Φορολόγηση αναλήψεων μετρητών για μείωση της φοροδιαφυγής

Φορολόγηση των αναλήψεων μετρητών προβλέπει ριζοσπαστική πρόταση που έχουν επεξεργαστεί τράπεζες ως δραστικό μέτρο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Η κεντρική ιδέα είναι να ενισχυθούν με κάθε τρόπο οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και παράλληλα να υιοθετηθούν σειρά μέτρων και αντικινήτρων που θα καταστήσουν ασύμφορη και ακριβή τη χρήση μετρητών.

Στη δέσμη προτάσεων που έχουν υποβάλει συστημικές τράπεζες στην κυβέρνηση, αλλά και σε προηγούμενες περιλαμβάνονται:

• Υποχρεωτική χρήση καρτών ή άλλων ηλεκτρονικών δικτύων για κάθε συναλλαγή σε επαγγέλματα όπου υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις φοροδιαφυγής ή χρησιμοποιούνται τα μετρητά ως κύριο μέσο συναλλαγών.

• Υποχρεωτική χρήση καρτών ή ηλεκτρονικών δικτύων για συναλλαγές από κάποιο ποσό και πάνω.

• Αναμόρφωση φορολογικού συστήματος με την καθιέρωση συστήματος εσόδων – εξόδων. Τα νοικοκυριά ή οι επαγγελματίες θα φορολογούνται μόνο για το ποσό του εισοδήματος που δεν καταναλώθηκε. Ετσι επαγγελματίες και νοικοκυριά θα έχουν ισχυρό κίνητρο να ζητούν αποδείξεις για την παραμικρή δαπάνη προκειμένου να αυξήσουν τα έξοδά τους και να περιορίσουν τον τελικό φόρο.

• Σύνδεση του αφορολόγητου ποσού με δαπάνες που πραγματοποιούνται μέσω καρτών.

• Υποχρέωση όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους, να καταβάλουν ηλεκτρονικά κάθε μισθοδοσία.

Ετσι θα αποτυπώνεται άμεσα ποιες επιχειρήσεις δεν είναι συνεπείς προς τους εργαζομένους αλλά και σε σχέση με τις ασφαλιστικές εισφορές.

Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, η χρήση μετρητών ευνοεί τη φοροδιαφυγή και ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για τον περιορισμό της είναι η δραστική μείωση των μετρητών στην οικονομία. Θα πρέπει, τονίζουν, να καθιερωθούν αντικίνητρα και έξοδα στη χρήση μετρητών, καθιστώντας το ένα ασύμφορο μέσο συναλλαγών.

Στο πλαίσιο αυτό, στις προτάσεις που έχουν επεξεργαστεί και προωθήσει στην κυβέρνηση τράπεζες περιλαμβάνεται και η επιβολή φόρου στις αναλήψεις μετρητών. Το σκεπτικό είναι ότι τα μετρητά διοχετεύονται σε μεγάλο βαθμό ή μπορούν να διοχετευθούν εύκολα στη «μαύρη» οικονομία. Ετσι η επιβολή φορολογικού συντελεστή στις αναλήψεις θα περιόριζε δραστικά τη χρήση των μετρητών και κατ’ επέκταση τη φοροδιαφυγή.

Η παραοικονομία στη χώρα μας εκτιμάται ότι κινείται στα επίπεδα των 40 δισ. ευρώ και τα διαφυγόντα φορολογικά έσοδα υπολογίζονται σε περίπου 15 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, η επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών προκάλεσε μεγάλες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομία και τις επιχειρήσεις, ωστόσο δημιουργεί χρυσή ευκαιρία για την καθολική καθιέρωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και τον δραστικό περιορισμό των μετρητών, κάτι που θα έχει θεματικά αποτελέσματα στη μείωση της φοροδιαφυγής.

Αν η φοροδιαφυγή περιοριστεί κατά το 1/3 από τα σημερινά επίπεδα, τότε τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 5 δισ. ευρώ ετησίως, ποσό διπλάσιο του ΕΝΦΙΑ. Μια τέτοια αύξηση των φορολογικών εσόδων θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να επιτύχει με άνεση τους δημοσιονομικούς στόχους για τους οποίους έχει δεσμευθεί και μάλιστα με παράλληλη μείωση των φορολογικών συντελεστών, κίνηση που θα είχε πολλαπλασιαστικές θετικές συνέπειες στην οικονομία. Επιπλέον, η καταγραφή στην επίσημη οικονομία του 1/3 της παραοικονομίας θα οδηγούσε σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 13 δισ. ευρώ!

Ασφαλώς αν υλοποιούνταν τολμηρές κινήσεις, όπως η φορολόγηση των αναλήψεων ή η φορολόγηση βάσει του συστήματος έσοδα – έξοδα, η φοροδιαφυγή θα μπορούσε να περιοριστεί ακόμα περισσότερο με ακόμα πιο θετική επίδραση στα έσοδα και την οικονομική εικόνα της χώρας. Αυτή τη στιγμή ένα μικρό μέρος μισθωτών με σχετικά υψηλές αμοιβές επωμίζεται το μεγαλύτερο μέρος των φόρων. Σε σύνολο 5.890.000 φορολογουμένων, οι 4.800.000 δηλώνουν εισόδημα χαμηλότερο των 15.000 ευρώ (εκ των οποίων τα 3,7 εκατ. εισόδημα μικρότερο των 4.000 ευρώ ετησίως). Ετσι 1.000.000 φορολογούμενοι (και ειδικά οι 550.000 που δηλώνουν πάνω από 35.000 ευρώ ετησίως) είναι αυτοί που συνεισφέρουν το μεγαλύτερο μέρος των φόρων κρατώντας όρθια τη χώρα.

Πριν από την επιβολή των αντικινήτρων στη χρήση μετρητών θα πρέπει να υπάρξει μια εκτεταμένη προσπάθεια για την ένταξη κάθε καταστήματος και κάθε συναλλαγής σε ηλεκτρονικά δίκτυα. Οι κάρτες –πιστωτικές και χρεωστικές– αλλά και οι νέας τεχνολογίας που επιτρέπουν τις ανέπαφες συναλλαγές για μικροποσά, καθώς και το κινητό τηλέφωνο θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και για την πιο μικρή συναλλαγή από την αγορά εφημερίδας στο περίπτερο μέχρι εισιτήριο λεωφορείου. Χρησιμοποιώντας κονδύλια ΕΣΠΑ, θα μπορούσε ακόμα και η πιο μικρή επιχείρηση ή ελεύθερος επαγγελματίας να αποκτήσει χωρίς κόστος μηχανήματα POS, ώστε να μην υπάρχει καμία σχετική δικαιολογία. Επιπλέον, πρέπει να εξηγηθεί σε όλους όσους δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν πιστωτική κάρτα ότι για κάθε συναλλαγή μπορούν να χρησιμοποιούν χρεωστικές κάρτες. Σημειώνεται ότι μέσω Internet banking μπορεί σήμερα κανείς να πραγματοποιήσει ανά πάσα στιγμή σχεδόν το σύνολο των τραπεζικών συναλλαγών: από μεταφορές χρημάτων, μέχρι την πληρωμή λογαριασμών και την αγορά μετοχών ή επενδυτικών προϊόντων.