Ένας πονόλαιμος μπορεί να οφείλεται σε αμυγδαλίτιδα. Πώς θα το καταλάβουμε και πώς αντιμετωπίζεται;

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Ο πόνος στο λαιμό είναι σύμπτωμα πολλών παθήσεων. Συνήθως, ο πονόλαιμος οφείλεται σε ιογενείς φλεγμονές που προκαλούν τη γρίπη ή το κρυολόγημα. Η αμυγδαλίτιδα είναι από τις συνηθέστερες αιτίες πονόλαιμου.

Η αμυγδαλίτιδα είναι η φλεγμονή των παρίσθμιων αμυγδαλών που οφείλεται σε μικρόβια ή ιούς. Είναι συχνή νόσος της παιδικής ηλικίας (μεταξύ 5 και 10 ετών) ενώ σπάνια εμφανίζεται σε ηλικιωμένα άτομα (ιδίως μετά τα 50). Οι αμυγδαλές είναι όργανα στο πίσω μέρος του λαιμού. Είναι πολύ μικρές όταν το παιδί γεννιέται. Σταδιακά, το μέγεθός τους αυξάνεται, έως την ηλικία των 6 ή 7 ετών. Στη συνέχεια συρρικνώνονται, αλλά δεν εξαφανίζονται όπως τα κρεατάκια.
Οι αμυγδαλές έχουν φθάσει στο μέγιστο μέγεθός τους όταν το παιδί πλησιάζει στην ηλικία των 6 ή 7 ετών και το αναπνευστικό του είναι εκτεθειμένο σε μία ποικιλία λοιμωδών παραγόντων (μικροοργανισμών). Τα στοιχεία που παράγουν οι αμυγδαλές βοηθούν στον έλεγχο των λοιμώξεων της μύτης και του λαιμού.

Μικροβιακής αιτιολογίας

Εάν όμως ο πυρετός ανέβει απότομα (39 και πάνω), το πύον είναι σαν κομμάτια πάνω στις αμυγδαλές, επίσης το παιδί παραπονιέται συχνά και για πόνο στην κοιλιακή χώρα και νιώθει πολύ άσχημα, τότε πιθανότατα πρόκειται για αμυγδαλίτιδα, που οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο, συνήθως στρεπτόκοκκο.

Ιογενούς αιτιολογίας

Εάν το παιδί σας παραπονιέται για πόνο στο λαιμό, έχει μέτριο πυρετό (κάτω από 39), πονάνε τα κόκαλά του, αλλά η γενική του κατάσταση δεν είναι και πολύ άσχημη, τότε είναι πιθανό να πρόκειται για ιογενή αμυγδαλίτιδα.

Τα συμπτώματα της αμυγδαλίτιδας (οξείας και χρόνιας) είναι:
Η νόσος χαρακτηρίζεται από απότομη έναρξη των συμπτωμάτων, υψηλό πυρετό και κακή γενική κατάσταση. Ο ασθενής αναφέρει πόνο στο λαιμό, ιδίως όταν καταπίνει, που μπορεί να χτυπάει στα αυτιά.

* Πονόλαιμος που δυσκολεύει την κατάποση

* Κόκκινες και πρησμένες αμυγδαλές, οι οποίες ορισμένες φορές καλύπτονται από κίτρινες κηλίδες

* Πυρετός

* Πρησμένοι αδένες στον λαιμό

* Αναπνοή από το στόμα, ροχαλητό και έρρινη φωνή

* Δυσάρεστη αναπνοή.

* Διόγκωση των λεμφαδένων

Η αμυγδαλίτιδα είναι μεταδοτική με τα σταγονίδια του σάλιου, γι’ αυτό συνήθως προσβάλλονται τα παιδιά στο σχολείο, όπου μπορεί η νόσος να πάρει και επιδημική μορφή.

Η νόσος διαρκεί συνήθως 4 – 5 ημέρες. Η θεραπεία απαιτεί βασικά κατάκλιση, τοπική αντισηψία με γαργάρες και χορήγηση παυσίπονων φαρμάκων. Εφόσον το αίτιο είναι μικροβιακό επιβάλλεται η χορήγηση του κατάλληλου αντιβιοτικού. Η δοσολογία, η οδός χορήγησης (από το στόμα ή από τη φλέβα) και ο χρόνος της αντιβιοτικής αγωγής, εκτιμώνται ανάλογα σε κάθε περίπτωση, ώστε να διασφαλίζεται η αποφυγή των επιπλοκών και η πλήρης αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς. Η διάρκεια χορήγησης δεν πρέπει να είναι μικρότερη των 10 ημερών για να αποφεύγεται η εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών των μικροβίων.

Αποφύγετε τα κρύα, καυτά ή  πικάντικα φαγητά που μπορεί να ερεθίσουν το λαιμό σας  περισσότερο.
Αυξήστε τα υγρά που πίνετε και ιδιαίτερα νερό και φρέσκο χυμό πορτοκάλι που είναι πλούσιος σε βιταμίνη C και έτσι ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και βοηθά στην ανάρρωσή του. 
Πίνετε ζεστά (όχι καυτά) ροφήματα. Το ζεστό τσάι με μέλι (το πιο αγαπημένο σπιτικό γιατρικό) μπορεί να ανακουφίσει το ¨τσούξιμο¨ στο λαιμό καθώς και στη ρευστοποίηση τυχών εκκρίσεων από τη μύτη ή το στόμα.

Αν η θεραπεία της αμυγδαλίτιδας είναι ελλιπής,  η τοξικότητα του μικροβίου μεγάλη και η άμυνα του οργανισμού χαμηλή μπορεί να εμφανισθούν επιπλοκές όπως το περιαμυγδαλικό απόστημα, το πλάγιο, η, οπισθοφαρυγγικό απόστημα κ.α. Οι συχνές προσβολές ή υποτροπές της οξείας αμυγδαλίτιδας προκαλούν την επίμονη φλεγμονή των παρίσθμιων αμυγδαλών, που χαρακτηρίζεται ως χρόνια αμυγδαλίτιδα και είναι πιο συχνή στους ενήλικες.
Οι αμυγδαλές είναι είτε υπερτροφικές είτε ατροφικές.

Η χρόνια αμυγδαλίτιδα προκαλείται από τους ίδιους παθογόνους παράγοντες που προκαλούν την οξεία αμυγδαλίτιδα. Συνήθως υπάρχει κακοσμία λόγω της παρουσίας βυσμάτων στις αμυγδαλές.
Τα συμπτώματα είναι επίμονος ελαφρός πόνος στην κατάποση, αίσθημα πνιγμού ή κόμπου στο λαιμό, δεκατική πυρετική κίνηση, πόνος στις αρθρώσεις, διογκωμένοι λεμφαδένες.

Η θεραπεία είναι χειρουργική. Η αμυγδαλεκτομή συνιστάται πάντοτε όταν η αμυγδαλίτιδα οφείλεται σε στρεπτόκοκκο για την αποφυγή των επιπλοκών, δεδομένου ότι οι χρονίως φλεγμαίνουσες αμυγδαλές θεωρείται ότι αποτελούν εστία λοιμώξεως για τον οργανισμό.

Οι επιπλοκές της αμυγδαλίτιδας είναι τοπικές όπως π.χ αποστήματα στις γειτονικές προς τις αμυγδαλές περιοχές και συστηματικές όπως ο ρευματικός πυρετός (κατά τον οποίο προσβάλλονται οι αρθρώσεις και η καρδιά) και η σπειραματονεφρίτιδα που αφορά στους νεφρούς.

Οι ενδείξεις της αμυγδαλεκτομής μπορεί να διακριθούν σε απόλυτες όταν το χειρουργείο είναι απαραίτητο και σε σχετικές όταν το χειρουργείο μπορεί να αποφευχθεί ανάλογα με την περίπτωση. Οι απόλυτες ενδείξεις είναι η μεγάλη υπερτροφία που προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή, το περιαμυγδαλικό απόστημα και όλες οι επιπλοκές της αμυγδαλίτιδας, η χρόνια αμυγδαλίτιδα  και κυρίως η στρεπτοκοκκική και η υπόνοια όγκου των αμυγδαλών.

Η ηλικία των ασθενών δεν αποτελεί καμία αντένδειξη και μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία αρκεί να υπάρχει η ένδειξη.

Σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 4 ετών θα πρέπει να γίνεται αμυγδαλεκτομή μόνον εφόσον αυτό κρίνεται εντελώς απαραίτητο.