Τι είναι το λέμφωμα; Ποια τα συμπτώματα; Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Λέμφωμα (video)

Το λέμφωμα είναι ο 5ος πιο συχνός καρκίνος στην Ευρώπη και η 7η αιτία θανάτου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Λέμφωμα (World Lymphoma Awareness Day) καθιερώθηκε το 2004, με πρωτοβουλία του Συνασπισμού κατά του Λεμφώματος (Lymphoma Coalitiom), ενός διεθνούς μη κερδοσκοπικού οργανισμού, που περιλαμβάνει στις τάξεις του 49 σωματεία πασχόντων από λέμφωμα από 36 χώρες.

Το λέμφωμα είναι ένας τύπος καρκίνου που μπορεί να αναπτυχθεί όταν προκύψει σφάλμα στον τρόπο παραγωγής ενός λεμφοκυττάρου. Αυτό οδηγεί σε ένα μη φυσιολογικό κύτταρο που λόγω του ανεξέλεγκτου, μη φυσιολογικού πολλαπλασιασμού του με μεγάλη ταχύτητα καθίσταται καρκινικό. Όπως τα φυσιολογικά λεμφοκύτταρα, έτσι και τα καρκινικά λεμφοκύτταρα μπορούν να αναπτυχθούν σε πολλά μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των λεμφαδένων, του σπλήνα, του μυελού των οστών, του αίματος ή άλλων οργάνων.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου στο λεμφικό σύστημα:
• Νόσος Hodgkin
• Μη-Hodgkin λέμφωμα

Η νόσος Hodgkin ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Άγγλου ιατρού Τόμας Χόντζκιν που πρώτος περιέγραψε τη νόσο το 1832. Απαντάται κυρίως στις νεαρές ηλικίες με μια δεύτερη κορύφωση στα 50 και προσβάλλει τους άνδρες συχνότερα από τις γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία συγκεκριμένων κυττάρων που ονομάζονται κύτταρα Reed-Sternberg. Σήμερα πλέον αποτελεί πρότυπο ιάσιμου καρκίνου.

Τα λεμφώματα μη Hodgkin προσβάλλουν κυρίως τη μέση ηλικιακή ομάδα και επίσης προσβάλλουν συχνότερα τους άνδρες. Παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία από τη νόσο Hodgkin και ταξινομούνται ανάλογα με τα κύτταρα που ανευρίσκονται στο μικροσκόπιο. Κυμαίνονται από ήπια νόσο που μπορεί να χρειάζεται μόνο παρακολούθηση έως αρκετά επιθετική κακοήθεια. Ακόμη όμως, και οι επιθετικές μορφές συχνά απαντούν καλά στη θεραπεία. Τα λεμφώματα μη Hodgkin αφορούν στα Β και τα Τ κύτταρα.

Παράγοντες κινδύνου

Μέχρι στιγμής δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια τι προκαλεί την εμφάνιση του λεμφώματος, παρόλο που είναι γνωστό ότι δεν είναι μεταδοτικό και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για κληρονομικό νόσημα. Ορισμένοι κοινοί παράγοντες φαίνονται να επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης. Η νόσος είναι πιο συχνή σε άτομα με  εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και σε άτομα που εκτίθενται σε περιβαλλοντικά καρκινογόνα, φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, ιούς και ορισμένα βακτήρια.

Συμπτώματα και διάγνωση

Τα συμπτώματά του λεμφώματος συχνά συγχέονται με απλές καθημερινές ασθένειες, όπως ένα κρυολόγημα ή γρίπη. Καθώς όλα τα συμπτώματα του λεμφώματος εμφανίζονται επίσης και σε άλλες καταστάσεις, αφενός ο ασθενής μπορεί να μην δώσει ιδιαίτερη σημασία και να μην απευθυνθεί σε ιατρό, αφετέρου για την έγκαιρη διάγνωση οι εξετάσεις είναι κρίσιμης σημασίας.

Το λέμφωμα έχει 6 απλά συμπτώματα:

1. Ανώδυνη διόγκωση στο λαιμό, στη μασχάλη ή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
2. Νυχτερινή εφίδρωση
3. Ανεξήγητος πυρετός
4. Απώλεια βάρους και κόπωση
5. Βήχας ή δυσκολία στην αναπνοή
6. Επίμονη φαγούρα σε όλο το σώμα

Δεν υπάρχουν διαγνωστικές μέθοδοι για την πρώιμη ανίχνευση του λεμφώματος και αν τα συμπτώματα αυτά επιμένουν, απαιτείται επίσκεψη σε ιατρό.

Η κλινική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει διογκωμένους λεμφαδένες σε διάφορες περιοχές του σώματος. Ο γιατρός προχωρεί σε εξετάσεις αίματος και βιοψία ενός διογκωμένου λεμφαδένα, κατά την οποία ο λεμφαδένας μελετάται στο παθολογοανατομικό (ειδικό αιμοπαθολογοανατομικό) εργαστήριο για να ταυτοποιηθεί η νόσος.

Μετά από την ταυτοποίηση του ακολουθεί μια σειρά εργαστηριακών εξετάσεων για να εντοπιστούν τα σημεία της νόσου (στάδιο νόσου).
Αυτές μπορεί να είναι:
Απλές αιματολογικές εξετάσεις.
Απεικονιστικές εξετάσεις (τομογραφία, μαγνητική κ.ά.), ώστε να εντοπιστούν τυχόν άλλοι λεμφαδένες και να ελεγχθεί το συκώτι, ο σπλήνας ή οι πνεύμονες.
Ίσως χρειαστούν πιο ειδικές εξετάσεις όπως παρακέντηση του μυελού των οστών.

Θεραπεία του λεμφώματος

Οι στόχοι της θεραπείας διαφέρουν για κάθε ασθενή και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες καθώς υπάρχουν πολλοί τύποι της νόσου. Απαραίτητη προϋπόθεση λοιπόν είναι η εξατομίκευση της θεραπείας για κάθε ασθενή, που πραγματοποιείται από εξειδικευμένο και έμπειρο αιματολόγο ή ογκολόγο, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του λεμφώματος, την επιθετικότητά του, την έκταση της νόσου, τα συμπτώματα, την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς.

Οι πρόσφατες εξελίξεις της τεχνολογίας και των διαθέσιμων θεραπειών κάνουν την αντιμετώπιση του λεμφώματος να είναι ολοένα και πιο ελπιδοφόρα. Ορισμένες μορφές της νόσου θεραπεύονται πλήρως, ενώ άλλες ελέγχονται επαρκώς, ώστε η ποιότητα ζωής των ασθενών να μην επηρεάζεται αρνητικά.