Γυναικείος εγκέφαλος: Οι αλλαγές στην εμμηνόπαυση

Για πολλές δεκαετίες θεωρούσαμε πως τα μόνα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι οι εξάψεις, η κολπική ξηρότητα και οι εναλλαγές της διάθεσης. Πρόσφατες όμως έρευνες υποδεικνύουν πως οι γυναίκες διαθέτουν υποδοχείς οιστρογόνων –της ορμόνης που μειώνεται αυτή την περίοδο- όχι μόνο στο σώμα αλλά και στον εγκέφαλο, με συνέπεια ο γυναικείος εγκέφαλος να αλλάζει στην περίοδο της εμμηνόπαυσης. 

Το πρώτο βήμα για καλύτερη υγεία και πρόληψη είναι να γνωρίζουμε τις πιθανές αλλαγές της εμμηνόπαυσης – κυρίως τα δύο χρόνια πριν και τα δύο χρόνια μετά την τελευταία έμμηνο ρήση.

Μείωση της μνήμης 
Έρευνα του 2013 που παρακολούθησε περισσότερες από 2.300 γυναίκες για 4 χρόνια βρέθηκε πως κατά την περίοδο της προεμμηνόπαυσης, οι γυναίκες είχαν καλή επίδοση σε επαναλαμβανόμενα τεστ ταχύτητας επεξεργασίας, λεκτικής μνήμης και λειτουργικής μνήμης. Όταν τα οιστρογόνα τους μειώθηκαν κατά την περιεμμηνόπαυση –την περίοδο λίγο πριν την εμμηνόπαυση- οι συγκεκριμένες ικανότητες ελαττώθηκαν. Στην ομάδα που δόθηκε συμπλήρωμα οιστρογόνων πριν την τελευταία περίοδο, τα αποτελέσματά τους ήταν πολύ καλύτερα όπως και στην ομάδα των γυναικών που είχαν ήδη μπει στην εμμηνόπαυση. “Η μείωση της μνήμης φαίνεται πως δεν σχετίζεται με την ελάττωση των οιστρογόνων κατά την εμμηνόπαυση αλλά με τις αυξομειώσεις τους στην περίοδο της περιεμμηνόπαυσης” επισημαίνει η Pauline Maki, PhD, καθηγήτρια ψυχιατρικής και ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο.

Αλλάζει η δομή του εγκεφάλου
Όσο σοκαριστικό κι αν ακούγεται, είναι φυσιολογικό καθώς μεγαλώνουμε να παθαίνουμε αυτό που η Maki περιγράφει ως “μικροσκοπικά, πολύ ανεπαίσθητα εγκεφαλικά επεισόδια που δεν μπορούν να αξιολογηθούν κλινικά”. Είναι μικρές αλλαγές στη λευκή ύλη, η οποία περιέχει τη μυελίνη – το μονωτικό υλικό για τους νευρώνες που βελτιώνει την ταχύτητα επεξεργασίας μιας πληροφορίας. Το αποτέλεσμα είναι πιο αργή σκέψη, η οποία μπορεί να μετρηθεί σε εργαστηριακά τεστ, και συνήθως είναι ένα χαρακτηριστικό της τρίτης ηλικίας. Σε μελέτη ωστόσο, φάνηκε πως οι γυναίκες που είχαν περισσότερες εξάψεις έδειξαν περισσότερες ισχαιμικές αλλαγές από τις γυναίκες που δεν είχαν τόσες εξάψεις. “Το ερώτημα για τους επιστήμονες τώρα είναι, εάν θεραπεύσουμε τις εξάψεις, θα αποφύγουμε τις αλλαγές στη λευκή ουσία του εγκεφάλου στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση;” επισημαίνει η Maki. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η απάντηση είναι θετική, ωστόσο το θέμα είναι ακόμη ασαφές.

Οι αλλαγές στον εγκέφαλο επηρεάζουν τα πάντα 
Είναι γνωστό πως η εμμηνόπαυση πυροδοτεί αλλαγές διάθεσης, νεύρα και κατάθλιψη. Κάποιες γυναίκες νιώθουν ότι “δεν είναι πια ο εαυτός τους”. Η περιεμμηνόπαυση, με τις διακυμάνσεις των οιστρογόνων, είναι σαν μία δυνατή θύελλα: Το ένα μέτωπο είναι τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων, που επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία της σεροτονίνης στον εγκέφαλο καθώς και τις νοητικές λειτουργίες και άλλα συστήματα, όπως ο μεταβολισμός της ινσουλίνης και τα επίπεδα της χοληστερόλης. Ένα άλλο μέτωπο είναι η επίδραση των οιστρογόνων στον ύπνο, τις εξάψεις, τους νυχτερινούς ιδρώτες και την κολπική ξηρότητα, ένα σύνολο συμπτωμάτων που δυσκολεύει την καθημερινότητα και επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση της γυναίκας. “Εξαιτίας αυτής της τέλειας θύελλας πολλές γυναίκες αλλάζουν συμπεριφορά και γίνονται πολύ πιο ευέξαπτες και νευρικές, αγχώνονται υπερβολικά για τη δουλειά τους, ανησυχούν για πράγματα που δεν ανησυχούσαν ποτέ, νιώθουν έντονο άγχος σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή κατά τη διάρκεια των διακοπών”.

Τι άλλο πρέπει να ξέρετε – είτε η εμμηνόπαυση σας αφορά άμεσα είτε έμμεσα

Οι διακυμάνσεις των οιστρογόνων επηρεάζουν σαν ντόμινο το σώμα και τον εγκέφαλο. Είναι σημαντικό να θυμάστε πως τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα είναι φυσιολογικά και οφείλονται στις ορμονικές αλλαγέςαυτής της περιόδου – όπως στην εφηβεία και στην εγκυμοσύνη.
Η θεραπεία με υποκατάσταση οιστρογόνων είναι κάτι που θα συζητήσει κάθε γυναίκα με το γιατρό της, η άσκηση όμως –ήπια ή πιο έντονη- είναι ένα εξαιρετικό “φάρμακο” για όλα τα συμπτώματα και τις παρενέργειες της εμμηνόπαυσης. Νέα επιστημονικά ευρήματα που δημοσιεύτηκαν το 2015 στην ετήσια επιστημονική συνάντηση North American Menopause Society επισημαίνουν πως η τακτική άσκηση ελαχιστοποιεί τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, και κυρίως τις πτώσεις στις διανοητικές λειτουργίες. 

Ο καλός ύπνος, η πρόσληψη πολλών υγρών, η καλή διατροφή με υγιεινούς υδατάνθρακες, αρκετή πρωτεΐνη, φυτικές ίνες και καλά λιπαρά είναι επίσης σημαντικά “όπλα” πρόληψης για κάθε γυναίκα πριν και μετά την εμμηνόπαυση.

Πηγή: capital.gr