Το ΙΚΑ έχασε έσοδα ύψους 5 δισ. ευρώ στα χρόνια της κρίσης

Διονύσης Καλαματιανός, Διοικητής ΙΚΑ

Εντατικοποίηση των ελέγχων και των διασταυρώσεων μεταξύ τραπεζών, εφοριών και του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών προαναγγέλλει στην «Ημερησία» ο διοικητής του ΙΚΑ και πρόεδρος του προσωρινού Δ.Σ του ΕΦΚΑ Διονύσης Καλαματιανός. «Το ΙΚΑ έχασε 5 δισ. ευρώ στα χρόνια της κρίσης», αποκαλύπτει, δηλώνοντας ότι ενόψει της λειτουργίας, από την 1/1/2017, του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης θα ληφθούν επιπλέον μέτρα για τη διασφάλιση της καταβολής των εισφορών, ενώ θα εξορθολογιστούν και οι παροχές ασθενείας. Η συνέντευξη έχεις ως εξής.

Με βάση την εμπειρία που έχετε αποκτήσει σε ό,τι αφορά τους χρόνους λειτουργίας της κρατικής «μηχανής» και συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι για να «στηθεί» εντός πενταμήνου ο νέος ΕΦΚΑ προβλέπονται δεκάδες αποφάσεις και διαδικασίες, πιστεύετε ότι θα είναι έτοιμος την 1/1/2017;

Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση αποτελεί μια πρωτοφανή πρόκληση για τα δεδομένα στο «κοινωνικο-ασφαλιστικο γίγνεσθαι» που όμοιά της δεν έχει λάβει χώρα τα τελευταία 65 χρόνια. Οι εκατοντάδες ρυθμίσεις, που θα συνθέσουν τη νέα πραγματικότητα, απαιτούν συνεργασία διαφορετικών υπουργείων και υπηρεσιών και είναι πάρα πολλοί εκείνοι που θα ριχτούν στην μάχη προκειμένου να έλθει εις πέρας το «τιτάνιο» αυτό έργο. Από την πλευρά μου, εκ της ιδιότητας και του θεσμικού ρόλου που μου δίνει ο νόμος, ως Διοικητή του ΕΦΚΑ αναγνωρίζω τις δυσκολίες, θεωρώ όμως ότι με μεγάλη προσπάθεια σκληρή δουλειά και αποφασιστικότητα θα μπορέσουμε να είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε στη μετάβαση στον Ενιαίο Φορέα. Άλλωστε τα συσσωρευμένα προβλήματα 40 και πλέον ετών στην κοινωνική ασφάλιση δεν μας αφήνουν άλλα περιθώρια, αφού το υπάρχον σύστημα κρίθηκε μη βιώσιμο και οι κοινωνικές ανάγκες απαιτούν τον εξορθολογισμό του, αλλά και την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων της προηγούμενης περιόδου. Με αίσθημα, λοιπόν, κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά και αναλογιζόμενοι την ευθύνη, θα κριθούμε από τον ελληνικό λαό που μας ανάθεσε να τα καταφέρουμε στο δύσκολο αυτό έργο.

Μήπως η διαδικασία της ενοποίησης αυξήσει τις καθυστερήσεις που υπάρχουν στις απονομές συντάξεων; Και με την ευκαιρία, πόσες συντάξεις έχετε στο ΙΚΑ σε καθυστέρηση;

Η διαδικασία της ενοποίησης δεν θα γίνει ούτε με προχειρότητα, ούτε όμως παραγνωρίζοντας τη σύνθετη πραγματικότητα. Ήδη, καθημερινά, βρισκόμαστε σε διαδικασία εκσυγχρονισμού των πληροφορικών μας συστημάτων, προσπαθούμε να πετύχουμε επιτέλους τη διασύνδεση των επιμέρους Ταμείων μεταξύ τους, με τις τράπεζες, τις εφορίες και άλλες δημόσιες υπηρεσίες και φορείς, προκειμένου να είμαστε έτοιμοι να διεκπεραιώσουμε και να υποδεχτούμε επιτυχώς τον όγκο των συνταξιοδοτικών και όχι μόνο αιτημάτων των πολιτών. Βρισκόμαστε συνεχώς σε συνεργασία και σε έντονη δραστηριότητα με τους διοικητές όλων των Ταμείων και στόχος μας είναι να επιλυθεί το ζήτημα της καθυστέρησης της απονομής της σύνταξης, παρά τις υστερήσεις και τις ελλείψεις που κληρονομήσαμε. Γνωρίζουμε ότι χιλιάδες συμπολίτες μας και ολόκληρες οικογένειες, δεν έχουν άλλους πόρους παρά μόνο τη σύνταξη, που σε πολλές περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα χαμηλή και για τον λόγο αυτό επιχειρούμε ακόμα και προ της λειτουργίας του ΕΦΚΑ να έχουμε κάνει σημαντικά βήματα στο θέμα της επίσπευσης της απονομής σύνταξης. Σήμερα εκκρεμούν περίπου 65.000 κύριες συντάξεις. Η επάρκεια προσωπικού και τα πληροφορικά συστήματα είναι τα προαπαιτούμενα για να επιτύχουμε τους στόχους μας στην πορεία προς την ενοποίηση και την ταχύτερη απονομή συντάξεων.

Υπάρχει κίνδυνος να μη «βγει», τελικά, ο λογαριασμός και με την ενοποίηση των Ταμείων και των αποθεματικών τους να «καλυφθούν» μόνο πρόσκαιρα τα ελλείμματα;

Καταρχήν πρέπει να πούμε ότι τα ελλείμματα των ασφαλιστικών Ταμείων είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων (κακοδιαχείριση αποθεματικών, ανεργία, εισφοροδιαφυγή κ.ά.) που μαστίζουν την ελληνική κοινωνία και τα ασφαλιστικά ταμεία για δεκαετίες. Η λογική μας δεν είναι φυσικά να κάνουμε «μπαλώματα» προσωρινού χαρακτήρα, αλλά να δώσουμε μακρόπνοες λύσεις. Βέβαια, για να μπορέσουν τα ασφαλιστικά ταμεία να σταματήσουν να παράγουν και να αναπαράγουν τα ελλείμματά τους, θα πρέπει να σταματήσει η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, να μειωθεί η ανεργία, να δημιουργηθούν θέσεις πλήρους και σταθερής απασχόλησης και να περάσουμε σε ρυθμούς ανάπτυξης. Στην κατεύθυνση αυτή εργαζόμαστε όλοι με αίσθημα ευθύνης.

Η ενοποίηση θα φέρει αλλαγές «προς τα κάτω» και στις άλλες παροχές, πέραν των συντάξεων (παροχές σε είδος και σε χρήμα) που είναι διαφορετικές από ταμείο σε ταμείο;

Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση δεν είναι μια ενιαιοποίηση των παροχών προς τα κάτω, αλλά μια προσπάθεια αναδιανομής στα πλαίσια του χαρακτήρα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, με όρους κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης. Σταματάμε την αναπαραγωγή των πελατειακών σχέσεων και δημιουργούμε δίχτυ προστασίας για τους ασθενέστερους. Αυτό, άλλωστε προκύπτει και από τις διατάξεις του ν.4387/2016 που κινήθηκαν στην κατεύθυνση αυτή. Ο ΕΦΚΑ πρέπει να εξορθολογήσει τις παροχές και να αμβλύνει τις ανισότητες, έχοντας σαν πρώτη του μέριμνα την προστασία των αδυνάμων.

Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε την εισφοροδιαφυγή και την εισφοροαποφυγή, που πολλοί προεξοφλούν ότι θα αυξηθούν με τις νέες ρυθμίσεις;

Το πρόβλημα της εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής είναι μια πραγματική πρόκληση. Οι εντεινόμενοι έλεγχοι, οι διασταυρώσεις μεταξύ τραπεζών και εφοριών, το ΚΕΑΟ, είναι απλά εργαλεία στην προσπάθειά μας να οικοδομήσουμε στους ασφαλισμένους μας τη λεγόμενη «ασφαλιστική συνείδηση». Ο ρόλος μας δεν θα πρέπει να είναι κυρίως κατασταλτικός αλλά προληπτικός. Οι μεν ασφαλισμένοι θα πρέπει να νιώθουν βέβαιοι και ασφαλείς ότι θα λάβουν τις παροχές που δικαιούνται, οι δε εργοδότες ότι θα προστατεύονται από τον αθέμιτο ανταγωνισμό που προκαλούν τα φαινόμενα αυτά. Η ανοικοδόμηση της απολεσθείσας εμπιστοσύνης μεταξύ ασφαλισμένων και Ασφαλιστικού Συστήματος είναι το ζητούμενο για εμάς.

Εχουν επηρεάσει και σε τι βαθμό τα έσοδα του ΙΚΑ οι αλλαγές στην απασχόληση (κυριαρχία ευέλικτων μορφών εργασίας στις νέες προσλήψεις) και οι καθυστερήσεις πληρωμών των μισθών στον ιδιωτικό τομέα;

Τα έσοδα του ΙΚΑ έχουν μειωθεί περίπου κατά 5 δισ. ευρώ την τελευταία πενταετία τόσο λόγω της δραματικής αύξησης της ανεργίας, όσο και λόγω των νέων μορφών απασχόλησης, αφού ένα μεγάλο ποσοστό των νέων προσλήψεων γίνεται με ευέλικτες μορφές εργασίας. Μετά από επεξεργασία δεδομένων που πραγματοποιήθηκε μέσα από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ του υπουργείου, ο συνολικός αριθμός των προσλήψεων για το έτος 2015 ανέρχεται στους 1.809.552 εργαζομένους σε επιχειρήσεις σε όλη την επικράτεια. Από αυτές, ο αριθμός των προσλήψεων εργαζομένων με πλήρη απασχόληση ανέρχεται σε ποσοστό 44,49%, ενώ ο αριθμός των προσλήψεων με μερική απασχόληση και εκ περιτροπής απασχόληση ανέρχεται σε ποσοστά 37,44% και 18,07% αντίστοιχα. Οι απώλειες για το ΙΚΑ είναι σημαντικές από το φαινόμενο αυτό και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς πολλές φορές η υποαπασχόληση υποκρύπτει συνθήκες πλήρους εργασίας και συνεπώς και ανασφάλιστης εργασίας.

Θα βάζατε υποψηφιότητα για τη θέση του νέου διοικητή του ΕΦΚΑ;

Οταν δέχτηκα την ιδιαίτερα τιμητική θέση ευθύνης του Διοικητή του ΙΚΑ είχα πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που θα αντιμετώπιζα. Προέρχομαι, άλλωστε από τον κόσμο της εργασίας και λόγω της προηγούμενης ιδιότητάς μου ως δικηγόρου με ενασχόληση στο εργατικό και κοινωνικοασφαλιστικό δίκαιο, έχω βαθιά γνώση των προβλημάτων των εργαζομένων και των ασφαλισμένων. Η παράλληλη άσκηση των καθηκόντων του Διοικητή του ΕΦΚΑ, που μου ανατέθηκε εκ του νόμου είναι εξίσου σημαντική και οφείλω να τιμήσω την εμπιστοσύνη εκείνων που μου ανέθεσαν την ευθύνη, αλλά και των πολιτών τους οποίους οφείλω να υπηρετώ. Με γνώμονα τα ανωτέρω είμαι έτοιμος να θέσω όλες τις δυνάμεις μου στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου.

Νέα ευκαιρία για ένταξη στη ρύθμιση των 100 δόσεων

Σας προβληματίζει το γεγονός ότι ένας στους δύο έχει χάσει τις 100 δόσεις (ανάμεσά τους και επιχειρήσεις που έβαλαν πρόσφατα «λουκέτο») και οι οφειλές, παλαιές και νέες, δεν εισπράττονται; Μήπως χρειάζεται νέα ρύθμιση;

Μας προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η ανάσα που έδωσαν οι 100 δόσεις σε εργοδότες και ασφαλισμένους δοκιμάζεται λόγω της αδυναμίας των πολιτών να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Σε συνεννόηση με το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας, οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΚΕΑΟ εξετάζουν τη δυνατότητα επανένταξης στη ρύθμιση, κατόπιν αιτήσεως όσων την απώλεσαν εκ λάθους, για λόγους ανωτέρας βίας ή λόγω αδυναμίας των πληροφορικών συστημάτων να εναρμονιστούν με το ΚΕΑΟ. Η άποψή μας είναι ότι τέτοιες ρυθμίσεις συχνά δίνουν ανάσα και ώθηση στην οικονομία και είναι απαραίτητες, εντούτοις δεν θα πρέπει να γίνονται με τρόπο ο οποίος «αδικεί» τους συνεπείς ασφαλισμένους, για τους οποίους και θα πρέπει να υπάρχει σχετική μερίμνα και «επιβράβευση». Να τονίσουμε, δε, ότι δεν υπάρχει συζήτηση για επιπλέον ρύθμιση οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, εκτός από τις ήδη ισχύουσες ρυθμίσεις.