Δώσε Δύναμη στη Ζωή σου είναι το θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr
H 29η Σεπτεμβρίου, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς, στοχεύοντας να υπενθυμίσει στο κοινό τη σημασία της φροντίδας της καρδιάς μας. Η υγεία της καρδιάς βρίσκεται στο επίκεντρο της υγείας μας.

Το φετινό θέμα της επετείου, όπως προβάλλεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι:

Η καρδιαγγειακή νόσος (Cardiovascular disease CVD) είναι η κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας στον κόσμο, σκοτώνοντας 17,5 εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο. Αυτό είναι το ένα τρίτο όλων των θανάτων στον πλανήτη και το ήμισυ του συνόλου των θανάτων από μη μεταδοτικές – σχετιζόμενα με τη νόσο. Περίπου το 80% των θανάτων αυτών είναι σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Ο αριθμός αυτός των θανάτων αυξάνεται δραματικά, αναμένοντας να φτάσει τα 25 εκατομμύρια μέχρι το 2025. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη για μετατόπιση των παρεμβάσεων από τη θεραπεία στην πρόληψη, μέσω της ευαισθητοποίησης του κοινού.

Τα νοσήματα της καρδιάς και των αγγείων περιλαμβάνονται στην κατηγορία των Μη Μεταδιδόμενων Νοσημάτων και είναι γνωστά διεθνώς ως NCDs (Non Communicable Diseases). Θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν τα εξής στοιχεία:

• Η καρδιαγγειακή νόσος παραμένει η κύρια αιτία θνησιμότητας στον κόσμο, καθώς ένας στους τρεις θανάτους παγκοσμίως οφείλεται σε καρδιακή νόσο και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

• Τα καρδιαγγειακά νοσήματα στερούν τη ζωή σε 20 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο ενώ μέχρι το 2025 οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι θάνατοι από τις παθήσεις της καρδιάς θα ξεπερνούν τα 25 εκατομμύρια ετησίως!

• Ένας στους δέκα άνδρες, ηλικίας 50-59 ετών, έχει «σιωπηλή» στεφανιαία νόσο και κινδυνεύει να πάθει έμφραγμα χωρίς καμία προειδοποίηση.

• Όπως δείχνουν οι στατιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο, σημειώνεται μία καρδιακή προσβολή κάθε 4 δευτερόλεπτα και ένα εγκεφαλικό επεισόδιο κάθε 5 δευτερόλεπτα.

Μόνο στη χώρα μας, κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότερα από 15.000 νέα περιστατικά στεφανιαίας νόσου, πολλά από τα οποία αποβαίνουν μοιραία για τον ασθενή. Οι πιο γνωστές παθήσεις που αφορούν στην καρδιά είναι η στεφανιαία νόσος, οι βαλβιδοπάθειες, η καρδιακή ανεπάρκεια κ.ά.

Παράγοντες κινδύνου θεωρούνται το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη, ο σακχαρώδης διαβήτης και η έλλειψη σωματικής άσκησης.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία, για τους παράγοντες κινδύνου :

• Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η αύξηση του καπνίσματος στις γυναίκες κάτω των 50 ετών.

• Το 45% των καπνιστών ανήκει στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 50 και είναι από τα υψηλότερα στον ευρωπαϊκό χώρο.

• Ένας στους πέντε Έλληνες είναι παχύσαρκος, με το 45 % των ενηλίκων να είναι υπέρβαροι.

• Το 74 % των ατόμων με περίσσεια σωματικού βάρους και με Δείκτη Μάζας Σώματος >27Kg/m2, είναι πεπεισμένοι ότι έχουν φυσιολογικό βάρος και επομένως δεν αντιλαμβάνονται ότι κινδυνεύουν (άγνοια κινδύνου).

• Μόνο το 8% περίπου θεωρεί την παχυσαρκία ως παράγοντα κινδύνου.

• Η χώρα μας ανήκει στις 5 πρώτες ευρωπαϊκές χώρες στην παχυσαρκία ενηλίκων και στις 3 πρώτες στην παιδική παχυσαρκία.

• Το 33% θεωρεί ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα προκαλούνται από το άγχος.

• Ένα υψηλό ποσοστό (>50%) δεν γνωρίζει ότι έχει υψηλά επίπεδα χοληστερόλης.

Τα ΚΝ αφορούν σε νοσογόνες καταστάσεις του κυκλοφορικού συστήματος του οργανισμού, δηλαδή σε ένα φάσμα παθήσεων της καρδιάς και των αγγείων (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιοπάθειες, αρτηριοπάθειες, βαλβιδοπάθειες, υπέρταση κλπ.), με πιο συχνές τη στεφανιαία νόσο και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Το κυκλοφορικό σύστημα είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά του αίματος στον οργανισμό και ως εκ τούτου, για την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στους ιστούς, αλλά και για την απομάκρυνση άχρηστων ουσιών από το σώμα. Οποιαδήποτε κατάσταση παραβλάπτει τις ισορροπίες αυτού του συστήματος, μπορεί να θεωρηθεί δυνητικά απειλητική για τη ζωή.

Η τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προλάβει σε ποσοστό 80% τους πρόωρους θανάτους από εγκεφαλικό επεισόδιο και παθήσεις της καρδιάς. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή και η έλλειψη άσκησης, ενώ για τον περιορισμό τους επιβάλλεται η αλλαγή τρόπου ζωής.

Σε επίπεδο διατροφής πρέπει να υιοθετείται ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε φυτικές ίνες και φτωχό σε κεκορεσμένα λιπαρά (λίπη κυρίως ζωικής προέλευσης), καθώς η παχυσαρκία και η υπερχοληστεριναιμία αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για ΚΝ. Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει την αξία της Μεσογειακής Δίαιτας στην πρόληψη των ΚΝ, με τους ειδικούς να συστήνουν στροφή στην εγκαταλελειμμένη παραδοσιακή μας διατροφή. Μεγάλο είναι και το όφελος από τη συστηματική φυσική άσκηση, καθώς βελτιώνει τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ΚΝ κατά 30%.

Τονίζεται επίσης, η αναγκαιότητα για έλεγχο της υπέρτασης και του διαβήτη, καταστάσεις οι οποίες επίσης σχετίζονται με διατροφικές συνήθειες.
Μέτρα δεν πρέπει να λαμβάνονται μόνο σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε κοινωνικό. Διάφορες κουλτούρες που καλλιεργούνται σε ποικίλα κοινωνικά στρώματα ή εθνικές ομάδες, όπως για παράδειγμα το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η υπερφαγία, δύσκολα διαφοροποιούνται εάν δε ληφθούν οργανωμένα μέτρα σε κοινωνικό και κρατικό επίπεδο.

Η ενημέρωση των γονέων και των νέων, είναι επίσης σημαντική, καθώς από την παιδική ηλικία αρχίζει η διαμόρφωση συμπεριφορών που σχετίζονται με τους παράγοντες κινδύνου.

Η κατάθλιψη και το άγχος σκοτώνουν την καρδιά…

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει ότι και οι συνθήκες στις οποίες ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι όπως και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν την υγεία και την ποιότητα της ζωής τους. Αν δεν ληφθούν σοβαρά μέτρα πρόληψης, η θνητότητα, η θνησιμότητα και οι κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις των καρδιαγγειακών νοσημάτων θα αυξάνονται συνεχώς τις επόμενες δεκαετίες παρά το γεγονός της βελτίωσης της θεραπείας των νοσημάτων αυτών.

Η πρόληψη μέσα από τη συνεχή και εντατική ενημέρωση παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και την αλλαγή της συμπεριφοράς απέναντι στους παράγοντες κινδύνου.