Με μεγάλη επιτυχία συνεχίζεται η έρευνα του Ιωάννη Ματσούκα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση

Ιδιαίτερα ενοχλημένος για δημοσιεύματα στο διαδίκτυο, τις προηγούμενες ημέρες, που ανέφεραν ότι εμβόλιο για τη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι θέμα χρόνου, εμφανίζεται σε συνέντευξη του, στην Τάνια Μαντουβάλου, στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή 104, 9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ, ο καθηγητής Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών Ιωάννης Ματσούκας, ο οποίος διαβεβαιώνει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, επισημαίνοντας ότι για να βγει ένα φάρμακο από το εργαστήριο στην αγορά, περνάνε πολλά χρόνια.

Ο καθηγητής Χημείας, που ως γνωστόν, μαζί με την ερευνητική του ομάδα, διεξάγει από το 1994 έρευνα στο Πανεπιστήμιο Πατρών, και τα τελευταία χρόνια στο Επιστημονικό Πάρκο Πατρών για την ανάπτυξη προϊόντος για τη ΣΚΠ, δηλώνει ότι αυτήν τη στιγμή έχουν ολοκληρωθεί με επιτυχία οι προκλινικές μελέτες σε πειραματόζωα.

Όπως αναφέρει, εντός του 2017 έχει δρομολογηθεί να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές στην Αυστραλία, για τις οποίες εκφράζει μεν την αισιοδοξία του, ωστόσο θέλει να διατηρεί χαμηλούς τόνους, για να μην εγείρονται φρούδες ελπίδες στον κόσμο που νοσεί και περιμένει με αγωνία τέτοιες καλές ειδήσεις. «Ας μην ξεχνούμε ότι πολλά φάρμακα στη διαδικασία ολοκλήρωσης της κλινικής δοκιμής, αποσύρονται. Αισιοδοξώ, όμως, ότι θα πάμε πάρα πολύ καλά», τονίζει ο κ. Ματσούκας.

Ο έγκριτος ερευνητής εξηγεί αναλυτικά γιατί στην παρούσα φάση, η λέξη φάρμακο ή εμβόλιο αναφέρεται λανθασμένα, καθώς επίσης περιγράφει με απλά λόγια τον μηχανισμό δράσης της ουσίας, που αυτήν τη στιγμή ερευνάται και σημειολογικά οι επιστήμονες την έχουν ονομάσει Ελμυελίνη, από το Ελλάς και Μυελίνη.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:

Ερ: Τις προηγούμενες ημέρες κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο δημοσιεύματα ότι εμβόλιο για τη σκλήρυνση είναι θέμα χρόνου. Είναι όντως έτσι;

Απ: Επειδή κι εγώ διάβασα σε κάποια sites κάποιες ενημερώσεις σχετικά με το ότι είναι θέμα χρόνου, με ενόχλησε πάρα πολύ αυτό, γιατί ποτέ δεν έχουμε πει κάτι τέτοιο. Αυτό το έργο που πραγματοποιείται και είναι πολύ σημαντικό, είναι μία έρευνα που πάει πάρα πολύ καλά. Τα φάρμακα δεν κυκλοφορούν από τη μία στιγμή στην άλλη. Δεν τα ανακαλύπτει κανείς σε ένα χημικό εργαστήριο και μετά αμέσως τα δίνει στον ασθενή. Περνάνε πολλά χρόνια.

Ερ: Σε ποια ακριβώς φάση βρίσκεται η έρευνά σας;

Απ: Αυτήν τη στιγμή έχουν ολοκληρωθεί οι προκλινικές δοκιμές σε πειραματόζωα με μεγάλη επιτυχία. Επομένως, το επόμενο στάδιο αυτήν τη στιγμή είναι να πάμε σε μία κλινική δοκιμή, η οποία έχει δρομολογηθεί να γίνει στη διάρκεια του 2017. Και θα γίνει στην Αυστραλία, υπό τον συντονισμό της διακεκριμένης καθηγήτριας Ανοσολογίας Βάσως Αποστολοπούλου, γιατί η Ελλάδα δεν έχει υποδομές και δεν έχει κάνει ποτέ κλινική δοκιμή φάσης Ι. Η ακολουθία έχει ως εξής: Πρώτα γίνεται η φάση I, σε λίγους ασθενείς που ελέγχεται η ασφάλεια του προϊόντος που έχουμε συνθέσει, που έχουμε ανακαλύψει. Μετά γίνεται η φάση ΙΙ που ελέγχεται σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών η αποτελεσματικότητα. Και στη συνέχεια γίνεται η φάση ΙΙΙ σε μία πολυκλινική μελέτη και ελέγχονται και τα δύο, και η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα.

Ερ: Και χρονικά η κάθε φάση πόσο διαρκεί;

Απ: Η πρώτη φάση περίπου ένα χρόνο, η δεύτερη περίπου ένα χρόνο και η τρίτη φάση περίπου δύο με τρία χρόνια.

Ερ: Και αν όλα πάνε καλά τι ακολουθεί;

Απ: Αν όλα πάνε καλά, θα υπάρξουν εγκρίσεις από διεθνείς Φαρμακευτικούς Οργανισμούς Υγείας για την κυκλοφορία του σκευάσματος στην αγορά. Τότε ονομάζεται φάρμακο. Προς το παρόν η χημική σύνθεση που θα ελεγχθεί κλινικά, ονομάζεται δραστική ύλη (Active Pharmaceutical Ingredient). Λανθασμένα αναφέρεται αυτήν τη στιγμή ως φάρμακο, λανθασμένα αναφέρεται η λέξη εμβόλιο.

Eρ: Η αλήθεια είναι ότι σε αρκετές από τις συνεντεύξεις σας που έχω διαβάσει μέχρι τώρα, αναφέρεται η λέξη εμβόλιο.

Απ: Εγώ προσωπικά δεν έχω πει ότι αυτό είναι ένα εμβόλιο. Έχω πει ότι είναι μία δραστική ύλη. Βέβαια σε ερευνητικές προτάσεις που έχουν υποβληθεί, χαρακτηρίζεται σαν εμβόλιο, γιατί ήδη έχει δώσει δείγματα εμβολίου, στις μελέτες που έχουν διεξαχθεί στα πειραματόζωα, με μεγάλη επιτυχία στο Παστέρ και στην Αυστραλία, με την καθηγήτρια την κ. Αποστολοπούλου. Μένει όμως να δειχθεί και στους ανθρώπους. Επομένως αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να μιλάμε για εμβόλιο. Από τις μελέτες στα πειραματόζωα, έχουμε πολύ καλές ενδείξεις ότι μπορεί να ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Ερ: Που σημαίνει ότι η δράση είναι θεραπευτική και όχι προληπτική; Για να το ξεκαθαρίζουμε.

Απ: Ακριβώς.

Ερ: Σε όλα τα στάδια θα μπορεί να αναχαιτίζει τη νόσο ή μόνο στα αρχικά;

Απ: Αυτό είναι θέμα, το οποίο οι κλινικοί γιατροί οι οποίοι θα κάνουν τις κλινικές μελέτες, θα δουν πώς ακριβώς μπορεί να δράσει. Φυσικά όσο πιο νωρίς τόσο καλύτερα για τον ασθενή. Θέλω να πω πάντως ότι με την κυρία Αποστολοπούλου συνεργάζομαι από το 2000 και μαζί έχουμε κάνει ένα εξαιρετικό έργο, δημοσιευμένο σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά και κατοχυρωμένο με διεθνείς πατέντες. Αυτές οι μέθοδοι προστατεύονται από διεθνείς πατέντες.

Ερ: Όταν λέτε αυτές οι μέθοδοι σε τι αναφέρεστε;

Απ: Στη σύνθεση, και στον τρόπο με τον οποίο δρα η ουσία μέσα στον οργανισμό

των πειραματόζωων. Αυτά πρέπει να προστατεύονται. Και φυσικά υπάρχει δικηγορικό γραφείο στην Αγγλία με το οποίο συνεργαζόμαστε όλα αυτά τα χρόνια για να μπορούμε να προστατεύσουμε μία καινοτομία, πολύ σημαντική που έχει παραχθεί στην Ελλάδα, εδώ στην Πάτρα, στην ερευνητική μου ομάδα.

Ερ: Και η οποία ξεκίνησε το ΄94 απ΄ ό,τι γνωρίζουμε. Κι επίσης γνωρίζουμε ότι υπήρξαν προσωπικοί λόγοι για να ξεκινήσετε την έρευνα.

Απ: Ναι. Γιατί να το κρύψω; Βέβαια υπήρξαν προσωπικοί λόγοι. Υπήρξε άτομο μέσα στην οικογένεια μου το οποίο επλήγη από αυτή την ασθένεια. Η αδελφή μου. Είναι βιολόγος, διδάκτωρ χημείας κι έχει τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών για την διδακτορική διατριβή της στην ασθένειά της. Παρόλο που η ίδια δεν θέλει να το λέω είναι ένα γεγονός. Και με αυτή την αφορμή, η έρευνα μας που μέχρι τότε αφορούσε αντιυπερτασικά φάρμακα και καρκίνο, περιέλαβε επίσης έρευνα για την ανάπτυξη ενός προϊόντος για τη σκλήρυνση κατά πλάκας.

Ερ: Σας τιμά που το μοιράζεστε και μαζί μας. Και θέλω να επανέλθω στη δράση της ουσίας αυτής την οποία έχετε ονομάσει Ελμυελίνη. Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε τον ακριβή της μηχανισμό σε απλά ελληνικά για να καταλάβουμε κι εμείς που δεν είμαστε ούτε γιατροί ούτε χημικοί;

Απ: Την ονομάσαμε σημειολογικά Ελμυελίνη από το Ελλάς και Μυελίνη που είναι η πρωτεΐνη στον εγκέφαλο, η οποία εμπλέκεται σε αυτή την ασθένεια. Κι εμείς χρησιμοποιούμε αυτή την πρωτεΐνη, σαν εργαλείο για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, που θα ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Το ανοσοποιητικό σύστημα σε αυτούς τους ασθενείς «τρελαίνεται», βγαίνει εκτός ορίων. Γιατί το ανοσοποιητικό μας σύστημα περιλαμβάνει πάρα πολλά μόρια, σε μία ισορροπία. Αυτά τα μόρια τα λέμε κυτοκίνες.

Κάποιες από αυτές τις κυτοκίνες ξεφεύγουν και αρχίζουν και καταστρέφουν αυτή την πρωτεΐνη του εγκεφάλου, που λέγεται μυελίνη. Κι έτσι ξεκινάνε όλα αυτά τα κινητικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με ΣΚΠ. Προσπαθούμε λοιπόν να ρυθμίσουμε το ανοσοποιητικό σύστημα. Και φαίνεται ότι λειτουργεί καλά σε πειραματόζωα. Και τονίζω: Μένει να αποδειχθεί και στις κλινικές δοκιμές. Κλινική δοκιμή, είναι μια δοκιμή, η οποία μπορεί να μην πάει καλά. Μπορεί και να πάει καλά. Ας μην ξεχνούμε ότι πολλά φάρμακα στη διαδικασία ολοκλήρωσης της κλινικής δοκιμής με επιτυχία, αποσύρονται. Αισιοδοξώ όμως ότι θα πάμε πάρα πολύ καλά. Για να τα λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Και να κρατάμε χαμηλούς τόνους.

Ερ: Έτσι ακριβώς γιατί νομίζω ότι τις προηγούμενες μέρες δημιουργήθηκε μία αναστάτωση με τα δημοσιεύματα περί εμβολίου ότι είναι θέμα χρόνου.

Απ: Αυτό ήταν λάθος, ήταν απαράδεκτο. Γιατί έτσι δημιουργούνται ελπίδες για άμεσες θεραπείες και κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνεται. Όλοι να ευχόμαστε να πάει καλά η έρευνα και η κλινική δοκιμή, η οποία θα ξεκινήσει κάποια στιγμή το 2017 στην Αυστραλία.

Ο  Ιωάννης Ματσούκας είναι επίσης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Calgary του Καναδά και στο Victoria University της Μελβούρνης. Ήταν επί 16 χρόνια επικεφαλής και διευθυντής του διατμηματικού και μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών με τίτλο: Ιατρική Χημεία Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Φαρμακευτικών Προϊόντων, στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

ΑΠΕ-ΜΠΕ