Κόπωση, πονοκέφαλος, ξηροστομία, ζάλη μπορεί να οφείλονται στην αφυδάτωση. Διάγνωση και τρόποι αντιμετώπισης

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

ανανεώθηκε 14-7-2016

Το σώμα χάνει καθημερινά υγρά, όχι μόνο με τη διούρηση, αλλά με τον ιδρώτα, την ομιλία, ακόμη και με την αναπνοή. Την ίδια στιγμή, με τα υγρά αποβάλλονται και μικρές ποσότητες συστατικών, κυρίως αλάτων και βιταμινών, τα οποία είναι απαραίτητα να βρίσκονται πάντα και μάλιστα σε σωστό ισοζύγιο στον οργανισμό.

Όταν το σώμα χάνει υπερβολικές ποσότητες υγρών και παρασύρει και τα απαραίτητα συστατικά, τα κύτταρά μένουν χωρίς τροφή και νερό. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ονομάζεται αφυδάτωση και μπορεί να γίνει επικίνδυνη.

Η αφυδάτωση είναι η βασική δυσλειτουργία του οργανισμού που προκαλείται από τις υψηλές θερμοκρασίες και η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε άλλου είδους επιπλοκές.
Όπως προκύπτει από ειδικές μελέτες, η ελάχιστη επίδραση στην υγεία παρατηρείται στους 23 βαθμούς Κελσίου. Από αυτή τη θερμοκρασία και πάνω, μπορεί κανείς να μιλά για επιπτώσεις της ζέστης στον ανθρώπινο οργανισμό.

Αφυδάτωση στην παραλία

Το πιο συχνό, που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς δίπλα από την θάλασσα είναι η αφυδάτωση. Λίγο οι καφέδες, λίγο οι χυμοί ή ακόμα και το υγρό στοιχείο που υπάρχει σε απόσταση αναπνοής αποπροσανατολίζουν τον κόσμο και δεν σκέφτεται κανείς πόσο εύκολο είναι να αφυδατωθεί αλλά και τι κινδύνους αυτό περιλαμβάνει.

Συνήθεις αιτίες αφυδάτωσης:

• Η υπερβολικά έντονη άσκηση,
• η έντονη εφίδρωση,
• ο εμετός και
• η διάρροια

αποτελούν συνήθεις αιτίες αφυδάτωσης, η οποία μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη, κυρίως για τα μωρά και τους ηλικιωμένους.

Ποια είναι τα πρώτα σημάδια της αφυδάτωσης;

• Ήπια έως έντονη δίψα 
 
• Κόπωση 
 
• Πονοκέφαλος 
 
• Ξερό στόμα 
 
• Περιορισμένη ή ανύπαρκτη διούρηση 
 
• Μυϊκή αδυναμία 
 
• Ζάλη 
 
• Ίλιγγος

Όταν ξαφνικά διπλασιαστεί η ποσότητα νερού που αποβάλει κάποιος σε μία ημέρα:

Το στόμα είναι ξηρό κι η γλώσσα πρησμένη.

Υπάρχουν ζαλάδες, ενώ η κατανάλωση τροφών είναι φυσιολογική και δεν υπάρχουν άλλοι παράγοντες για να τις προκαλέσουν.

Οι χτύποι της καρδιάς γίνονται πιο δυνατοί και κάποιες φορές δίνουν την αίσθηση φτερουγίσματος.

Υπάρχει πρόβλημα στον ειρμό σκέψης, που αρκετές φορές προκαλεί σύγχυση.

Παρατηρείται νωθρότητα, που δίνει σε κάποιον την αίσθηση πως θα λιποθυμήσει.

Δεν γίνεται επαρκής κι εύκολη εφίδρωση, έστω και αν βρισκόμαστε σε θερμοκρασία άνω των 24 βαθμών Κελσίου.

Tο χρώμα των ούρων είναι βαθύ κίτρινο ή κεχριμπαρένιο.

Εμφανίζεται ασυνήθιστη σωματική κόπωση.

Υπάρχει αίσθημα καύσου ή δυνατής ζέστης σε όλο το σώμα.

Ακόμη μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δοθεί αν ο πάσχων εμφανίσει:

Κράμπες: Ο πάσχων μπορεί να αναπτύξει επώδυνες κράμπες στην κοιλιά, στα πόδια και στα χέρια. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει άμεσα να διατείνετε το συγκεκριμένο μυ και φυσικά να καταναλώσετε τουλάχιστον 2 ποτήρια νερού. Ακόμη, ενεργειακά ποτά ή μία μπανάνα, μπορούν να προφυλάξουν από αυτή την κατάσταση, αφού εξισορροπούν τους ηλεκτρολύτες.

Εξάντληση: Εκδηλώνεται με έντονη εφίδρωση, πονοκέφαλο, ζάλη, απώλεια όρεξης, ναυτία, έμετο, «κρυάδες» παρά τη ζέστη, αδυναμία, υπερβολική δίψα, κράμπες, προβλήματα όρασης, «φούντωμα» και τρεμούλιασμα. Όπως και με τις κράμπες, θα πρέπει να γίνει άμεση μεταφορά σε δροσερό μέρος και κατανάλωση υγρών. Εάν υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή, εμετός ή διάρροια ο ασθενής θα πρέπει να οδηγηθεί άμεσα στον γιατρό.

Λιποθυμία: Εκδηλώνεται με αδυναμία στήριξης του σώματος, έντονο αίσθημα κόπωσης ή έντονες ζαλάδες έπειτα από έκθεση στον ήλιο. Τοποθετήστε αυτόν που λιποθύμησε ανάσκελα και σηκώστε τα πόδια του ψηλά. Μόλις συνέλθει και βρει τις αισθήσεις του, δώστε του δροσερά υγρά: νερό ή καλύτερα φρεσκοστυμμένο χυμό.

Θερμοπληξία: Είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από τους 39,5 βαθμούς Κελσίου που συνοδεύεται από ναυτία, εμετό, αποπροσανατολισμό, ζεστό και ξηρό δέρμα, δυσκολία αναπνοής, μειωμένη διούρηση και αίμα στα ούρα ή και στα κόπρανα. Σ’ αυτή την περίπτωση, τοποθετήστε παγάκια στον αυχένα, τις μασχάλες και τους προσαγωγούς του πάσχοντος. Ακολούθως, πρέπει να γίνει πλύσιμο με άφθονο δροσερό νερό. Αν συμβεί σε παιδί, θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα σε νοσοκομείο, όπου θα του χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά με άλατα.

Σίγουρος τρόπος διάγνωσης

Δυστυχώς, η δίψα δεν είναι πάντα ένας αξιόπιστος μετρητής της ανάγκης του σώματος για νερό, ειδικά σε παιδιά και ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Μπορείτε να καταλάβετε εάν παίρνετε ικανοποιητική ποσότητα υγρών από το χρώμα των ούρων. Αν το χρώμα είναι ανοιχτόχρωμα, τότε μάλλον η ποσότητα υγρών που λαμβάνετε είναι καλή. Αν το χρώμα είναι έντονο κίτρινο τότε χρειάζεστε περισσότερα υγρά ή νερό.

Αντιμετώπιση της αφυδάτωσης

Υπολογίζεται ότι ο μέσος ενήλικας χάνει περίπου 2 – 2.5 λίτρα νερό την ημέρα. Οι συνολικές απώλειες εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες. Οι άνδρες χάνουν περίπου 300 με 350mL / ώρα, ενώ οι γυναίκεςι 250 με 300mL / ώρα. Για να μην πάθουμε αφυδάτωση πρέπει να καταναλώνουμε επαρκείς ποσότητες υγρών μέσω των γευμάτων και των ροφημάτων, κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τι να προσέχουμε τις μέρες του καύσωνα

• Αποφεύγουμε άσκοπες μετακινήσεις και πολύωρα ταξίδια με οχήματα
• Δεν κάνουμε βαριές σωματικές εργασίες ή άσκηση κάτω από τον ήλιο.
• Φοράμε ελαφρά, άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα, καπέλο με φαρδύ γείσο και  γυαλιά ηλίου.
• Τρώμε σε μικρά και ελαφρά γεύματα, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, και φτωχά σε λίπη
• Πίνουμε πολλά υγρά, δροσερά αλλά όχι πολύ παγωμένα
• Αποφεύγουμε τις απότομες εναλλαγές θερμοκρασιών (π.χ. βουτιά στη θάλασσα ύστερα από ηλιοθεραπεία, απότομη έξοδος από κλιματιζόμενο χώρο)
• Ντύνουμε τα βρέφη με ελαφρά ρούχα αφήνοντας τα χέρια και τα πόδια τους ελεύθερα. Μέχρι 6 μηνών δεν πρέπει να εκτίθενται καθόλου στον ήλιο. Τα μεγαλύτερα παιδιά πρέπει να μένουν στον ήλιο για μισή ώρα το πολύ και απαραίτητα με καπέλο.

Τι συμβαίνει στην υπερβολική κατανάλωση;

Ασυνήθιστο μεν, αλλά μπορεί να συμβεί. Αν πίνετε πάρα πολύ νερό, τότε μπορεί να πάθετε υπονατραιμία που έχει σαν αποτέλεσμα την ανισορροπία των ηλεκτρολυτών, κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο, την καρδιά και το μυϊκό σύστημα. Ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνια.

Πηγή: medlabgr.blogspot.com