Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος και άρα και τη γονιμότητα ενός άντρα; Υπολογίζεται πως στο 40-50% των υπογόνιμων ζευγαριών το πρόβλημα εντοπίζεται στον άντρα αποκλειστικά ή και σε συνδυασμό με αναπαραγωγικά προβλήματα και της συντρόφου του. Αυτοί είναι οι δέκα πιο σημαντικοί σύμφωνα με τους ειδικούς:

1. Παχυσαρκία
Το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία, δείκτης μάζας σώματος  < 20kg/m2, επηρεάζουν αρνητικά τις παραμέτρους του σπέρματος. Πιθανοί λόγοι, η επίδραση του λίπους σε μία σειρά από ορμόνες και πεπτίδια, όπως η διαταραχή της σχέσης ανδρογόνων/οιστρογόνων. Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει αυξημένο σωματικό βάρος, έχει βρεθεί πως, όταν τελικά ο δείκτης μάζας σώματος ξεπεράσει το 25-30 kg/m2, υπάρχουν σημαντικές αλλοιώσεις τόσο στην μορφολογία των σπερματοζωαρίων όσο και στο γενετικό υλικό, DNA, που μεταφέρουν.

2. Κάπνισμα και εξαρτησιογόνες ουσίες
Γνωρίζουμε πως ο καπνός αλλά και τα προϊόντα της καύσης του λευκού χαρτιού που τον περικλείει έχουν βλαπτική επίδραση στην γονιμότητα ενός άντρα. Έτσι, υπάρχουν αρκετές μελέτες δημοσιευμένες σε επιστημονικά περιοδικά, που αποδεικνύουν πως το κάπνισμα και οι εισπνεόμενες ουσίες προκαλούν το λεγόμενο “οξειδωτικό stress” και βλάπτουν τη γονιμοποιητική ικανότητα του σπέρματος, ακόμη και αν οι παράμετροι του σπέρματος είναι φυσιολογικές.

Στους καπνιστές 20 τσιγάρων ημερησίως και πάνω,  έχει βρεθεί ότι τα σπερματοζωάρια δεν μπορούν να “κολλήσουν” πάνω στο ωάριο ακόμη και βλάβες στο DNA έχουν παρατηρηθεί, δηλαδή το γενετικό υλικό. Οι επιπτώσεις είναι πολύ σημαντικότερες στους άντρες που δεν έχουν φυσιολογικές παραμέτρους σπέρματος, αφού το κάπνισμα επιδεινώνει τον αριθμό, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων.
3. Κινητό τηλέφωνο και άλλες ακτινοβολίες
Πολλά ακούμε, αλλά λίγα γνωρίζουμε για το θέμα, αφού δυστυχώς υπάρχει μόνο μία επιστημονική μελέτη που δείχνει πως η πολύωρη χρήση του κινητού μπορεί να επηρεάσει σημαντικότατα τη γονιμότητα των αντρών. Βέβαια, ήδη ήταν γνωστό πως κάθε είδους έντονη και πολύωρη ακτινοβολία μπορεί να βλάψει την παραγωγή των σπερματοζωαρίων.

4. Διατροφή
Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αναπαραγωγική υγεία ενός άντρα. Αντιοξειδωτική δράση έχουν οι πλούσιες τροφές σε:

– βιταμίνη Α όπως το τυρί
– βιταμίνη C όπως τα εσπεριδοειδή
– βιταμίνη Ε όπως οι ηλιόσποροι
– ωμέγα 3 λιπαρά όπως τα ψάρια)
– ψευδάργυρο όπως τα στρείδια
– φολικό οξύ όπως το μπρόκολο
Τέλος, φασόλια και αγκινάρες έχουν υψηλές συγκεντρώσεις αντιοξειδωτικών.

5. Συμπληρώματα άγνωστης προέλευσης και αναβολικά
Τα συμπληρώματα, πολλές φορές, περιέχουν ουσίες βλαβερές και για τη γονιμότητα και πρέπει να λαμβάνονται μόνο μετά τη σύσταση γιατρού. Και, φυσικά, όπως επανειλημμένως έχει τονιστεί, ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς της γονιμότητας είναι η χρήση αναβολικών από τους άντρες.

6. Αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων
Ενώ οι ωοθήκες στις γυναίκες βρίσκονται προστατευμένες στο εσωτερικό του σώματός τους, οι όρχεις βρίσκονται έξω από το σώμα. Και αυτό όχι για αισθητικούς λόγους, αλλά λειτουργικούς. Η θερμοκρασία τους πρέπει να είναι χαμηλότερη από αυτήν του υπόλοιπου σώματος, για να λειτουργούν!  Έτσι, οτιδήποτε διαταράσσει αυτήν τη θερμοκρασιακή διαφορά μπορεί να βλάψει την αντρική γονιμότητα (γι’ αυτό και στα παιδιά που έχουν κρυψορχία, δηλαδή οι όρχεις παραμένουν μέσα στο σώμα, πρέπει να παρέμβουμε νωρίς και να αποκαταστήσουμε τη θέση τους στο όσχεο).

Αρνητικοί παράγοντες είναι:

– η παχυσαρκία,
– η καθιστική εργασία,
– τα στενά εσώρουχα, που είτε δεν αποτελούνται αποκλειστικά από βαμβάκι είτε φέρνουν τους όρχεις σε στενή επαφή με το θερμότερο ανθρώπινο σώμα,
τα στενά παντελόνια
– Τέλος η πολύωρη χρήση των laptops (η θερμοκρασία τους μπορεί να φτάσει τους 70ο C, όταν τους έχει κανείς στα γόνατά του, εκπέμπουν τη θερμότητα στους όρχεις. Μ

7. Λοιμώξεις
Στους κινδύνους που πιθανόν μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα, όπως πλέον είναι γνωστό, υπεισέρχονται τόσο τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όσο και η ύπαρξη διάφορων μικροοργανισμών που δεν μπορούν φυσικά να ανιχνευθούν με μία απλή παρατήρηση στο μικροσκόπιο. Η ύπαρξή τους ή οι φλεγμονές των γεννητικών οργάνων όπως προστατίτιδα και επιδιδυμίτιδα που είναι δυνατόν να προκαλέσουν, έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή στην ποιότητα του σπέρματος.

8. Τραυματισμοί γεννητικών οργάνων
Τραυματισμοί των όρχεων που μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της ζωής, εάν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, μπορεί να έχουν συνέπειες στη γονιμότητα μακροπρόθεσμα. Μπορεί όλοι να μιλούν για τη σημασία της άσκησης στη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης, ωστόσο η αντρική γονιμότητα και πιο συγκεκριμένα οι όρχεις μπορεί να “τραυματιστούν” κατά τη διάρκεια αθλημάτων, όπως οι πολεμικές τέχνες αλλά και η ποδηλασία και η ιππασία, εφόσον οι όρχεις δεν προστατεύονται.
9. Κιρσοκήλη
Η κιρσοκήλη είναι ένα πολύ συχνό αίτιο αντρικής υπογονιμότητας και μάλιστα ύπουλο, αφού δεν δίνει συμπτώματα. Πρόκειται για διάταση και ανεπάρκεια των φλεβών των όρχεων (αντίστοιχο με τους κιρσούς στα κάτω άκρα), με αποτέλεσμα διαταραχή στη λειτουργία των όρχεων. Η κιρσοκήλη επιδρά αργά και πολλοί άντρες με κιρσοκήλη, εάν τεκνοποιήσουν σε νέα ηλικία, δεν θα έχουν πρόβλημα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η κιρσοκήλη παρουσιάζεται και σε παιδιά, με αποτέλεσμα την αδυναμία περαιτέρω ανάπτυξης των όρχεων. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική, η πλέον αξιόπιστη μέθοδος είναι η μικροχειρουργική, τα δε αποτελέσματα εξαρτώνται από το πόσο επηρεασμένες είναι οι παράμετροι του σπέρματος πριν από την εγχείρηση.

10. Ηλικία
Αν και οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τα χρόνια δεν μετρούν στους άντρες παρά μόνο στις γυναίκες, αυτό δεν είναι απόλυτα ακριβές. Οι παράμετροι του σπέρματος μειώνονται με τα χρόνια και μελέτες από τράπεζες σπέρματος έχουν δείξει ότι, μετά τα 40 έτη, η μείωση είναι αισθητή. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι ένας άντρας στα 50 ή 60 δεν μπορεί να γονιμοποιήσει, αλλά σίγουρα θα είναι πιο δύσκολη η σύλληψη.

 

 

 

 

 

 

Πηγή: Ινστιτούτο Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων