Τα 10 ιατρικά θαύματα του 2017

Έξυπνα αυτοκίνητα που μειώνουν τα ατυχήματα και τους τραυματισμούς. Ανοσοθεραπείες που βοηθούν τα παιδιά να νικήσουν τον καρκίνο χωρίς χημειοθεραπεία. Στεντ που αυτοδιαλύονται μόλις ολοκληρωθεί το έργο τους.

Αυτές είναι μερικές από τις εξελίξεις που αναμένεται να βοηθήσουν τη θεραπεία και τη φροντίδα των ασθενών τον χρόνο που μόλις άρχισε, σύμφωνα με ομάδα περισσότερων από 100 διακεκριμένων γιατρών και ερευνητών από την φημισμένη Cleveland Clinic στο Οχάιο.

Οι ειδικοί εξέτασαν τα διαθέσιμα στοιχεία για 200 καινοτομίες όλων των κλάδων της Ιατρικής και κατέληξαν στις δέκα που εκτιμούν ότι έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να κάνουν τη διαφορά στη ζωή των ασθενών.

1. Αξιοποίηση του μικροβιώματος. Στην κορυφή του φετινού τop 10 των ιατρικών καινοτομιών, που δημοσιοποιείται για ενδέκατη συνεχή χρονιά, βρίσκεται η αξιοποίηση του μικροβιώματος, δηλαδή των τρισεκατομμυρίων βακτηρίων που φέρουμε όλοι στο έντερό μας.

Την τελευταία δεκαετία, η ιατρική έρευνα έχει δείξει ότι τα βακτήρια έχουν δικό τους «μυαλό» και εκπέμπουν χημικά μόρια που επεμβαίνουν στα πάντα, από την πέψη των τροφίμων και τη χρήση των φαρμάκων από τον οργανισμό έως την εξέλιξη διαφόρων νοσημάτων.

Επιπλέον, παίζουν ρόλο στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία πολλών ασθενειών και οι επιστήμονες της Cleveland Clinic εκτιμούν ότι είναι θέμα χρόνου να αξιοποιηθούν για την επινόηση νέων θεραπειών, διαγνωστικών τεχνικών, προβιοτικών και άλλων προϊόντων.

2. Σύγχρονα φάρμακα για τον διαβήτη. Στη δεύτερη θέση τα αντιδιαβητικά φάρμακα τα οποία προστατεύουν τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη από τον μεγαλύτερο εχθρό τους: τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, ο ένας στους δύο διαβητικούς πεθαίνει από επιπλοκές των καρδιαγγειακών νοσημάτων, με τον κίνδυνο να φθάνει το 70% στις ηλικίες άνω των 65 ετών.

Η κατάσταση αυτή δείχνει να αλλάζει, λένε οι ειδικοί. Το 2016 εγκρίθηκε ένα νέο σκεύασμα, η εμπαγλιφοζίνη (empaglifozin) που ως φαίνεται τροποποιεί την εξέλιξη της καρδιοπάθειας και αναμένονται και άλλα, ενώ έχουν ανοίξει νέοι δρόμοι στην ανάπτυξη φαρμάκων κατά του διαβήτη και των συν-νοσηροτήτων του – και οι ασθενείς σύντομα θα δουν τις ανάλογες βελτιώσεις στη φροντίδα τους.

3. Κυτταρική ανοσοθεραπεία για τον καρκίνο. Τρίτη σημαντική εξέλιξη είναι η κυτταρική ανοσοθεραπεία, κατά την οποία αφαιρούνται κύτταρα και επαναπρογραμματίζονται για να καταπολεμήσουν τον καρκίνο.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η θεραπεία με τους επονομαζόμενους χιμαιρικούς Τ-ανοσοϋποδοχείς (CARs), η οποία δοκιμάστηκε σε ασθενείς με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, επιτυγχάνοντας ποσοστά ύφεσης 90%. Η κυτταρική ανοσοθεραπεία αναμένεται να υποβληθεί για έγκριση στις ΗΠΑ το 2017. Αν το αίτημα γίνει δεκτό, μπορεί να ακολουθήσει κύμα εγκρίσεων και για άλλες αιματολογικές κακοήθειες, λένε οι ειδικοί.

«Η κυτταρική ανοσοθεραπεία αποτελεί κλασικό παράδειγμα ιατρικής καινοτομίας», δήλωσε ο δρ Μάικλ Ρόιζεν, επιστημονικός υπεύθυνος του Wellness Institute και καθηγητής Ιατρικής στο Κολέγιο Ιατρικής Lerner της Cleveland Clinic. «Κάποτε δημιουργούσαμε ένα φάρμακο για μία ασθένεια, αλλά τώρα συνδυάζουμε συσκευές, φάρμακα και τη φαντασία μας για να δημιουργήσουμε φάρμακα που είναι κατάλληλα για πολλές, διαφορετικές νόσους».

4. Υγρές βιοψίες για το DNA των καρκινικών κυττάρων. Στην τέταρτη θέση των καινοτομιών βρίσκονται οι υγρές βιοψίες που εντοπίζουν το DNA των καρκινικών κυττάρων (ctDNA) που κυκλοφορεί στο αίμα και το οποίο είναι 100 φορές περισσότερο απ’ ό,τι τα καρκινικά κύτταρα καθ’ εαυτά. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι θέμα χρόνου να διατεθεί ευρέως κάποια τέτοιου είδους βιοψία.

5. Εξελιγμένες λειτουργίες ασφαλείας των αυτοκινήτων. Στην πέμπτη θέση βρίσκονται οι αυτοματοποιημένες λειτουργίες ασφαλείας των αυτοκινήτων, οι οποίες υπόσχονται να περιορίσουν δραστικά τους σοβαρούς τραυματισμούς και θανάτους στα τροχαία.

Στις λειτουργίες αυτές συμπεριλαμβάνονται συστήματα προειδοποίησης για επικείμενη πρόσκρουση και αυτόματες προειδοποιήσεις για την υπνηλία του οδηγού, ενώ προ των πυλών βρίσκονται τα πλήρως αυτοματοποιημένα οχήματα που κινούνται χωρίς οδηγό. Οι ειδικοί της Cleveland Clinic εκτιμούν ότι το 2017 θα αποτελέσει την αρχή του τέλους για τους σοβαρούς τραυματισμούς και τους θανάτους στα τροχαία.

6. Τρισδιάστατη απεικόνιση στις εγχειρήσεις. Σημαντικές εξελίξεις προβλέπουν οι ειδικοί και στις εγχειρήσεις, με πρώτη και καλύτερη την τρισδιάστατη απεικόνιση και μεγέθυνση των ιστών.

Επί δεκαετίες, εξηγούν οι επιστήμονες της Cleveland Clinic, οι χειρουργοί βασίζονταν στα μάτια τους και σε κοινούς φακούς και συστήματα απεικόνισης για να πραγματοποιήσουν λεπτές επεμβάσεις, αλλά ήδη αυτό αρχίζει να αλλάζει, με την εισαγωγή της νέας, τρισδιάστατης, υψηλής ευκρίνειας τεχνολογίας.

Η αρχή έγινε το 2016 με εξελιγμένα χειρουργικά συστήματα που εισήχθησαν στην Οφθαλμολογία και τη Νευρολογία και παρέχουν στους χειρουργούς τη δυνατότητα να κάνουν αποτελεσματικότερες και μεγαλύτερες ακρίβειας κινήσεις, ενώ ταυτοχρόνως οι ειδικευόμενοι αποκομίζουν πολύ καλύτερη εικόνα του τι ακριβώς κάνει ο εκπαιδευτής τους.

Στο ίδιο μήκος κύματος, οι εταιρείες λογισμικού ετοιμάζουν ειδικά προγράμματα που απεικονίζουν λεπτομερή ολογράμματα της ανθρώπινης ανατομίας και δίνουν το έναυσμα για να σταματήσει η εκπαίδευση των γιατρών στις σωρούς ανθρώπων, ενώ σε αρκετά αμερικανικά νοσοκομεία αναμένεται να εισαχθούν το 2017 χειρουργικά εργαλεία εικονικής πραγματικότητας.

7. Βιοαπορροφήσιμα στεντ. Σημαντική εξέλιξη στην ελάχιστα επεμβατική Ιατρική (και έβδομη ιατρική καινοτομία για τη νέα χρονιά) αποτελεί η εισαγωγή βιοαπορροφήσιμων στεντ, το πρώτο εκ των οποίων εγκρίθηκε στις ΗΠΑ τον περασμένο Ιούλιο.

Τα μεταλλικά αυτά ελάσματα τοποθετούνται στις στεφανιαίες αρτηρίες με στένωση για να τις κρατήσουν ανοιχτές και συνήθως παραμένουν δια παντός στη θέση τους, παρότι έχουν ολοκληρώσει προ πολλού (μέσα σε δύο χρόνια περίπου) το έργο τους. Ωστόσο η παρουσία τους μπορεί να παρεμποδίσει τη ροή του αίματος και να προκαλέσει επιπλοκές όπως οι θρόμβοι.

Αυτόν ακριβώς το σκόπελο ξεπέρασε η επιστήμη με τα βιοαπορροφήσιμα στεντ, τα οποία αποτελούνται από ένα πολυμερές που αυτοδιαλύεται δύο χρόνια μετά την τοποθέτησή του και εν συνεχεία απορροφάται ανώδυνα από τον οργανισμό.

8. Νέα όπλα εναντίον της κατάθλιψης. Η όγδοη καινοτομία του νέου έτους είναι η ελπίδα ότι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως για αναισθησία, η κεταμίνη, μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής κατάθλιψης.

Υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο των πασχόντων από σοβαρή κατάθλιψη δεν ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες και γι’ αυτό κινδυνεύουν από αυτοκτονικό ιδεασμό.

Το 2013, μία μελέτη έδειξε ότι μικρή δόση κεταμίνης βελτίωσε τα συμπτώματα του 70% των ασθενών που την έλαβαν μέσα σε 24 ώρες από τη χορήγησή της. Με βάση αυτό το αποτέλεσμα, η αρμόδια υγειονομική Αρχή των ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) έδωσε άδεια για την ανάπτυξη και δοκιμή φαρμάκων βασισμένων στο προφίλ της κεταμίνης και ήδη ορισμένα, όπως η εσκεταμίνη, βρίσκονται ένα βήμα πριν την έγκριση.

Το γεγονός αυτό δίνει ελπίδες ότι μπορούν να σωθούν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι κάθε χρόνου αυτοκτονούν εξαιτίας της μείζονος κατάθλιψης από την οποία πάσχουν και η οποία τους κάνει να νιώθουν απόλυτη απελπισία.

9. Αυτοχορηγούμενα τεστ για τον HPV. Στα σημαντικά επιτεύγματα του 2017 συμπεριλαμβάνονται και τα αυτοχορηγούμενα τεστ για τους ιούς των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Οι ειδικοί της Cleveland Clinic λένε ότι στις απομακρυσμένες ή/και φτωχές συνοικίες, γειτονιές και χώρες του πλανήτη, οι γυναίκες κινδυνεύουν να πεθάνουν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά δεν το γνωρίζουν ούτε έχουν τρόπο να το μάθουν.

Αμερικανοί επιστήμονες ανέπτυξαν ένα αυτοχορηγούμενο τεστ HPV το οποίο περιλαμβάνει ένα δοκιμαστικό σωλήνα, ένα μάκτρο και ένα κουτί αποστολής και το 2017 θα αρχίσει η ευρεία διάθεσή του στη χώρα τους. Η γυναίκα θα λαμβάνει με το μάκτρο δείγμα από τον τράχηλό της, θα το τοποθετεί στο σωλήνα και θα το ταχυδρομεί στη διεύθυνση που γράφει το κουτί, για να αναλυθεί και να μάθει αν φέρει ογκογόνο στέλεχος του ιού HPV.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι με τη χρήση αυτού του τεστ θα αυξηθεί το ποσοστό έγκαιρης διάγνωσης και επιβίωσης στον συγκεκριμένο καρκίνο.

10. Ψηφιακός συντονισμός παροχών και αποζημιώσεων  Υγείας. Η δέκατη καινοτομία για το νέο έτος είναι τα εξελιγμένα, ψηφιακά συστήματα που θα συντονίζουν τις ιατρικές επισκέψεις και πράξεις με τις πληρωμές των ασφαλιστικών ταμείων και εταιρειών.

Το 2017 αναμένεται να τεθεί στις ΗΠΑ σε λειτουργία ένα εξελιγμένο σύστημα ψηφιακής διαλειτουργικότητας (Fast Healthcare Interoperability Resources – FHIR) το οποίο θα έχει δύο σκέλη. Το πρώτο θα περιλαμβάνει τα κλινικά στοιχεία του ασθενούς (λ.χ. απεικονιστικές εξετάσεις, φαρμακευτική αγωγή) και το δεύτερο θα εστιάζει στα διοικητικά δεδομένα (λ.χ. οικονομικό κόστος, δημογραφικά στοιχεία).

Με τη λειτουργία αυτού του συστήματος όχι μόνο πιστεύεται ότι θα σταματήσει η αέναη αναμονή για αποζημιώσεις από τα ασφαλιστικά ταμεία και θα διευκολυνθεί η καθημερινότητα των ασθενών, αλλά θα συλλέγονται γρήγορα και με ασφάλεια τα επιδημιολογικά στοιχεία που χρειάζονται για να χαραχθούν αποτελεσματικές πολιτικές Υγείας, λένε οι ειδικοί.