Παρόλο που οι βλάβες στο DNA προάγουν τον καρκίνο, μόνο το 5-10% των καρκίνων είναι άμεσα κληρονομήσιμοι, ενώ κάποιος που έχει κληρονομήσει ένα γονίδιο  δεν θα αναπτύξει απαραίτητα καρκίνο και ο ίδιος (είναι, όμως, σε αυξημένο κίνδυνο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό).

Έτσι, αν και δεν μπορούμε να αποφύγουμε όλα τα περιβαλλοντικά καρκινογόνα (ουσίες που προάγουν τον καρκίνο), όπως ο καπνός του τσιγάρου, η ακτινοβολία και οι λοιμώξεις, υπάρχουν πολλές πτυχές της καθημερινής μας ζωής, οι οποίες μπορούν να τροποποιηθούν  ώστε να προληφθεί η βλάβη του DNA μας, όπως η υγιεινή διατροφή και άλλες επιλογές στον γενικότερο τρόπο ζωής.

Υπερβολικό λίπος στο σώμα
Η παχυσαρκία, ειδικά η συσσώρευση λίπους στην κοιλιακή χώρα, προκαλεί αύξηση, πέρα από τα φυσιολογικά όρια, ορμονών και παραγόντων ανάπτυξης, που προάγουν την ανάπτυξη καρκινογόνων κυττάρων. Για παράδειγμα, η υψηλή παραγωγή ινσουλίνης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και του ενδομητρίου, και πιθανώς καρκίνου του παγκρέατος και των νεφρών, ενώ η υπερβολική λεπτίνη στο αίμα σχετίζεται με καρκίνο του παχέος εντέρου και του προστάτη.

Μάλιστα η αιτιακή σχέση μεταξύ υπερβάλλοντος λίπους στο σώμα και καρκίνου είναι πλέον ισχυρότερη απ’ ό,τι ήταν τη δεκαετία του ’90. Συγκεκριμένα, υπάρχουν πειστικά δεδομένα ότι υφίσταται σχέση μεταξύ υπερβάλλοντος λίπους στο σώμα και καρκίνου του οισοφάγου, του παγκρέατος, του παχέος εντέρου, του ενδρομητρίου, των νεφρών και του μαστού (σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες), και ενδεχομένως και του καρκίνου της χοληδόχου κύστεως, άμεσα και έμμεσα μέσω του σχηματισμού χολολίθων.

Διαιτητικές ίνες
Τρόφιμα που περιέχουν διαιτητικές ίνες πιθανό προστατεύουν από τον καρκίνο του εντέρου. Οι διαιτητικές ίνες βρίσκονται κυρίως στους καρπούς δημητριακών, τις ρίζες και τους βολβούς, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά. Παρόλο που δεν υπάρχει ξεκάθαρη σχέση μεταξύ συγκεκριμένων αμυλούχων τροφίμων και καρκίνου, υπάρχουν εκτενή δεδομένα ότι οι διαιτητικές ίνες δρουν προστατευτικά έναντι του καρκίνου του εντέρου. Οι ίνες αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και επιταχύνουν τη διέλευση των υπολειμμάτων από το έντερο, επιταχύνοντας έτσι ίσως και την απομάκρυνση των καρκινογόνων από τον οργανισμό. Οι ίνες, επιπλέον, ζυμώνονται εν μέρει στο έντερο από τα βακτήρια που αποικούν εκεί, παράγοντας λιπαρά οξέα μικρής αλύσου, τα οποία βοηθούν στη διατήρηση της καλής λειτουργίας και της υγείας των εντερικών κυττάρων.

Φρούτα και λαχανικά
Τα φρούτα και λαχανικά αποτελούν κύρια πηγή βιταμινών, μετάλλων και φυτοθρεπτικών συστατικών στη δίαιτα. Περισσότερες, πληροφορίες έχουν συλλεχθεί από έρευνες που έχουν μελετήσει κάποια πολύ σημαντικά συστατικά, όπως το καροτένιο, το λυκοπένιο, τη βιταμίνη C, τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β και το σελήνιο. Αυτά τα ενεργά συστατικά προστατεύουν το DΝΑ από την οξειδωτική καταστροφή ή/και μπορεί να εμποδίσουν την ενεργοποίηση των καρκινογόνων στο σώμα, είτε αναστέλλοντας την ανάπτυξη είτε προκαλώντας τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων.

Οι έρευνες δείχνουν ότι μπορούμε να προτιμάμε:

  1. κομμένο σκόρδο για τον καρκίνο του στομάχου (ο τεμαχισμός απελευθερώνει ένα ένζυμο που προάγει τον σχηματισμό ευεργετικών θειϊκών ενώσεων)
  2. καροτενοειδή για τον καρκίνο του στόματος, του φάρυγγα και των πνευμόνων
  3. λυκοπένιο (βρίσκεται στις τομάτες, ειδικά στα επεξεργασμένα προϊόντα τους, όπως σάλτσα, σούπες, κέτσαπ) για τον καρκίνο του προστάτη
  4. βιταμίνη C για τον καρκίνο του οισοφάγου.

 

Κρέας, πουλερικά, ψάρι και αβγά
Πολλά προϊόντα επεξεργασμένου κρέατος, όπως το ζαμπόν, το μπέικον, το παστράμι, τα λουκάνικα και άλλα κρεατοσκευάσματα, περιέχουν νιτρικά και νιτρώδη άλατα, καθώς και άλλα συντηρητικά, τα οποία προστίθενται κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης. Τα νιτρικά και νιτρώδη της δίαιτας είναι πιθανά καρκινογόνα για τον άνθρωπο, επειδή στο σώμα μετατρέπονται σε νιτροζαμίνες.

Γάλα 
Το γάλα πιθανώς προστατεύει έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία που συνιστούν ότι το γάλα προστατεύει και από τον καρκίνο της χοληδόχου κύστεως. Υπάρχει, όμως, και μια πιθανή αιτιακή σχέση μεταξύ δίαιτας υψηλής σε ασβέστιο και κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.

Λίπη, έλαια, σάκχαρα και αλάτι
Υψηλές προσλήψεις άλατος και τροφίμων διατηρημένων σε αυτό πιθανώς να συμβάλλουν στην αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του στομάχου.

Σωματική δραστηριότητα
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η σωματική δραστηριότητα προστατεύει έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου, και πιθανώς έναντι του καρκίνου του ενδρομητρίου και του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Τα δεδομένα συνηγορούν στη σύσταση ότι όλα τα είδη και επίπεδα σωματικής δραστηριότητας μπορούν να δρουν προστατευτικά, ενώ υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για συγκεκριμένες σωματικές δραστηριότητες.

 

 

 

 

 

 

Πηγή: EUFIC