Κύστη κόκκυγα. Πώς μπορείτε να την προλάβετε; Tι είναι, που οφείλεται, πως αντιμετωπίζεται;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Η κύστη κόκκυγα ή δερμοειδής κύστη ή τριχοφωλεακό συρίγγιο ή κοκκυγικό συρίγγιο είναι μία πάθηση που αφορά σε μεγάλο ποσοστό του εφηβικού, νεανικού πληθυσμού. Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονή στην περιοχή του κόκκυγα. Για πρώτη φορά περιγράφηκε το 1880 από τον Hodges . Εμφανίζεται κυρίως σε άτομα μεταξύ 15-30 ετών. Η πάθηση της κύστης κόκκυγα έγινε επίσης γνωστή και ως “νόσος Jeep” διότι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1941-1945) πολλοί Αμερικανοί στρατιώτες (περί τους 80.000) υπέφεραν από την νόσο αυτή διότι είτε οδηγούσαν επί ώρες στους ανώμαλους κατεστραμμένους από τον πόλεμο δρόμους τα στρατιωτικά εκείνα οχήματα τζιπ, φορτηγά και βυτία καυσίμων είτε καθόντουσαν σε αυτά για παρατεταμένες χρονικές περιόδους με αποτέλεσμα να υποβληθούν σε επεμβατικές (χειρουργικές) θεραπείες κύστης κόκκυγα σε στρατιωτικά νοσοκομεία των Η.Π.Α..

Σπάνια εμφανίζεται πριν την εφηβεία ή μετά τα 40. Η συχνότητα εμφάνισης της κύστης κόκκυγα είναι περίπου 0,7%.Οι άνδρες επηρεάζονται 2,2 με 4 φορές συχνότερα από τις γυναίκες. Η έναρξη της νόσου είναι νωρίτερα στις γυναίκες, η οποία μπορεί να οφείλεται στην έναρξη της εφηβείας στις γυναίκες γρηγορότερα.

Η αιτία της κύστης κόκκυγα δεν είναι ακόμα απόλυτα επιβεβαιωμένα.

Σαν κύριες αιτίες περιγράφονται:

• Οι ορμόνες
• Η τριχοφυΐα
• Η τριβή
• Η φλεγμονή

Επιβαρυντικοί παράγοντες:

• Η ασχολία
• Το οικογενειακό περιβάλλον
• Η παχυσαρκία

Ο τοπικός ερεθισμός ή τραύμα πριν την φλεγμονή

Πώς εκδηλώνετε η πάθηση

Η παλιά θεωρία ότι η αιτία της κύστης κόκκυγα ήταν οι τρίχες στην κοκκυγική περιοχή έχει λοιπόν αλλάξει. Η μηχανική τριβή, το παρατεταμένο κάθισμα και άλλοι παράγοντες μαζί με τις ορμόνες, έχουν σαν αποτέλεσμα την διαστολή και ρήξη των διευρυμένων θυλακίων, την φλεγμονή και την δημιουργία της κύστης κόκκυγα.

Η παρουσία τριχών στην κύστη κόκκυγα γίνεται μετά την διεύρυνση των θυλακίων και υπάρχει μόνο στις μισές περιπτώσεις.

Η κύστη μπορεί να παραμένει για πολλά χρονιά χωρίς ιδιαιτέρα ενοχλήματα (λίγος πόνος στην περιοχή όταν ο ασθενής κάθεται σε σκληρό κάθισμα).

Έντονα ενοχλήματα εμφανίζονται συνήθως όταν μολυνθεί :

Στην οξεία φάση η κύστη μετατρέπεται σε απόστημα (συλλογή από πύον) και ο ασθενής νιώθει –πόνο, Πρήξιμο, ερυθρότητα και πυρετό.

Στην χρόνια φράση, το απόστημα μετατρέπεται σε συρίγγιο (ένα καναλάκι που ξεκινά από την κύστη και τελειώνει σε μια μικρή τρύπα στο δέρμα πάνω η κοντά στην κύστη), όσο είναι ανοιχτό το συρίγγιο, η κύστη αδειάζει και ο ασθενής νιώθει ελάχιστα ενοχλήματα (φαγούρα και λερώνεται από το πύον που βγαίνει από την κύστη μέσω συριγγίου). Αν φράξει το συρίγγιο, τότε το πύον μαζεύεται στην κύστη και μετατρέπεται ξανά σε απόστημα.

Πώς αντιμετωπίζεται η πάθηση

Η θεραπευτική προσέγγιση της νόσου επιτυγχάνεται με βάση την κλινική εκδήλωσή της. Ασφαλώς οριστική θεραπεία επιτυγχάνεται μόνο χειρουργικά.

Συνηθέστερα παρατηρούνται τρεις μορφές της νόσου:

• Απλή παρουσία ψηλαφητού ογκιδίου με ή χωρίς στόμιο. Θεωρείται ιδανική η στιγμή για χειρουργική εξαίρεση. Εάν αφεθεί αθεράπευτη μπορεί να μεταπέσει στην επόμενη μορφή.
• Παρουσία αποστήματος με γενικά σημεία και συμπτώματα, όπως πυρετό, λευκοκυττάρωση, ανορεξία. Στην περίπτωση αυτή προτείνεται σε πρώτη φάση η χειρουργική διάνοιξη και παροχέτευση του αποστήματος κι ακολούθως η εκτομή της βλάβης σε δεύτερο χρόνο μετά την υποχώρηση των οξέων φαινομένων.
• Τοπικός πόνος κι ερυθρότητα χωρίς ψηλαφητό εύρημα. Ίσως είναι η πρωϊμότερη μορφή, αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή και θερμά λουτρά. Ενδεχομένως η θεραπεία να είναι οριστική. Άλλοτε υποτροπιάζει κι επανεμφανίζεται με τη μια ή την άλλη μορφή.

Στην οξεία φάση (απόστημα) απαιτείται άμεση χειρουργική διάνοιξη και χειρουργικός καθαρισμός.

Αν χειρουργικά αφαιρεθεί και η κύστη μαζί με το πύον, τότε η κύστη αφήνεται ανοιχτή και γίνονται τακτικές αλλαγές μέχρι να κλείσει. Για να κλείσει οριστικά μπορεί να χρειαστούν αλλαγές για τουλάχιστον δυο μήνες.

Αν δεν αφαιρεθεί με την διάνοιξη, μετατρέπεται στην χρόνια φάση (συρίγγιο) τότε αφαιρείται σε δεύτερο χρόνο, και μπορεί να κλειστεί με ράμματα από τον χειρουργό, τα ράμματα αφαιρούνται μετά από 10 ημέρες και η κύστη έχει θεραπευθεί οριστικά.

Η αφαίρεση της κύστης γίνετε με νυστέρι η με το LASER (προτιμάται) και το χειρουργικό τραύμα μπορεί :

1. Να μείνει ανοιχτό (ανοιχτή μέθοδο), όπου ο ασθενής θα χρειαστεί να κάνει αρκετές αλλαγές (ενάμισι έως δυο μήνες) μέχρι να κλείσει το τραύμα.

2. Να κλειστεί με ράμματα από τον χειρουργό (κλειστή μέθοδο), όπου ο ασθενής θα χρειαστεί να κάνει δυο αλλαγές και στην δέκατη ημέρα αφαιρούνται τα ράμματα και η κύστη έχει θεραπευθεί οριστικά.

Πλεονέκτημα: Μικρή σχετικά όχληση του αρρώστου και γρήγορη επάνοδο στην δουλεία και στις κοινωνικές εκδηλώσεις

Σήμερα με την χρήση RF και Laser η ενδεδειγμένη τεχνική, εκτός ειδικών περιπτώσεων, είναι η κλειστή μέθοδος. Ο άρρωστος παρουσιάζει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο με ταχεία επούλωση τραύματος και το βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Η αποτυχία της επέμβασης (να εμφανιστεί ξανά η κύστη) οφείλεται κυρίως στην ατελή αφαίρεση της κύστης και όχι στην μέθοδο που χρησιμοποιεί ο χειρουργός.

Τι να κάνετε για να περιορίσετε τον πόνο

– Καθαριότητα της περιοχής.

– Μην κάθεστε για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί θα επιδεινώσετε τα φλεγμονή

– Ξαπλώνετε για να αποσυμφορείτε την περιοχή από την πίεση του σώματος

– Χρησιμοποιείστε μαξιλάρι όταν κάθεστε, για να περιορίσετε την πίεση

– Χρησιμοποιείστε για μικρό χρονικό διάστημα, τοπικά, πάγο, τυλιγμένο σε ένα πανί, για να περιορίσετε τη φλεγμονή

– Χάστε βάρος