Οι αρχαιολογικοί θησαυροί του Φαλήρου «αποκαλύπτουν» τα μυστικά τους

Ένα συναρπαστικό «ταξίδι» στο Εργαστήριο Αρχαιολογίας Malcom H. Wiener της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (ASCSA) και στους αρχαιολογικούς θησαυρούς από τις ανασκαφές του Φαλήρου Δέλτα που μελετώνται εκεί, είχαν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν σήμερα άνθρωποι του Τύπου.

Το «δώρο» της επίσκεψης προήλθε από τις Διεθνείς Σχέσεις Πολιτισμού και την πρόεδρό τους, Ζωζώ Λιδωρίκη, που με αφορμή τα 25 χρόνια από την ίδρυση του οργανισμού, θέλησε να κάνει κάτι διαφορετικό: Μια γνωριμία με τα μοναδικά ευρήματα των ανασκαφών του Φαλήρου που ανακαλύφθηκαν τη διετία 2012-2013, δηλαδή πριν από την ανέγερση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σ. Νιάρχος, αλλά και με την εντυπωσιακή επιστημονική έρευνα, μελέτη και ανάλυση που συντελείται στο πρωτοπόρο εργαστήριο.

Οι ταφές βρέθηκαν διάσπαρτες στον χώρο και είναι διαφόρων τύπων, με τις περισσότερες, περίπου το 65%, να αφορούν λακκοειδείς τάφους, δηλαδή απλά ορύγματα στο έδαφος, λιγότερους εκχυτρισμούς και ακόμα λιγότερες πρωτογενείς πυρές, λάρνακες και ταφές σε κιβωτιόσχημους τάφους, ενώ εντοπίστηκαν και κάποιες ταφές ζώων, όπως αλόγων.

Τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα ωστόσο, ήταν οι «αποκλίνουσες» ταφές, αυτές που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα, με εξέχουσες τις ταφές των βιαιοθανάτων, δηλαδή ανθρώπων που βρήκαν βίαιο θάνατο. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και οι πιο πρόσφατοι «Δεσμώτες», οι 80 αλυσοδεμένοι που εντοπίστηκαν χωρισμένοι σε τρία ορύγματα και οι οποίοι πέρσι συμπεριλήφθηκαν στα 10 σημαντικότερα αρχαιολογικά γεγονότα από το αμερικανικό περιοδικό Archaeology. Κι αν οι «Δεσμώτες» παραμένουν αμετακίνητοι στο Φαληρικό Δέλτα, όπως αποφάσισε το υπουργείο Πολιτισμού μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ, δεν συμβαίνει το ίδιο με εκατοντάδες άλλους νεκρούς.

Το σκελετικό υλικό από 1.067 ταφές, μεταφέρθηκε στο εργαστήριο της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα πριν από ένα χρόνο, με σκοπό τη συντήρηση και μελέτη του. Μια δουλειά μεγάλης λεπτομέρειας και αφοσίωσης, καθώς πολλοί από τους σκελετούς έχουν έρθει μέσα σε μπλοκ, δηλαδή μαζί με το χώμα τους. Έτσι, η ανασκαφή τους ουσιαστικά μεταφέρεται στο εργαστήριο, όπου Έλληνες και Αμερικανοί συντηρητές και φοιτητές, μαζί με μια διεθνή διεπιστημονική ομάδα από βιοαρχαιολόγους, ζωοαρχαιολόγους, παλαιοβοτανολόγους κ.ά., καλούνται να φέρουν σε πέρας ένα τιτάνιο έργο: Να συντηρήσουν, να μελετήσουν και να αναλύσουν ένα τεράστιο αριθμητικά υλικό ιδιαίτερης σημασίας, που θα εμπλουτίσει τις γνώσεις μας σε πολλά επίπεδα.

Φυσικά δεν θα πρέπει να παραληφθεί, το γεγονός ότι η ανασκαφή στο Φαληρικό Δέλτα έγινε με υποδειγματικό τρόπο από τους αρχαιολόγους της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, με υπεύθυνη την προϊσταμένη της, Δρ. Στέλλα Χρυσουλάκη, με την οποία το Εργαστήριο έχει εξαιρετική συνεργασία, όπως ειπώθηκε και στην εκδήλωση.

Οι Διεθνείς Σχέσεις Πολιτισμού στοχεύουν στην προβολή του ελληνικού πολιτισμού σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Ο οργανισμός, από την αρχή έχει ενσωματώσει τα προσωπικά αρχεία ατόμων που έχουν διαπρέψει στον 20ό αιώνα: Το θεατρικό και δημοσιογραφικό αρχείο «Αλέκος Λιδωρίκης», το προσωπικό αρχείο του ηθοποιού και σκηνοθέτη Κώστα Μουσούρη (ιστορικά από το ομώνυμο θέατρο στην Αθήνα) και το αρχείο του Οδυσσέα Δημητριάδη, συνθέτη και μαέστρο του Θεάτρου Μπολσόι της Μόσχας.