Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιμα και ποια τα οφέλη τους

Λειτουργικά ονομάζονται τα τρόφιμα που έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να παρέχουν κάποιο συγκεκριμένο όφελος για την υγεία, πέρα από τα θρεπτικά συστατικά που ούτως ή άλλως περιέχουν.

Καθώς η επιστήμη της διατροφής στρέφεται από την έννοια της «επαρκούς διατροφής»στην έννοια της «βέλτιστης διατροφής», αρχίζουν να διατίθενται στην αγορά νέα τρόφιμα, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν την πνευματική και σωματική ευεξία και τα οποία μπορούν ίσως ακόμα να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων νόσων.

Καθώς απαιτείται μια προσέγγιση βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα, εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής επιστημονικής κοινότητας, κυβερνητικοί και διακυβερνητικοί φορείς, καθώς και ο κλάδος των τροφίμων και της γεωργίας δημιούργησαν μια πλατφόρμα για τη θεμελίωση των βασικών αρχών που διέπουν τα «λειτουργικά» τρόφιμα.

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των λειτουργικών τροφίμων είναι ένα: επιδρούν θετικά σε μία ή περισσότερες λειτουργίες-στόχους του οργανισμού και η ευεργετική επίδρασή τους προκύπτει όταν καταναλώνονται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.

Τα λειτουργικά τρόφιμα συνήθως έχουν την ίδια όψη, το ίδιο άρωμα και την ίδια γεύσημε τα αντίστοιχα συμβατικά. Ενώ στην Ευρώπη οι καταναλωτές τώρα αρχίζουν να εξοικειώνονται με τα καινοτόμα αυτά τρόφιμα, οι Ιάπωνες τα καταναλώνουν εδώ και δεκαετίες, λαμβάνοντας οι ίδιοι την πρωτοβουλία της προάσπισης της υγείας τους.

Πολλοί ενστερνίζονται πλέον την ιδέα ότι τα λειτουργικά τρόφιμα μπορούν να διαδραματίσουν συγκεκριμένο ρόλο σε κάθε περίοδο της ζωής τους και δέχονται ότι ορισμένα απ’ αυτά μπορούν να βοηθήσουν, για παράδειγμα, τις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες να μειώσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης ή τους μεσήλικες άνδρες να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας.

Μολονότι είναι πράγματι πιθανό τα λειτουργικά τρόφιμα να αποδειχθούν ιδιαίτερα χρήσιμα, είναι σημαντικό να μην επιτραπεί στους παραγωγούς να προβαίνουν σε δηλώσεις σχετικά με τα προϊόντα τους, οι οποίες βασίζονται σε εικασίες και όχι σε επιστημονικά στοιχεία. Θέλοντας να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη, ο διεθνής οργανισμός Codex Alimentarius του FAO/WHO του ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και εθνικοί ρυθμιστικοί φορείς προβαίνουν στη θέσπιση κανόνων, ώστε να διασφαλιστεί η έγκυρη και επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφόρηση του καταναλωτή.

Σύμφωνα με αυτούς τους κανόνες, οποιαδήποτε δήλωση επί της συσκευασίας σχετικά με τα οφέλη ενός προϊόντος για την υγεία δεν πρέπει να είναι παραπλανητική και πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικές αποδείξεις.

Ιδανικά, πρέπει να αποδεικνύεται επιστημονικά ότι η εκάστοτε «ενεργή» ουσίααπορροφάται από τον οργανισμό ή φτάνει στο σημείο όπου μπορεί να δράσει. Πρέπει, επίσης, να αποδεικνύεται ότι η κατανάλωση του τροφίμου στις συνήθεις ποσότητες έχει μετρήσιμη θετική επίδραση σε κάποιον βιοχημικό δείκτη, π.χ. στη χοληστερόλη, ή έχει ωφέλιμη δράση για τον οργανισμό, π.χ. μειώνει την πίεση στο αίμα.

Μολονότι τα λειτουργικά τρόφιμα φαίνεται να είναι ωφέλιμα για την υγεία, πρέπει να έχουμε επίγνωση των δυνατοτήτων τους και να τα καταναλώνουμε γνωρίζοντας ότι δεν είναι «μαγική ασπίδα» κατά των ασθενειών, αλλά απλώς ένα ευεργετικό για την υγεία βοήθημα που εμπλουτίζει μια συνολικά ισορροπημένη διατροφή, η οποία συνδυάζεται με σωματική δραστηριότητα.