολογισμός” της εξωσωματικής γονιμοποίησης σε όλο τον κόσμο, η οποία έως σήμερα έχει οδηγήσει στη γέννηση σχεδόν 6 εκατομμυρίων παιδιών, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής Παρακολούθησης των Τεχνολογιών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ICMART).

Ωστόσο η επιτυχία δεν έρχεται χωρίς τίμημα και σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν αρνητικές εκβάσεις οι οποίες άλλοτε είναι ήπιες ή απλώς δυσκολεύουν την κύηση και άλλοτε δημιουργούν σοβαρότερα προβλήματα, σύμφωνα με δελτίο τύπου του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι μια πολύδυμη κύηση, η οποία σχετίζεται άμεσα με τον αριθμό των εμβρύων που εμφυτεύονται στη μήτρα της γυναίκας κατά την εμβρυομεταφορά. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται σε πολλές χώρες με εμφύτευση ολοένα λιγότερων εμβρύων σε κάθε κύκλο εξωσωματικής. Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής & Εμβρυολογίας (ESHRE), η προσπάθεια αυτή αποδίδει: σήμερα, λιγότερο από το 1% των γεννήσεων έπειτα από εξωσωματική είναι τρίδυμα, ενώ οι δίδυμες γεννήσεις αντιπροσωπεύουν πλέον λιγότερο από το 20% του συνόλου των γεννήσεων έπειτα από εξωσωματική.

Σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών (ΣΥΩ). Η χρήση ενέσιμων φαρμάκων γονιμότητας, όπως της ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (HCG), για να προκληθεί ωοθυλακιορρηξία, μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών, κατά το οποίο οι ωοθήκες διογκώνονται και πονάνε. Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως και 5% των γυναικών εκδηλώνουν ήπιο έως μέτριο ΣΥΩ, το οποίο τυπικά διαρκεί μία εβδομάδα και μπορεί επίσης να προκαλεί ήπιο πόνο στην κοιλιά, ευαισθησία στην περιοχή των ωοθηκών, “φούσκωμα” της κοιλιάς, ναυτία, έμετο και διάρροια (αν, όμως, η γυναίκα μείνει έγκυος, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν αρκετές εβδομάδες).

Επιπλοκές κατά την ωοληψία. Η ωοληψία είναι μία μικροεπέμβαση, κατά την οποία χρησιμοποιείται μία μικροβελόνα για να γίνει αναρρόφηση των ωοθυλακίων μέσω του κόλπου. Οι περισσότερες επιπλοκές της πηγάζουν από δύο δεδομένα: πρώτον η βελόνα πρέπει να οδηγηθεί με τη βοήθεια υπερηχογραφήματος μέσω του κόλπου στην ωοθήκη και δεύτερον υπάρχουν διάφορα όργανα και ευαίσθητοι ιστοί (π.χ. ο ουρητήρας, το έντερο, η έσω λαγόνια αρτηρία) γύρω της. Έτσι, στις πιθανές επιπλοκές συμπεριλαμβάνονται αιμορραγία, λοιμώξεις και τραυματισμοί.

Οι πιθανότητες να υπάρξουν επιπλοκές κατά την ωοληψία είναι σήμερα ελάχιστες. Για παράδειγμα, προοπτική μελέτη του 2006 σε 1.035 γυναίκες έδειξε ότι το 2,8% είχαν κάποια αιμορραγία από τον κόλπο μετά την ωοληψία, για την οποία όμως καμία δεν χρειάσθηκε ιδιαίτερη θεραπεία (π.χ. με ράμματα).

Έκτοπος εγκυμοσύνη. Η έκτοπος εγκυμοσύνη συμβαίνει όταν το γονιμοποιημένο ωάριο ή το έμβρυο δεν εμφυτεύονται στη μήτρα όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά έξω από αυτήν, συνήθως (στο 93% έως 97% των περιπτώσεων) μέσα στη σάλπιγγα. Τα ποσοστά της εκτόπου εγκυμοσύνης είναι 1% έως 2% στις γυναίκες που έχουν μείνει έγκυες με φυσικό τρόπο, αλλά έως 4% σε όσες μένουν έγκυες με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, για λόγους που δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμα.

Πρόωρος τοκετός και χαμηλό βάρος γέννησης. Μελέτες δείχνουν ότι η εξωσωματική αυξάνει κάπως τον κίνδυνο να γεννηθεί το μωρό πρόωρα. Αυτό έως ένα βαθμό εξηγείται από την αυξημένη πιθανότητα πολύδυμης κύησης, η οποία εξ ορισμού έχει μειωμένη μέση διάρκεια κύησης. Έχει βρεθεί ότι στις γυναίκες που κυοφορούν ένα έμβρυο η μέση διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι 38 εβδομάδες, αλλά αν κυοφορούν δίδυμα είναι 36 εβδομάδες, με τα τρίδυμα 32 εβδομάδες και με τα τετράδυμα 30 εβδομάδες. Όσο νωρίτερα όμως γεννιέται ένα μωρό, τόσο αυξάνονται οι κίνδυνοι για την υγεία του.

Οι κίνδυνοι που καταρρίφθηκαν
Πέραν των κινδύνων που προαναφέρθηκαν και οι οποίοι είναι μεν σπάνιοι αλλά υπαρκτοί, υπάρχουν και μερικοί που έχουν καταρριφθεί από την ιατρική έρευνα. Ο πιο πολυσυζητημένος είναι η πιθανότητα να εκδηλώσει καρκίνο των ωοθηκών, του μαστού ή άλλου οργάνου η γυναίκα που χρησιμοποιεί ωορρηκτικά φάρμακα.

Αν και υπήρξαν κάποιες παλιές μελέτες, όταν είχε πρωτοαρχίσει να εφαρμόζεται η εξωσωματική, που είχαν δείξει πως μπορεί να υπάρχει κίνδυνος για καρκίνο ωοθηκών, οι νεότερες μελέτες απέτυχαν να επαληθεύσουν εκείνα τα πρώτα ευρήματα. Επιπλέον στα 35 και πλέον χρόνια εφαρμογής της εξωσωματικής δεν υπήρξαν στοιχεία ότι συσχετίζεται με την εμφάνιση κακοήθειας σε οποιοδήποτε άλλο όργανο, εφόσον βεβαίως χρησιμοποιούνται τα δοσολογικά σχήματα και τηρούνται οι κανόνες που ορίζουν οι σχετικές κατεθυντήριες οδηγίες.

Αντίστοιχα, ούτε τα ποσοστά αποβολής είναι αυξημένα με την εξωσωματική. Κυμαίνονται γύρω στο 15%-20%, όπως ισχύει και για τις γυναίκες που συλλαμβάνουν με φυσικό τρόπο.

Παρότι τέλος πολλοί φοβούνται ότι τα παιδιά της εξωσωματικής θα έχουν περισσότερες γενετικές ανωμαλίες ή προβλήματα υγείας, τα επιστημονικά ευρήματα δεν υποστηρίζουν αυτούς τους φόβους αλλά δείχνουν πως οι πιθανότητες γενετικών ανωμαλιών είναι 3%-5% ανεξάρτητα από το πως έγινε η σύλληψη.

Πηγή: capital.gr