Kαούρες και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Αντιμετώπιση με απλές καθημερινές αλλαγές

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

1 στους 5 παθαίνουν καούρες μια φορά την εβδομάδα. To πάχος, το κάπνισμα, το αλκοόλ επιδεινώνουν τις καούρες. H επίδραση της Γαστροοισοφαγικής Παλινδρομικής Νόσου δεν περιορίζεται στα κλινικά συμπτώματα, αλλά επηρεάζει πολύ αρνητικά την καθημερινή ποιότητα ζωής των ασθενών.

Τι είναι η καούρα;

Η καούρα είναι μια αίσθηση καψίματος που ανεβαίνει από το στομάχι σας ή από χαμηλά στο θώρακα προς το λαιμό σας. Ετυμολογικά ο ορός καούρα προέρχεται από το ρήμα «καίω» και το παραγωγικό επίθημα «-ούρα». Είναι καυστικός, πόνος ο οποίος ξεκινά ψηλά στο στομάχι, ανεβαίνει πίσω από το στήθος και ενίοτε φτάνει μέχρι το λαιμό και συνοδεύεται συνήθως από ξινίλα και αναγωγή.

Ορισμένες φορές μπορεί να αισθανθείτε ότι οι τροφές επιστρέφουν στο λαιμό, και μερικοί άνθρωποι νιώθουν ξινίλα ή πικρή γεύση στο πίσω μέρος του στόματος. Η καούρα μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες και είναι συχνά χειρότερη μετά το φαΐ, ή όταν ξαπλώνετε ή σκύβετε. Η καούρα είναι το πιο κοινό σύμπτωμα της παλινδρόμησης

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ;

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι μια χρόνια νόσος του πεπτικού η οποία συμβαίνει όταν το οξύ από το στομάχι ή, ενίοτε, χολή  ρέει πίσω (παλινδρομεί) στον οισοφάγο. Η παλινδρόμηση του οξέος ερεθίζει την εσωτερική επιφάνεια του οισοφάγου και προκαλεί σημεία και   συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Παλινδρόμηση εμφανίζεται όταν ανεβαίνει το οξύ από το στομάχι σας, το οποίο βρίσκεται εκεί για να σας βοηθά να χωνεύετε το φαγητό σας, στον οισοφάγο σας (το σωλήνα που συνδέει το στόμα σας με το στομάχι σας), προκαλώντας ερεθισμό, πόνο και ενόχληση. Άλλα συμπτώματα της παλινδρόμησης περιλαμβάνουν δυσκολία να καταπιείτε, υπερβολικό ρέψιμο και αναγωγή

Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να διαχειριστούν την οπισθοστερνική δυσφορία και το κάψιμο με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και αντιόξινα φάρμακα. Αλλά  για τα άτομα με ΓΟΠΝ, αυτά τα απλά μέσα μπορούν να προσφέρουν μόνο προσωρινή ανακούφιση. Άτομα με ΓΟΠΝ μπορεί να χρειαστούν ισχυρότερα φάρμακα, ακόμη και χειρουργική επέμβαση, για τη μείωση των συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

• Ένα αίσθημα καύσου στο στήθος σας (καούρα), μερικές φορές μπορεί  να μεταδοθεί στο λαιμό, μαζί με μια πικρή γεύση στο στόμα σας
• Πόνος στο στήθος
• Δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία)
• Ξηρός βήχας
• Βραχνάδα ή πονόλαιμο
• Αναγωγή τροφής ή ξινό υγρό  στο στόμα (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση)
• Αίσθημα ξένου σώματος  στο λαιμό

Πόσο σοβαρό είναι αυτό;

Οι περισσότεροι άνθρωποι παθαίνουν παλινδρόμηση πού και πού, αλλά ορισμένοι υποφέρουν απ’ αυτήν πιο τακτικά.
Αν παθαίνετε καούρα ή άλλα συμπτώματα παλινδρόμησης πάνω από δύο φορές την εβδομάδα, ή αυτά τα συμπτώματα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή κατάσταση της υγείας σας, μπορεί να πάσχετε από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η πάθηση ΓΟΠΝ μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής και μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον οισοφάγο σας αν δεν υποβληθείτε στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Αν πάσχετε από ΓΟΠΝ, το ανερχόμενο στομαχικό οξύ μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και βλάβη στο εσωτερικό τοίχωμα του οισοφάγου σας. Δεν είναι δυνατό να γνωρίζετε από τα συμπτώματά σας αν έχετε ή όχι υποστεί βλάβη στον οισοφάγο σας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να δείτε το γιατρό σας αν έχετε ενοχλητικά συμπτώματα ή τα συμπτώματά σας εμφανίζονται πάνω από δύο φορές την εβδομάδα. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η πάθηση ΓΟΠΝ μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σοβαρότερες επιπλοκές. Ευτυχώς, πολλές από αυτές τις επιπλοκές μπορούν να αποφευχθούν με τη σωστή παρακολούθηση.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Οι συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη ΓΟΠΝ είναι:

• Η παχυσαρκία
• Η διαφραγματοκήλη
• Η εγκυμοσύνη
• Το κάπνισμα
• Η ξηροστομία
• Το άσθμα
• Ο διαβήτης
• Καθυστέρηση της κένωσης του στομάχου
• Νόσοι  του συνδετικού ιστού, όπως η σκληροδερμία
• Η νόσος Zollinger-Ellison

Θεραπευτική αγωγή

Η καούρα και η παλινδρόμηση μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα που εξουδετερώνουν ή μειώνουν την ποσότητα οξέος στο στομάχι σας. Αυτό μειώνει την ενόχληση που προκαλείται από το ανερχόμενο στομαχικό οξύ και επιτρέπει στο εσωτερικό τοίχωμα του οισοφάγου σας να επουλωθεί.

Η αντιμετώπιση της καούρας και γενικότερα της ΓΟΠΝ έχει ως στόχους:

• ·      Αλκαλοποίηση των γαστρικών οξέων. Αυτό γίνεται με τη χρήση αντιόξινων φαρμάκων (Maalox, Simeco, Riopan κ.ά.). Έχουν συμπτωματική δράση (ανακουφίζουν την καυσαλγία).
• ·      Μείωση της παραγωγής των γαστρικών οξέων (υγρών). Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι: αναστολείς των Η2- υποδοχέων (ρανιτιδίνη), αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη). Επιτυγχάνουν μεγαλύτερη καταστολή των οξέων και η θεραπεία με αυτά έχει μεγαλύτερη διάρκεια.
• ·      Μεταβολή της κινητικότητας του στομάχου. Τα γαστροκινητικά που χρησιμοποιούνται είναι η μετοκλοπραμίδη (Primperan), η δομπτριδόνη (tb. Cilroton) και η σιζαπρίδη (tb. Alimix), της οποίας όμως οι παρενέργειες έχουν περιορίσει τη χρήση.
• ·      Μέτρα που αφορούν στον τρόπο ζωής σε σχέση:
α) με δίαιτα (όχι σε καφέ, γλυκά σιροπιαστά, σοκολάτα, λιπαρά, οινοπνευματώδη ποτά),
β) καθημερινές συνήθειες: μικρά γεύματα και συχνά, απώλεια βάρους, αποφυγή κατάκλισης τουλάχιστον δύο ώρες μετά το φαγητό, όχι στενά ρούχα.
• ·      Χειρουργική αντιμετώπιση. Σε ανατομικές βλάβες σοβαρού βαθμού:
Διαφραγματοκήλη (θολοπλαστική).
Πυλωρική στένωση (πυλωροπλαστική κατά Nissen).

Υπάρχουν επίσης ορισμένες αλλαγές διατροφής και τρόπου ζωής που μπορούν να βοηθήσουν προκειμένου να μειωθεί η εμφάνιση συμπτωμάτων.

Ποιες αλλαγές πρέπει να κάνετε στον τρόπο της ζωής σας;

Κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας  μπορεί να συμβάλει στη μείωση της συχνότητας της καούρας. Προσπαθήστε:

• Να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος. Το περίσσιο λίπος μπορεί να  ασκήσει πίεση στην κοιλιά σας, να ανεβάσει το στομάχι σας και να προκαλέσει παλινδρόμηση οξέος στον οισοφάγο σας. . Αν το βάρος σας είναι ιδανικό προσπαθήστε να το διατηρήσετε.. Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, προσπαθήστε να χάσετε βάρος αργά – δεν υπερβαίνει το 0,5 έως 1 κιλό την εβδομάδα. Ρωτήστε το γιατρό σας για βοήθεια στη διαμόρφωση μιας στρατηγικής για την απώλεια βάρους που θα λειτουργήσει για σας.
• Αποφύγετε στενά και σφιχτά ρούχα. Ρούχα που που είναι σφιχτά γύρω από τη μέση σας μπορεί να  ασκήσουν  πίεση στην κοιλιά σας και να χαλαρώσουν τον  κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.
• Αποφύγετε τροφές που προκαλούν καούρα. Αυτές διαφοροποιούνται από άτομο σε άτομο. Κάποιες κοινές τροφές όπως τα  λιπαρά ή τηγανητά τρόφιμα, το αλκοόλ, η σοκολάτα,η μέντα, το σκόρδο, το κρεμμύδι και η καφεΐνη μπορεί να χειροτερέψουν την καούρα.
• Μην ξαπλώνετε μετά από ένα γεύμα. Περιμένετε τουλάχιστον δύο με τρεις ώρες μετά το φαγητό πριν την ξεκούραση σε κρεββάτι ή την κατάκλιση για ύπνο.
• Μπορείτε να ανεβάσετε το προσκέφαλο του κρεβατιού σας. Μια κλίση 40 μοιρών περίπου βοηθά αρκετά  . Τοποθετείστε ξύλο ή τσιμεντόλιθους κάτω από τα πόδια του κρεβατιού σας στην άκρη του κρεβατιού. Εάν δεν είναι δυνατόν να ανυψώσετε το κρεβάτι σας, μπορείτε να εισαγάγετε μια σφήνα ανάμεσα στο στρώμα σας και την βάση του κρεβατιού για να ανυψώσει το σώμα σας από τη μέση και πάνω. Σφήνες είναι διαθέσιμες σε φαρμακεία και καταστήματα ιατρικού εξοπλισμού
• Αποφύγετε το κάπνισμα. Το κάπνισμα μειώνει την ικανότητα του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα   να λειτουργήσει σωστά.

Συμβουλές για μείωση των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης

Διατροφή

• Συγκεκριμένες τροφές μπορούν να επιδεινώσουν την παλινδρόμηση και την καούρα. Αυτές οι τροφές μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Προσπαθήστε
να προσδιορίσετε και να αποφεύγετε τις τροφές που επιδεινώνουν τα συμπτώματά σας.
• Οι τροφές που προκαλούν συνήθως αύξηση της παλινδρόμησης και της καούρας περιλαμβάνουν λιπαρά και τηγανισμένα φαγητά, πικάντικες τροφές, σοκολάτα, οινοπνευματώδη και καφεΐνη.
• Αποφεύγετε να τρώτε για τρεις ώρες πριν πάτε για ύπνο.
• Τρώτε μικρότερα, συχνότερα γεύματα.

Τρόπος ζωής

• Το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσει την καούρα, γι’ αυτό είναι καλή ιδέα να σκεφτείτε να το κόψετε.
• Προσπαθήστε να χάσετε περιττό βάρος. Η παχυσαρκία ασκεί πρόσθετη πίεση στο στομάχι σας.
• Αποφεύγετε ρουχισμό με σφιχτές ζώνες.
• Όταν ξαπλώνετε, προσπαθήστε να έχετε το κεφάλι σας 
πιο ψηλά από το στομάχι σας.
• Προσπαθήστε να μειώσετε το στρες όσο το δυνατόν περισσότερο.

Πότε πρέπει να δείτε ένα γιατρό άμεσα;

Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια αν έχετε πόνο στο στήθος, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από άλλα σημεία και συμπτώματα όπως δύσπνοια ή πόνος στη γνάθου ή πόνο στο χέρι. Αυτά μπορεί να είναι σημεία και συμπτώματα της καρδιακής προσβολής.