Βοηθήστε το δέρμα σας από το έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα)

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

ανανεώθηκε στις 17/4/2017

Η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα) είναι χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση του δέρματος αγνώστου αιτίας, με κληρονομική προδιάθεση στο 70% των περιπτώσεων. Προσβάλλει το 5-15% των παιδιών σχολικής ηλικίας και το 2-10% των ενηλίκων. Τα άτομα με ατοπική δερματίτιδα πάσχουν πιο συχνά από τροφικές αλλεργίες, άσθμα, ρινίτιδα, κνίδωση, ενώ είναι πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο και ιούς. Προκαλεί ερεθισμό, λεπίδωση και σοβαρό κνησμό (φαγούρα) στο δέρμα. Σε μελανές επιδερμίδες αυτό μπορεί να είναι πιο μοβ απ’ ότι ερυθρό ή απλά ένα σκουρότερο χρώμα στο δέρμα.

Όταν παρουσιάζεται στα χέρια, μπορεί να έχει επίσης και μικρές φουσκάλες κατά μήκος των πλευρών των δακτύλων ή στις παλάμες. Τα χέρια μπορεί να ξεραθούν και να πονάνε με ανοίγματα και ραγίσματα στις παλάμες ή γύρω απ΄ τα δάκτυλα.

Συμπτώματα

• Έντονος κνησμός.
• Φυσαλίδες με υγρό και κρούστα.
• Ερυθρότητα του δέρματος ή φλεγμονή στην περιοχή των φυσαλίδων.
• Εξάνθημα (στα παιδιά κάτω των 2 ετών, δερματικές βλάβες εμφανίζονται στα μάγουλα, τους αγκώνες ή τα γόνατα, ενώ στους ενήλικες το εξάνθημα είναι πιο συχνό στην εσωτερική επιφάνεια των γονάτων και των αγκώνων).
• Ξηρή, δερματοειδής περιοχή (παρατηρείται περισσότερη ή λιγότερη χρωστική στο δέρμα και εντοπίζεται στην εσωτερική επιφάνεια των γονάτων και των αγκώνων).
• Εκδορές.

Ποια είναι η αιτία;

Το συνεχές βρέξιμο και στέγνωμα των χεριών, μαζί με την αυξημένη επαφή με σαπούνια, απορρυπαντικά και άλλα ερεθιστικά προϊόντα όταν φροντίζετε μικρά μωρά μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στα χέρια.

Αν ένα άτομο έχει ήδη την τάση να παρουσιάζει δερματίτιδα, έχει περισσότερες πιθανότητες ερεθισμού στα χέρια την εποχή εκείνη. Μερικές φορές, μια πραγματική αλλεργία σε ένα χημικό που έχει

χρησιμοποιηθεί μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα στα χέρια. Αλλά η πλειοψηφία της δερματίτιδας που επηρεάζει τα χέρια δεν προκαλείται από αλλεργία.

Η κατάπτωση, η κούραση και το άγχος επιδεινώνουν τη δερματίτιδα. Το ξύσιμο μπορεί να οδηγήσει σε σκάσιμο της επιδερμίδας και η δερματίτιδα να μολυνθεί. Η δερματίτιδα στα χέρια μπορεί να χειροτερέψει το χειμώνα επειδή ο κρύος καιρός προκαλεί χαμηλή υγρασία και ξήρανση του δέρματος. Η επαφή με άλλα προϊόντα

που ξηραίνουν το δέρμα όπως διαλυτικά, περιλαμβανομένων νέφτι, κηροζίνης, βενζίνης, οικιακά προϊόντα, κηπουρική και προετοιμασία φαγητού επιδεινώνουν την δερματίτιδα στα χέρια.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση

Κύριος στόχος της θεραπείας είναι η σωστή ενυδάτωση και λίπανση του ατοπικού (ξηρού) δέρματος ώστε να κατασταλεί ο κνησμός που οδηγεί σε εξάρσεις. Στις γενικές οδηγίες περιλαμβάνονται:

• Χρήση κρεμών ή αλοιφών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα ώστε να ενυδατώνεται σωστά το δέρμα.
• Αποφυγή τριβής και κνησμού.
• Απομάκρυνση από το περιβάλλον ερεθιστικών παραγόντων (τρίχες ζώων, ακάρεα, γύρη, παιχνίδια από συνθετικό υλικό).
• Αποφυγή του stress.
• Σε περιόδους έξαρσης μπορεί ανάλογα με την κλινική εικόνα να χρησιμοποιηθούν:
• Τοπικά κορτικοστεροειδή σε μορφή κρέμας.
• Τοπικά αντιβιοτικά ή και συστηματικά σε επιμόλυνση.
• Αντιισταμινικά από το στόμα.
• Πλέον επιτρέπεται η πρόληψη των εξάρσεων και η θεραπευτική αντιμετώπιση με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη.
• Τactolimus, σε παιδιά μεγαλύτερα των 2 ετών.
• Ρimecrolimus.
• Κυκλοσπορίνη.
• Φωτοθεραπεία.
• Συστηματικά κορτικοστεροειδή (σπάνια).

Πώς αντιμετωπίζεται η δερματίτιδα στα χέρια;

Ένα μεγάλο μέρος της διαχείρισης της δερματίτιδας στα χέρια είναι να αποφεύγετε τα πράγματα που ερεθίζουν το δέρμα.

Σ’ αυτό περιλαμβάνεται η ελάττωση του πλυσίματος των χεριών και η επαφή με σαπούνι, απορρυπαντικά και άλλα διαλυτικά ή ερεθιστικά. Ελαστικά γάντια με βαμβακερό υπόστρωμα είναι χρήσιμα για πιο βαριές δουλειές.

Για λεπτές δουλειές μπορείτε να χρησιμοποιείτε βαμβακερά γάντια κάτω από τα ελαστικά. Τα ελαστικά γάντια μόνα τους μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα λόγω του ιδρώτα.

Τα δακτυλίδια μπορεί να παγιδεύουν από κάτω σαπούνι, νερό και άλλα χημικά, έτσι θα πρέπει να τα βγάζετε πριν πλύνετε τα χέρια με σαπούνι ή μετά τις δουλειές του σπιτιού. Πρέπει να στεγνώνετε προσεκτικά το δέρμα κάτω από τα δακτυλίδια.

Η αμμωνία στις βρεμένες πάνες μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό. Θα

πρέπει να πιάνετε τις πάνες με τσιμπίδες ή γάντια για να αποφύγετε την άμεση επαφή με τα χέρια.

Το νερό από μόνο του μπορεί να ενεργήσει ως ερεθιστικό επειδή απομακρύνει τα προστατευτικά έλαια του δέρματος.

Μπορείτε ναχρησιμοποιείτε ενυδατικές κρέμες  ή γαλακτωματοποιητική αλοιφή αντί για σαπούνι. Θα πρέπει επίσης να τις επαλείφετε στο δέρμα συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας ως ενυδατικό και ειδικά μετά το πλύσιμο.

Όταν η δερματίτιδα είναι ενεργή, κρέμες και αλοιφές κορτιζόνης που χορηγούνται από γιατρό, μπορεί να είναι αναγκαία για την ανακούφιση από τη φλεγμονή.

Η αντιμετώπιση οποιασδήποτε λοίμωξης μπορεί επίσης να χρειάζεται αντιβίωση που χορηγείται από γιατρό.

Όταν καθησυχάσει η δερματίτιδα, πρέπει να σταματήσετε τις κρέμες κορτιζόνης.

Για την πρόληψη της επανάληψης της δερματίτιδας θα πρέπει να συνεχίσετε την τακτική επάλειψη με ενυδατικές κρέμες και να αποφεύγετε τα ερεθιστικά προϊόντα.

Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί μια δοκιμαστική εξέταση μιας μικρής δερματικής περιοχής από δερματολόγο για να καθοριστεί κατά πόσο συμβαίνει μια πραγματική αλλεργία σε ένα χημικό. Αν πράγματι συμβαίνει αλλεργία, τότε είναι σημαντικό να αποφεύγετε την επαφή με αυτό το χημικό.

Σημαντικά σημεία

• Να θυμάστε ότι το νερό από μόνο του μπορεί να ενεργήσει ως

ερεθιστικό.

• Να ελαττώσετε το πλύσιμο των χεριών.
• Να αποφεύγετε την άμεση επαφή του δέρματος με σαπούνι,

απορρυπαντικά, σαμπουάν και άλλα ερεθιστικά προϊόντα.

• Να χρησιμοποιείτε γάντια με βαμβακερό υπόστρωμα, αντί σκέτα

ελαστικά γάντια, όταν εργάζεστε με νερό και άλλα ερεθιστικά.

• Να χρησιμοποιείτε συχνά ενυδατικές κρέμες όπως κρέμα σορβολίνης ή υδατική κρέμα  ή γαλακτωματοποιητική

αλοιφή.

• Να χρησιμοποιείτε ενυδατικές κρέμες ειδικά μετά το πλύσιμο των χεριών.
• Κρέμες και αλοιφές κορτιζόνης που χορηγούνται από γιατρό θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχει δερματίτιδα.

• Αποφύγετε την επαφή με διάφορους εξωτερικούς παράγοντες, όπως τα απορρυπαντικά, τα σαπούνια και κάποια είδη ένδυσης (μάλλινα, στενά ή υπερβολικά ζεστά ρούχα), τον αρχικό παράγοντα πρόκλησης του εκζέματος, όπως το νικέλιο, αρώματα, υλικά που σχετίζονται με την εργασία κ.τ.λ.
• Οι εξάρσεις του εκζέματος μπορεί να ενισχυθούν, επίσης, από τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και άλλα αλλεργιογόνα.
• Αποφύγετε την υπερβολική επαφή με το νερό και την υγρασία (π.χ. ένα ντους ανά ημέρα).
• Το στρες μπορεί να προκαλέσει έκζεμα οπότε σας συνιστούμε να κοιμάστε επαρκώς και να βρίσκετε χρόνο για χαλάρωση.
• Μην ξύνετε το κνησμώδες δέρμα σας
• Η προσωπική υγιεινή είναι σημαντική, για παράδειγμα, να έχετε τα νύχια σας κοντά, να αποφεύγετε το κάπνισμα, κ.τ.λ.