Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr

ανανεώθηκε 19-7-2016

Το υπερηχογράφημα είναι μια ανώδυνη και ακίνδυνη εξέταση η οποία προσφέρει απεικόνιση διαφόρων οργάνων του σώματος. Το υπερηχογράφημα εφαρμόζεται ευρύτατα στη σύγχρονη ιατρική και σε όλες τις ειδικότητες. Ο όρος υπέρηχος υποδηλώνει ήχο υψηλής συχνότητας που δεν είναι ακουστός από το ανθρώπινο αυτί. Οι ακουστοί ήχοι έχουν εύρος από 20Hz μέχρι 18KHz. Για ήχους πάνω από 18KHz χρησιμοποιείται ο όρος υπέρηχοι.

Το υπερηχογράφημα διαφέρει από τις άλλες απεικονιστικές μεθόδους όπως η αξονική τομογραφία (CT scanning), η μαγνητική τομογραφία (MRI), το σπινθηρογράφημα και γενικώς οι διαγνωστικές εξετάσεις με ισότοπα. Το υπερηχογράφημα είναι αβλαβές για τα όργανα, δεδομένου ότι οι υπέρηχοι είναι ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας.

Το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς αποτελεί την απεικονιστική εξέταση εκλογής για παθήσεις του θυρεοειδούς και των παραθυρεοειδών αδένων, ενώ είναι σημαντική η χρησιμότητα του στην αξιολόγηση των τραχηλικών λεμφαδένων και των σιελογόνων αδένων.

Πότε πρέπει να γίνεται η εξέταση;

Οι λόγοι για τους οποίους ο ενδοκρινολόγος ή ο παθολόγος συνήθως ζητούν την εξέταση αυτή, είναι η ανεύρεση διόγκωσης στον τράχηλο, ή συμπτώματα συμβατά με  υπέρ- ή υποθυρεοειδισμό (εφιδρώσεις, νευρικότητα, μεγάλη πρόσληψη ή απώλεια βάρους, κόπωση, εξόφθαλμος). 

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:
Μελετη διαστάσεων του αδένα 
Μελετη παρεγχυματικής σύστασης του αδένα 
Μελετη και παρακολούθηση σύστασης και διαστάσεων οζων 
Μελετη χωροκατακτητικης βλάβης τραχήλου αγνώστου αιτιολογίας 
Μελετη μετεγχειρητικης εικόνας θυρεοειδούς 
Μελετη ασθενών που έχουν υποβληθεί σε ακτινοβολία στην παιδική ηλικία 
Παρακεντηση θυρεοειδικων οζων δια βελονης F.N.A.

Ο θυρεοειδής αδένας ελέγχεται για τις διαστάσεις του, την ομοιογένεια ή μη του παρεγχύματος και την παρουσία όζων. Συνήθεις καταστάσεις που διαγιγνώσκονται με τον υπέρηχο του θυρεοειδούς είναι η οζώδης βρογχοκήλη, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η νεοπλασία κ.α.
Υπάρχει δυνατότητα παρακέντησης όζων με λεπτή βελόνη (FNA) υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση. 
Επίσης με το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς διαγιγνώσκονται αδενώματα των παραθυρεοειδών αδενών.
 Με το υπερηχογράφημα τραχήλου ελέγχεται η παρουσία τραχηλικών λεμφαδένων και αξιολογείται το μέγεθος και το σχήμα τους.
 Οι σιελογόνοι αδένες (παρωτίδες, υπογνάθιοι αδένες) εξετάζονται για την περίπτωση φλεγμονής, σιελολιθίασης ή εστιακών αλλοιώσεων.

Η εξέταση μπορεί να επαναληφθεί όσες φορές χρειάζεται, χωρίς να προκαλέσει παρενέργειες. Ανάλογα με την περιοχή του σώματος που εξετάζεται, χρησιμοποιούνται διαφορετικοί ηχοβολείς (κεφαλές υπερήχου).

ΔΙΑΡΚΕΙΑ της εξέτασης

Συνήθως η εξέταση διαρκεί10-15 λεπτά.

ΤΕΧΝΙΚΗ

Χρησιμοποιούνται πομποδεκτες υψηλών συχνοτήτων (5,7.5,10 MHz)
Εξεταση του αδένα σε: εγκάρσιες τομές επιμήκεις τομές,για κάθε λοβό ανεξάρτητα ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ:
1)Μέγεθος λοβών: ΦΤ: 1,5×1,5×3 cm
2)Παρεγχυματική σύσταση:φυσιολογικά ομοιογενής

Τι προετοιμασία απαιτείται;

Το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς δεν απαιτεί καμία προετοιμασία από την πλευρά του ασθενούς. Ο εξεταζόμενος τοποθετείται ξαπλωμένος ανάσκελα ενώ συνιστάται και η τοποθέτηση μικρού μαξιλαριού κάτω από τους ώμους που έχει ως αποτέλεσμα την ραχιαία κάμψη της κεφαλής που επιτρέπει καλύτερη προσέγγιση του αδένα.

Προσοχή χρειάζεται σε ηλικιωμένους ασθενείς ή σε ασθενείς με προβλήματα από την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης όπου η οπίσθια κάμψη της κεφαλής δεν μπορεί να επιτευχθεί και συνίσταται χρήση linear ηχοβολεα με μικρότερη διάμετρο.