Το 1/3 των τροφίμων που παράγονται σήμερα παγκοσμίως συνδέονται με την επικονίαση από τις μέλισσες, ενώ από τα 90 καλλιεργούμενα είδη φυτών, τα 70 έχουν ανάγκη τη μέλισσα. Τα εντυπωσιακά αυτά νούμερα παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη τύπου της εταιρίας Bayer σχετικά με το πρόγραμμα Bee Care της εταιρίας, με στόχο την ανεύρεση λύσεων και τη βελτίωση της υγείας των μελισσών. Τα επιστημονικά ευρήματα του προγράμματος παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στην παρουσίαση συμμετείχαν οι κ.κ. δρ. Christian Maus, Global Lead Scientist Bayer Crop Science, Απόστολος Κλοντζάρης, Country Head Bayer Crop Science, Greece & Cyprus, Γρηγόρης Μπίτζας, Διευθυντής Κτηνιατρικού Τμήματος Bayer Hellas, Κατερίνα Αχείμαστου, Διευθύντρια Αγρονομικής Ανάπτυξης και Εγκρίσεων Βayer Crop Science.
(Από αριστερά προς τα δεξιά) Οι κ.κ. Απόστολος Κλοντζάρης, Country Head Bayer Crop Science, Ελλάδος & Κύπρου, Κατερίνα Αχείμαστου, Διευθύντρια Αγρονομικής Ανάπτυξης και Εγκρίσεων Βayer Crop Science, Dr. Christian Maus, Global Lead Scientist Bayer Crop Science, Γρηγόρης Μπίτζας, Διευθυντής Κτηνιατρικού Τμήματος Bayer Hellas, Σόνια Μουσαβερέ, Head of Communications/PGA της Bayer Hellas.

Στην παρουσίασή του ο δρ. Maus, αναφέρθηκε στις κύριες αιτίες για τη θνησιμότητα των μελισσών όπως καταγράφηκαν από τους μελισσοκόμους της ΕΕ και τα εργαστήρια αναφοράς στα κράτη μέλη για την υγεία των μελισσών. Συγκεκριμένα, όπως υπογράμμισε κυριότερη αιτία αποτελούν οι προσβολές από εχθρούς και ασθένειες, με βασικότερη την προσβολή από το παράσιτο βαρρόα, ενώ οι δηλητηριάσεις καταλαμβάνουν μία από τις τελευταίες θέσεις στη σχετική λίστα.

Οι επιστήμονες και οι Αρμόδιες Αρχές συμφωνούν ότι η υγεία των μελισσών είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η υγεία των μελισσών μπορεί επίσης να επηρεαστεί από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες συμπεριλαμβανομένων των εντόμων και των παρασίτων, των μικροβιακών ασθενειών, της ανεπαρκούς διατροφής, και ακατάλληλων πρακτικών διαχείρισης των μελισσών και της κλιματικής αλλαγής.
Bee Care
Η Bayer αντιμετωπίζει ως προτεραιότητα την υγεία των μελισσών και έχει αναπτύξει σημαντικό ερευνητικό έργο μέσα από τα κέντρα Bee Care σε Ευρώπη και Αμερική. Πέραν αυτού, διενεργεί σε βάθος έρευνα για τα χαρακτηριστικά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και των καλλιεργειών με βιοτεχνολογία από τα πρώιμα στάδια ανάπτυξής τους για να διασφαλίσει ότι δεν επηρεάζουν αρνητικά τα είδη που δεν αποτελούν στόχο όπως οι μέλισσες, όταν βέβαια τα προϊόντα της εταιρίας εφαρμόζονται σύμφωνα με τις συγκεκριμένες οδηγίες ετικέτας. Τα προϊόντα με βάση τα νεονικοτινοειδή έχουν αντικαταστήσει πολλά παλαιότερα φυτοπροστατευτικά προϊόντα χάρη στην αποτελεσματικότητά τους στη διαχείριση επιβλαβών εντόμων, της άριστης ασφάλειας του χρήστη και του σχετικά ευνοϊκού περιβαλλοντολογικού προφίλ, που σημαίνει σημαντική μείωση της ποσότητας δραστικών ουσιών στο περιβάλλον.
Ο κ. Απόστολος Κλοντζάρης, Country Head Bayer Crop Science, Eλλάδος & Κύπρου, αναφέρθηκε στη σύνδεση της υγείας των μελισσών με τη βιώσιμη γεωργία: “Πολλές καλλιέργειες εξαρτώνται από την επικονίαση, επομένως οι μέλισσες και η γεωργία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και η επικονίαση πρέπει να διατηρείται με ένα βιώσιμο τρόπο. Οι λύσεις της Βayer εξασφαλίζουν, ταυτόχρονα, την προστασία της υγείας των μελισσών και την προστασία των καλλιεργειών. Το μέλλον της γεωργίας στην Ελλάδα και παγκοσμίως βασίζεται αποκλειστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη. Απαιτούνται καινοτόμες λύσεις διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών σε συνδυασμό με άρτια τεχνική υποστήριξη του παραγωγού για να χτίσουμε το μέλλον της γεωργίας”.
Γιατί οι μέλισσες είναι απαραίτητος κρίκος της διατροφής μας;
Πάνω από το 35% της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τα έντομα-επικονιαστές. Από τα 100 είδη καλλιεργειών, τα οποία παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, τα 71 επικονιάζονται από τις μέλισσες. Χωρίς αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής. Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών.
Εάν οι μέλισσες αφανιστούν, οι 71 από τις 100 πιο σημαντικές φυτικές καλλιέργειες παγκοσμίως που επικονιάζονται από τις μέλισσες, θα αρχίσουν να εξαφανίζονται και αυτές. Ειδικότερα, καρποί όπως τα μήλα, οι φράουλες και τα αμύγδαλα θα εμφανίσουν απότομη πτώση. Η εξαφάνιση των μελισσών όμως θα έχει και καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία, αν αναλογιστούμε ότι η οικονομική αξία της επικονίασης των μελισσών αποτιμάται σε € 265 δις το χρόνο παγκοσμίως.
Η θέση της Greenpeace
Σε έκθεσή της με τίτλο Bees in decline – a review of factors that put pollinators and agriculture in Europe at risk, η Greenpeace προειδοποιεί για τον κίνδυνο να εξαφανιστούν οι μέλισσες, κάτι που θα είχε σημαντική συνέπεια για τη διατροφή μας. Όπως επισημαίνεται, η μεγαλύτερη απειλή για τις μέλισσες προέρχεται από τα χημικά φυτοφάρμακα υψηλής τοξικότητας που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές καλλιέργειες. Οι μονοκαλλιέργειες αποτελούν επίσης μεγάλο κίνδυνο γιατί οι μέλισσες για να επιβιώσουν θα πρέπει να τρέφονται από μία μεγάλη ποικιλία ανθοφόρων φυτών. Η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) εκτιμά ότι θα εξαφανιστούν άλλα 20.000 ανθοφόρα φυτά τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό επηρεάζει τις μέλισσες που ζουν σε μελίσσια και ακόμα περισσότερο τις άγριες μέλισσες που χρειάζονται αδιατάρακτους βιότοπους για να χτίσουν τις φωλιές τους.
Γίνονται τελικά όλο και λιγότερες οι μέλισσες;
Παρά τις συνεχείς αναφορές για ουσιώδεις απώλειες μελισσών σε κάποιες περιοχές, τα καλά νέα, όπως παρουσιάστηκαν στη συνέντευξη τύπου, είναι πως ο συνολικός αριθμός των αποικιών των μελισσών παγκοσμίως έχει αυξηθεί περίπου κατά 45% τα τελευταία 50 χρόνια αντί να μειωθεί.