Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα ως αντιφλεγμονώδες, αντικαρκινικό, για τον διαβήτη, την χοληστερίνη, το Αλτσχάιμερ, την ακμή, τις πανάδες

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr

Πρόκειται για ένα  ριζωματοειδές πολυετές φυτό, προέρχεται από την τροπική Νότιο Ασία και το κύριο συστατικό της κιτρινόριζας είναι η κουρκουμίνη. Το μπαχαρικό, προέρχεται από το ρίζωμα του φυτού Curcuma longa, που ανήκει στην οικογένεια των Ζιγγιβεριδων (συγγενής δηλαδή και του τζίντζερ), και είναι ιθαγενές της Νοτιο-Ανατολικής Ασίας.. Είναι γνωστό και ως “κρόκος της Ινδίας”, από το πορτοκαλοκιτρινο χρώμα του, που μοιάζει πολύ με αυτό του κρόκου; λόγω του χαμηλότερου κόστους του, πολλές φορές χρησιμοποιείται αντί για αυτόν, ενώ το χρησιμοποιούν επίσης και για να νοθεύουν τη σκόνη του κρόκου. Πιο σπάνια, μπορεί να το συναντήσετε και σαν τουμερικ, από την αγγλική του ονομασία, Turmeric ή Curcuma domestica (Κουρκούμη η οικιακή).

Είναι ένα φυτό ποώδες, πολυετές, φτάνει σε ύψος περίπου το 1 μέτρο και καλλιεργείται αποκλειστικά στις τοπικές περιοχές, όπου επικρατούν θερμοκρασίες μεταξύ 20 °C και 35 °C και πολλές βροχοπτώσεις. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, μακριά και λογχοειδή. Τα άνθη του είναι συγκεντρωμένα σε ένα μεγάλο τσαμπί που αποτελείται από πολλές “θήκες”, που είναι πράσινες στη βάση τους και λευκές ή βιολετί στις άκρες. Μέσα από αυτές τις “θήκες” ξεπροβάλλουν τα άνθη που είναι μεγάλα και κιτρινωπά. Η ρίζα του είναι κυλινδρική και ρευματοειδής, διακλαδιζόμενη, χρώματος πορτοκαλοκιτρινου και με έντονο άρωμα. Τα ριζώματα, αφού καθαριστούν, βράζονται για πολλές ώρες, έπειτα ξηραίνονται στον ήλιο ή σε ειδικούς φούρνους και τέλος αλέθονται, οπότε και παίρνουμε μια πορτοκαλοκιτρινη σκόνη, που είναι το γνωστό μας μπαχαρικό. Η τριμμένη κιτρινόριζα χρησιμοποιείται στις κουζίνες της Νοτίου Ασίας και της Μέσης Ανατολής, ως συστατικό σε μείγματα κάρι αλλά και ως χρωστική είτε σε διάφορα παρασκευάσματα ή ακόμη και σε υφάσματα. Πιο διαδεδομένα η κιτρινόριζα είναι ένα από τα βασικά συστατικά της μουστάρδας. Ως πρόσθετο στα τρόφιμα η κιτρινόριζα χρησιμοποιείται γιατί παρέχει στο τρόφιμο προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία.

Η κύρια χώρα παραγωγής του κουρκουμα είναι η Ινδία. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, η μεγαλύτερη παραγωγή σημειώνεται στο κρατίδιο Andhra Pradesh στην Κεντρο-Ανατολικη Ινδια. Παραδοσιακά, οι πόλεις Sangli, στο Maharashtra, και Erode, στο Tamil Nadu, θεωρούνται τα μεγαλυτέρα κέντρα παραγωγής και διακίνησης παγκοσμίως.

Διάφορα χημικά συστατικά έχουν απομονωθεί από αυτό το μπαχαρικό, όπως είναι οι πολυφαινόλες, τα διτερπένια, οι στερόλες και τα αλκαλοειδή.  Το κύριο δραστικό συστατικό του κουρκουμά είναι η κουρκουμίνη, η οποία του προσδίδει το χαρακτηριστικό, βαθύ κίτρινο χρώμα του. Η κουκουμινη έχει γεύση “γήινη”, πικρή, πικάντικη και είναι εξαιρετικά πτητική, ενώ το χρώμα της δεν αλλοιώνεται με τον χρόνο. Ο κουρκουμας είναι ένα από τα βασικά φάρμακα της παραδοσιακής Ινδικής ιατρικής, της Αγιουβερδα, και χρησιμοποιείται για να γιατρεψει μια σειρα απο παθήσεις και συμπτώματα.

Πολυάριθμα εργαστηριακά πειράματα έδειξαν ότι η κουρκουμινη μπορεί να έχει δράση αντιοξειδωτική, αντιισχαιμικη, αντιφλεγμονώδη, κατά της αρθρίτιδας ακόμη και αντικαρκινική, επιβραδύνει την εμφάνιση εκφυλιστικών ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και τη σκλήρυνση κατά πλάκας.

• Διαθέτει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη αυτής της κορτιζόνης
• Προκαλεί υποχώρηση συμπτωμάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
• Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης.
• Είναι γνωστή για την αντικαρκινική της δράση.
• Έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες που εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες.
• Προλαμβάνει τη χολολιθίαση, τη σπαστική κολίτιδα και άλλες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος
• Βοηθά στην καλυτέρευση της πέψης και είναι φιλικό με το στομάχι.
• Είναι ευεργετικό σε ασθενείς με Αλτσχάϊμερ καθώς μπορεί να σταματήσει την περαιτέρω ανάπτυξη της ασθένειας αποτρέποντας την συσσώρευση της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
• Έχει ευεργετική δράση στους κακοήθεις όγκους.
• Ανακουφίζει σχεδόν όλες τις αλλεργικές καταστάσεις, είτε του δέρματος (έκζεμα), είτε του αναπνευστικού.
• Επιταχύνει την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας και βοηθά σημαντικά τον μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη των ενηλίκων.
• Σταματάει γρήγορα την αιμορραγία και έχει αντισηπτικές ιδιότητες, εάν πασπαλιστεί προσεκτικά πάνω από πληγές. Επιταχύνει τη διαδικασία της επούλωσης
• Φάρμακο εξπρές κατά της καταρροής και του φλέγματος
• Προστατεύει το συκώτι από τις τοξίνες
• Κατά της αναιμίας
• Κατά της διάρροιας
• Χρησιμοποιείται και στην κοσμετολογία για την αντιμετώπιση του αποχρωματισμού του δέρματος και τα σημάδια της ακμής

Μελέτες απέδειξαν ότι η κουρκουμίνη διαθέτει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη αυτής της κορτιζόνης. Προκαλεί υποχώρηση συμπτωμάτων φλεγμονής σε πειραματόζωα και ρευματοειδούς αρθρίτιδας στους ανθρώπους. Από άλλες μελέτες προέκυψε ότι μειώνει τη χοληστερόλη, εμποδίζει τη συγκολλητικότητα των αιμοπεταλίων (που οδηγεί σε θρόμβους), προστατεύει το ήπαρ από τις τοξίνες, ενισχύει την άμυνα του στομάχου κατά των οξέων, ελαττώνει τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος σε διαβητικούς. Ο κουρκουμάς μπορεί επίσης να μειώσει την πιθανότητα εκδήλωσης διαβήτη, σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια.

Eξουδετερώνει αρκετούς καρκινογόνους παράγοντες. Είναι γνωστή για την αντικαρκινική της δράση.

Η βιταμίνη D και η κουρκούμη ενδέχεται να βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να απαλλάξει τον εγκέφαλο από τις πλάκες β-αμυλοειδούς που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, αναφέρουν Αμερικανοί ερευνητές. Η μελέτη των ερευνητών, δημοσιεύθηκε στο Journal of Alzheimer’s Disease

Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pharmacognosy Magazine με τίτλο «Η κουρκουμίνη εξασθενεί τη νευροτοξική δράση του φθορίου: αποδείξεις in vivo», ενισχύει την υποψία ότι το φθόριο είναι πράγματι μια ουσία που βλάπτει τον εγκέφαλο αποκαλύπτοντας επίσης ότι υπάρχει ένα φυσικό μπαχαρικό που παρέχει προστασία από τις διάφορες επιπτώσεις στην υγεία που οφείλονται σ’ αυτό

Έκχυμα Κουρκουμά:  Αισθανόμαστε το κρυολόγημα να πλησιάζει ή είμαστε ήδη κρυωμένοι; Σε ένα φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό, ανακατεύουμε μισό κουταλάκι γλυκού κουρκουμά και ένα κουταλάκι μέλι. Το πίνουμε ζεστό μέχρι και τρεις φορές την ημέρα.

Εξωτερική χρήση:

Ακμή: Αναμίξετε κουρκουμά με λίγο χυμό λάιμ μέχρι να γίνει μία πάστα, και τρίψτε το πάνω στις δυσχρωμίες του δέρματος ή στα σημάδια της ακμής. Αφήστε το για περίπου 20 λεπτά και ξεπλύνετε με ζεστό νερό. Η περιοχή που θα το απλώσετε ίσως να πάρει μία κίτρινη απόχρωση, η οποία όμως φεύγει με το πλύσιμο. Γι αυτό είναι καλύτερα να κάνετε τη θεραπεία αυτή το Σαββατοκύριακο.

Πανάδες: Η χρήση του, είναι μία από τις πολλές ιδανικές φυσικές θεραπείες των πανάδων.  Η τακτική χρήση κρέμας που θα κάνουμε με κουρκούμα, χυμό λεμονιού και πολτοποιημένο αγγούρι βοηθάει στην θεραπεία των πανάδων.
Αναμειγνύουμε κουρκουμά με σησαμέλαιο – ή παίρνουμε ίσες ποσότητες από κουρκουμά και σουσάμι και με την βοήθεια του νερού (καλό θα είναι να είναι αποσταγμένο) κάνουμε μία παχύρρευστη κρέμα και την απλώνουμε στις πανάδες για είκοσι λεπτά. Ξεπλένουμε με χλιαρό νερό.

Το κάρυ: Δεν πρέπει ο Κουρκουμάς να συγχέεται με το κάρυ το οποίο δεν αποτελεί ξεχωριστό καρύκευμα αλλά είναι μείγμα που παρασκευάζεται από 20-30% κουρκούμη αναμειγμένη με κόλιαντρο, κύμινο κάρδαμο και διάφορα είδη πιπεριών.

Χρήσεις στη μαγειρική:

Για να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τις ιδιότητες του κουρκουμα, εκτός από την απλή χρήση του σαν μπαχαρικό, μπορούμε να εισάγουμε συστηματικά στην δίαιτα μας, μια ποσότητα έως ένα γεμάτο κουταλάκι του καφέ, την ημέρα. Μπορούμε να το προσθέσουμε στο τέλος του μαγειρέματος σε πολλά παρασκευάσματα, στις σάλτσες, στο γιαούρτι, αλλά και σε ροφήματα.

• Όταν βράζουμε ζυμαρικά ή ρύζι μπορούμε να προσθέσουμε λίγο κουρκουμά στο νερό που βράζουμε.
• Στο μπριάμ ή στα ψητά λαχανικά και πατάτες ταιριάζει καταπληκτικά η γεύση του κουρκουμά.

Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζετε, ότι όταν συνδυάζεται με το μαύρο πιπέρι ή το πράσινο τσάι, αυξάνεται η απορρόφηση του από τον οργανισμό. Επίσης, το ίδιο αποτέλεσμα φέρνει και ο συνδυασμός του με κάποια λιπαρή ουσία, πχ. ελαιόλαδο ή βούτυρο. Σε συνδυασμό με το μαύρο πιπέρι, ανεβάζει την αποτελεσματικότητά του έως 1000 φορές στον άνθρωπο.

Σε αυξημένες δέσεις παρουσιάζει μια σειρά απο παρενέργειες, γιαυτό πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ

Εκτός από την ιατρική του χρήση, ο κουρκούμας, χρησιμοποιείται και για το χρώμα του. Ως χρωστική σε υφάσματα δεν έχει μεγάλη επιτυχία, γιατι το χρώμα ξεθωριάζει στον ήλιο. Χρησιμοποιείται όμως ευρέως ως χρωστική στα τρόφιμα; μάλιστα, για μια σειρά από λόγους, έχει τον πρώτο κωδικό στα πρόσθετα τροφίμων, είναι το E100.

Η καύση κουρκουμά απομακρύνει τα κουνούπια.