Ένα πολλά υποσχόμενο φάρμακο για το Αλτσχάιμερ αποτυγχάνει, απογοητεύοντας ερευνητές και ασθενείς

του Στέργιου Κουτρολίκου, medlabnews.gr
Ένα πειραματικό φάρμακο κατά του Αλτσχάιμερ φάνηκε να υπόσχεται πολλά στην καθυστέρηση της επιδείνωσης της νόσου. Η κλινική δοκιμή της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Eli Lilly όμως οδηγήθηκε σε αποτυχία φέρνοντας την απογοήτευση στους πάσχοντες από την νόσο για βελτίωση των συμπτωμάτων τους.

  Η αποτυχία του φαρμάκου solanezumab  υπογραμμίζει την δυσκολία της αντιμετώπισης περιπτώσεων ακόμα και της ήπιας άνοιας και τεκμηριώνει την ιδέα ότι μέχρι τώρα, η βλάβη στον εγκέφαλο ίσως να είναι αρκετά εκτενής. Επειδή το φάρμακο επιτέθηκε στις β αμυλοειδείς πλάκες, που είναι το σήμα κατατεθέν της νόσου Αλτσχάιμερ, τα αποτελέσματα της έρευνας θέτουν ερωτηματικά σχετικά με την κύρια θεωρία της ασθένειας, με βάση την οποία προκαλείται από την συσσώρευση  του β-αμυλοειδούς μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου.
Κανένα φάρμακο μέχρι τώρα δεν έχει καταφέρει να αποτρέψει την συσσώρευση β-αμυλοειδούς, κάτι που μας οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα που έχει σημασία για τους ασθενείς: την παρεμπόδιση ορισμένων από τα συμπτώματα της άνοιας.
”Δυστυχώς δεν θα αποτελέσει θεραπεία για όσους πάσχουν από ήπια μορφή της ασθένειας και αυτό είναι αποκαρδιωτικό, ”ανέφερε ο πρόεδρος της εταιρείας Eli Lilly, Dave Ricks.

Παράλληλα, πραγματοποιούνται κλινικές δοκιμές με παρόμοια φάρμακα παρασκευασμένα από άλλες εταιρείες αλλά και άλλες δύο δοκιμές ασχολούνται με το φάρμακο solanezumab. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι υπάρχουν ελπίδες για αυτές τις μελέτες, σημειώνοντας ότι μπορεί να συμπεριλάβουν ανθρώπους που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για την νόσο Αλτσχάιμερ αλλά δεν παρουσιάζουν συμπτώματα.

Ορισμένοι ειδικοί στην συγκεκριμένη νόσο οι οποίοι δεν συμπεριλήφθηκαν στις δοκιμές με τα αντι-αμυλοειδή φάρμακα ανέφεραν πως δεν ξαφνιάστηκαν με τα αποτελέσματα της εταιρείας Lilly. Επιπρόσθετα, είπαν πως αυτά αντικατοπτρίζουν την επείγουσα επιστημονική κατανόηση του Αλτσχάιμερ σαν μια ασθένεια που βασίζεται σε πολλαπλά αίτια , συμπεριλαμβάνοντας την συσσώρευση β-αμυλοειδών.

”Είμαστε πολύ περισσότερο ανήσυχοι σχετικά με το πόσο σύνθετη είναι η συγκεκριμένη νόσος, ”ανέφερε ο Dr. Lon Schneider, διευθυντής του Κέντρου Αλτσχάιμερ της Καλιφόρνια στο Πανεπιστήμιο την Νότιας Καλιφόρνια. ”Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που συμβαίνουν και όσο ο εγκέφαλος εκφυλίζεται, νεκρώνει σε όλα τα επίπεδα.”
Είναι σαφές πως η παθολογία του Αλτσχάιμερ αρχίζει να βλάπτει τον εγκέφαλο χρόνια πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων ,οδηγώντας στο συμπέρασμα πως ένα  φάρμακο κατά της ήπιας άνοιας θα έχει πολύ μικρά ποσοστά επιτυχίας.
”Μόλις εμφανιστούν αμυλοειδή σε μια τομογραφία, πιθανότατα να παραμείνουν εκεί για δεκαετίες,” ανέφερε ο Dr. Samuel Gandy, ερευνητής του Αλτσχάιμερ στο Νοσοκομείου  Mount Sinai.
”Ανησυχώ πως είναι πολύ αργά ,” προσέθεσε. ” Πιστεύω ότι έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας να λειτουργήσει άν εφαρμοστεί σε πιο πρώιμο στάδιο.”
Αλλά, όπως αναφέρει, το να δοκιμάζεις ένα φάρμακο πριν οι άνθρωποι παρουσιάσουν συμπτώματα είναι απαιτητικό και πολυδάπανο. Τέτοιου είδους δοκιμές απαιτούν έναν μεγαλύτερο αριθμό ασθενών ώστε να εξαχθεί ένα χρήσιμο αποτέλεσμα και επειδή οι ασθενείς είναι υγιείς, χωρίς συμπτώματα, τα φάρμακα δεν έχουν αρνητικές συνέπειες ώστε να τους κάνουν να νιώσουν άρρωστοι.
Το Solanezumab είχε προηγουμένως αποτύχει σε δύο μεγάλες κλινικές δοκιμές περιλαμβάνοντας ασθενείς με ήπια μορφή της νόσου. Αλλά όταν η εταιρεία Lilly ανέφερε  τα αποτελέσματα της δοκιμής του 2012, προσέθεσε πως το φάρμακο επιδρούσε σε ένα υποσύνολο ασθενών με μέτρια συμπτώματα. Έτσι ξεκίνησε μια άλλη δοκιμή με 2,100 ασθενείς  με ήπια μορφή άνοιας προκαλούμενη από το Αλτσχάιμερ.

Σε μια πρόσφατη ανακοίνωση, η εταιρεία ανέφερε πως παρόλο που ορισμένα αποτελέσματα φαίνονται να υπόσχονταν πολλά, ”ασθενείς που έλαβαν το solanezumab δεν είδαν σημαντική επιβράδυνση της νοητικής  εξασθένισης σε σχέση με εκείνους που έλαβαν εικονικό φάρμακο.”
Η εταιρεία ανέφερε πως θα αξιολογούσε μελλοντικά σχέδια για το solanezumab , αλλά δεν ψάχνει πλέον για έγκριση χρήσης του φαρμάκου στην αντιμετώπιση ασθενών με συμπτώματα.

Όπως ήταν φυσικό και λόγω των μεγάλων προσδοκιών η μετοχή της εταιρείας έπεσε αμέσως μετά τα νέα.
”Αυτό είναι πολύ απογοητευτικό .” ανέφερε η Dr. Reisa Sperling, μια νευρολόγος που αναζητά ασθενείς για μια δοκιμή ώστε να δει εάν το solanezumab μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους με συσσώρευση αμυλοειδών , οι οποίοι απέχουν μια δεκαετία από την εμφάνιση συμπτωμάτων. ”Αλλά οφείλω να είμαι ειλικρινής ότι πάντα πίστευα πως χρειάζεται να αντιμετωπιστεί πολύ νωρίτερα, επειδή όταν οι άνθρωποι έχουν ήπια άνοια, η βλάβη είναι μη αναστρέψιμη ” προσθέτει. Η κλινική μελέτη η οποία καθοδηγείται από εκείνη ονομάζεται Αντι Αμυλοειδής Θεραπεία σε Ασυμπτωματικό Αλτσχάιμερ, και χορηγείται από την εταιρεία Lilly και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, με την ελπίδα ότι θα φτάσει τον αριθμό των 1,150 ασθενών μέχρι τα μέσα του επόμενου χρόνου, ανέφερε η Dr. Sperling , διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Θεραπείας του Αλτζχάιμερ του στο γυναικείο Νοσοκομείο του Brigham και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης.
”Εχω αρκετούς ασθενείς που ήλπιζαν να πάρουν αυτό το φάρμακο” ανέφερε. Αλλά είπε πως ήταν το λιγότερο ενθαρρυντικό ότι ασθενείς που πήραν το solanezumab στην  δοκιμή της Lilly , έδειξαν βελτίωση, απλώς όχι αρκετή ώστε να είναι στατιστικά σημαντική. Σκοπεύει, λοιπόν, να αξιολογήσει τα δεδομένα για να δει εάν πρέπει να γίνουν  αλλαγές στην σχεδίαση της κλινικής μελέτης.
”Τι σημαίνει όμως αυτό; Χρειαζόμαστε περισσότερα άτομα; Χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο; ” αναρωτιέται η Dr. Sperling. Απλώς θέλω να λάβω ένα σαφές αποτέλεσμα.

”Δεν μπορείς να πεις πως τα αποτελέσματα του solanezumab προβλέπουν πως ένα φάρμακο με διαφορετικό μηχανισμό θα αποτύχει,” ανέφερε ο Dr. Schneider.
O Dr. Reinman , διευθυντής του Ινστιτούτου Banner για το Άλτσχαιμερ , ηγείται μιας δοκιμής περιλαμβάνοντας μέλη μιας μεγάλης κολομβιανής οικογένειας, τα οποία δεν έχουν συμπτώματα αλλά παρουσιάζουν  γενετική μετάλλαξη που προκαλεί πρώιμο Αλτσχάιμερ. Λαμβάνουν το crenezumab.
O Dr. Reinman ανέφερε πως τα τελευταία αποτελέσματα δημιούργησαν ερωτήματα σχετικά με την ποσότητα της χορηγούμενης δόσης της Lilly, εάν επιτέθηκαν στην σωστή μορφή αμυλοειδών και εάν προσπάθησαν να θεραπεύσουν ασθενείς σε πολύ προχωρημένο στάδιο της νόσου. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν επίσης θεωρίες πως η ιδανική απάντηση θα είναι ένας συνδυασμός από φάρμακα που απευθύνονται σε διαφορετικές πτυχές του Αλτσχάιμερ.

”Μία νίκη για την εταιρεία Lilly θα ήταν μια νίκη για όλους μας και θα έδινε νέες ευκαιρίες για τους ασθενείς μας” ανέφερε ο Dr. Reinman.