Τι είναι η ουρία; Τι σημαίνει η αυξημένη και τι η μειωμένη τιμής της στο αίμα; Ποια η κατάλληλη διατροφή;

της Αγγελικής Μήλιου, βιολόγος, medlabnews.gr

Η ουρία είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πρωτεϊνών. Παράγεται στο ήπαρ μέσω του κύκλου της ουρίας (γνωστός και σαν κύκλος της ορνιθίνης) όπου ο οργανισμός ουσιαστικά σε μια προσπάθεια απομάκρυνσης της τοξικής αμμωνίας την μετατρέπει στην λιγότερο τοξική ουρία, την οποία και αποβάλλει από τους νεφρούς.

Η ουρία παράγεται και αποβάλλεται από τον ανθρώπινο οργανισμό σε καθημερινή βάση.

Πάνω από το 90% της ουρίας απεκκρίνεται από τα νεφρά, το υπόλοιπο 10% απομακρύνεται από το γαστρεντερικό σωλήνα και το δέρμα. Στο φυσιολογικό νεφρό το 40-80% της ουρίας επαναρροφάται με παθητική διάχυση από τα νεφρικά σωληνάρια και επανέρχεται στο πλάσμα. Η επαναρρόφηση της ουρίας εξαρτάται κυρίως από την ενυδάτωση και συνεπώς από το ρυθμό της ροής ούρων.

O καλός μεταβολισμός της ουρίας προϋποθέτει καλή κυκλοφορία και επάρκεια αίματος και καλή λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος, το οποίο δρα ως απεκκριτικό φίλτρο των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού. Ο ρυθμός του μεταβολισμού, η μυϊκή μάζα, η διατροφή, η ηλικία, η πρόσληψη νερού και αλκοόλ, τα προσλαμβανόμενα φάρμακα, η θερμοκρασία, είναι στοιχεία που επηρεάζουν τα επίπεδα της ουρίας. Η συγκέντρωση της ουρίας στο αίμα, στο υγιές άτομο, σχετίζεται με το ποσό των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών.

Η ουρία αυξάνει στο αίμα:

Σε πρωνεφρικά αίτια (λόγω ελλάτωσης του όγκου αίματος):

• Αφυδάτωση μετά από παρατεταμένους εμετούς, διάρροιες ή εφιδρώσεις.
• Αύξηση καταβολισμού των πρωτεϊνών
• σε πυρετικές και τοξικές καταστάσεις.
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.
• Καταστάσεις Shock.
• Όλες τις νεφρικές παθήσεις:
• Οξεία νεφρίτιδα.
• Χρόνια πυελονεφρίτιδα.
• Οξεία και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
• Νεφρωτικό σύνδρομο.

Σε μετανεφρικά αίτια:

• Καταστάσεις που προκαλούν επίσχεση των ούρων (απόφραξη ουροφόρων οδών): Υπερτροφία του προστάτη.
• Λίθοι και όγκοι των ουρητήρων. Όγκοι της κύστης.
 Στένωση του ουρητήρα.

Άλλα αίτια:

• Μεγάλη κατανάλωση πρωτεϊνούχων τροφών (αθλητές, δίαιτες κλπ)
• Αιμορραγία του πεπτικού λόγω αυξημένου πρωτεϊνικού καταβολισμού (χωρίς ταυτόχρονη αύξηση της κρεατινίνης).
• Με την πάροδο της ηλικίας.
 Λήψη φαρμάκων (κορτικοστεροειδή, τετρακυκλίνη).

Μείωση της ουρίας παρατηρείται σε:

Ενώ η αύξηση της ουρίας απασχολεί ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού, η μείωση των επιπέδων της ουρίας είναι σπανιότερη. Η πτώση της ουρίας μπορεί να οφείλεται σε ελαττωμένη παραγωγή, αυξημένη απέκκριση ή συνδυασμό των δύο μηχανισμών.

• Μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών με την τροφή (διατροφή με λίγες πρωτεΐνες και
• πολλούς υδατάνθρακες).
• Αυξημένη χρήση για σύνθεση (ακρομεγαλία, υποσιτισμό χρήση αναβολικών ορμονών κ.α.)
• Σοβαρή ηπατική νόσο που επηρεάζει την σύνθεση της ουρίας (φάρμακα, ηπατίτιδες, κ.α.).
• Σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης.

Είναι σημαντικό να διερευνηθεί η αιτία της πτώσης της ουρίας για να αποκλειστούν και να θεραπευτούν εγκαίρως τυχόν υποκείμενα συστηματικά αίτια. Κατά την διάρκεια της σωστής παθολογικής εξέτασης, τα στοιχεία από το ιστορικό, τα συνoδά συμπτώματα, ορισμένα σημεία από την εξέταση κατευθύνουν την διάγνωση και την θεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλονται συμπληρωματικοί εργαστηριακοί έλεγχοι.

Φυσιολογικές τιμές

10 – 50 mg/dL

SI: 1,7 – 8,3 mmol/L
Τι πρέπει να προσέχει στη διατροφή του κάποιος αν έχει αυξημένη ουρία στο αίμα

Διατροφή με περιορισμένη ποσότητα πρωτεϊνών και λίγο αλάτι είναι ιδανική στην περίπτωση αυτή. Κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων ολικής άλεσης που αποδίδουν ένα μικρό ποσό πρωτεϊνών και πολύτιμων θρεπτικών συστατικών, όπως ο σίδηρος που είναι απαραίτητος για την επάρκεια αίματος και τη καλή κυκλοφορία. Μεμονωμένες τροφές μπορούν επίσης να διευκολύνουν τη λειτουργία των νεφρών, άρα και να συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη διαχείριση της αυξημένης ουρίας. Για παράδειγμα, τα μούρα (βατόμουρα, μύρτιλλα, φράουλες κ.λπ.) είναι πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία βοηθά τα νεφρά να φιλτράρουν καλύτερα το αίμα και να απομακρύνουν αποτελεσματικότερα την ουρία. Επίσης, το αγγούρι ενεργοποιεί τα νεφρά ώστε να παράγουν μεγαλύτερη ποσότητα ούρων, άρα και να απομακρύνουν μέσω αυτών περιττά υποπροϊόντα. Σημαντικό είναι η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού τουλάχιστον 1 ½ – 2 λίτρα υγρών ημερησίως (νερό, καφές, ρόφημα κακάο, γάλα ημίπαχο, χυμός, αφεψήματα). Τέλος απαραίτητος είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης του αλκοόλ (προτίμηση με μέτρο κρασί και μπίρα).
Οι παραπάνω διατροφικές συστάσεις αφορούν υγιή άτομα και τροποποιώντας τη διατροφική τους συμπεριφορά οι τιμές της ουρίας επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα. Αν οι αυξημένες τιμές της ουρίας είναι αποτέλεσμα κάποιας παθογένειας, ύστερα από αναλυτικό έλεγχο οι διατροφικές συστάσεις αλλάζουν και ποικίλλουν σύμφωνα με την παθογένεια.

Πηγή: medlabgr.blogspot.com