Δύο εκατομμύρια Έλληνες πάσχουν από υπέρταση. Τι είναι η υπέρταση; Τι μπορείτε να κάνετε για να ελέγξετε την πίεση σας;

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Υπέρτασης εορτάζεται στις 17 Μαΐου. Δύο εκατομμύρια Έλληνες πάσχουν από υπέρταση και η κατάσταση εντείνεται λόγω οικονομικής δυσπραγίας και ανεργίας. Η υπέρταση παραμένει o Νο1 παράγοντας θνητότητας παγκοσμίως, ωστόσο μόνο το 25% ελέγχει και ρυθμίζει την πίεσή του, ενώ το 75% των ασθενών παραμένουν αρρύθμιστοι παρά την πληθώρα φαρμάκων που έχουν οι γιατροί στα χέρια τους. Σε ένα μεγάλο ποσοστό αυτό οφείλεται στην πολυπλοκότητα των θεραπευτικών σχημάτων για την υπέρταση, στην κακή συμμόρφωση των ασθενών, στο ότι η υπέρταση είναι ασυμπτωματική, αλλά και στην άγνοια που υπάρχει για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί ένα από τα συχνότερα παθολογικά προβλήματα που συνδέονται με την οικονομική κρίση.  Η σχέση της υπέρτασης με  οικονομικούς παράγοντες αλλά και με παράγοντες που αφορούν το εργασιακό stress έχει παρατηρηθεί στα πλαίσια επιδημιολογικών μελετών που αναδεικνύουν υψηλά ποσοστά υπέρτασης σε βιομηχανικές κοινωνίες, σε οικονομικά ασθενέστερες τάξεις, σε ώριμα άτομα με υψηλό επίπεδο ευθυνών και σε  άτομα με αγχώδη χαρακτήρα. Αντίθετα σε ορισμένες πρωτόγονες κοινωνίες, η υπέρταση είναι πρακτικώς ανύπαρκτη.

Τι είναι η υπέρταση;

Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση με την οποία το αίμα κινείται από την καρδιά προς το υπόλοιπο σώμα. Χρειάζεσαι συγκεκριμένη πίεση ώστε το αίμα να κινείται συνεχώς. Η υψηλή πίεση-υπέρταση δημιουργείται όταν τα τοιχώματα των μεγάλων αρτηριών του σώματος χάσουν την ελαστικότητα τους και οι μικρότερες αρτηρίες στενέψουν σε διάμετρο.

Η καρδιά είναι μια αντλία που συνεχώς χτυπάει, συστέλλεται και χαλαρώνει περιοδικά. Έτσι η υψηλότερη πίεση που λέγεται συστολική, είναι η πίεση με την οποία η καρδιά ωθεί το αίμα στο υπόλοιπο σώμα. Αντίθετα, η διαστολική είναι η πίεση της καρδιάς μεταξύ των χτύπων της, όταν χαλαρώνει. Γι’ αυτό το λόγο κάθε μέτρηση δίνει δύο τιμές, τη «μεγάλη», συστολική και την «μικρή», διαστολική πίεση.

ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΠΛΕΟΝ
Ο στόχος είναι η «μεγάλη» να είναι κάτω από 14 και η «μικρή» κάτω από 8.5. Αν έχετε πρόβλημα με το ζάχαρο, τους νεφρούς ή το κυκλοφορικό, ο στόχος  πρέπει να είναι κάτω από 13 για τη συστολική και 8 για τη διαστολική.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΙΕΣΗΣ  ΕΔΩ

Η υψηλή αρτηριακή πίεση, γνωστή σε όλους μας με τον όρο υπέρταση, σπάνια μας κάνει να νιώθουμε άρρωστοι. Μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, αλλά μόνο όταν είναι πολύ υψηλή. Προβλήματα όπως το θάμπωμα της όρασης και η αιμορραγία της μύτης  μερικές φορές οφείλονται σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Ο μόνος τρόπος όμως να το διαπιστώσετε, είναι να μετρήσετε την πίεση σας.

Για να το πούμε απλά, όσο υψηλότερη η πίεση τόσο συντομότερη η ζωή μας! Οι άνθρωποι με υπέρταση αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο  ή  καρδιακή προσβολή. Αν η υπέρταση δεν αντιμετωπιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και σε απώλεια της όρασης. Επίσης διογκώνει το μέγεθος της καρδιάς και καθιστά  πιο δύσκολη τη λειτουργία της (κατάσταση που καλείται «υπερτροφία της αριστερής κοιλίας). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια, όπου η καρδιά αδυνατεί να συνδράμει επαρκώς στην κυκλοφορία του αίματος στο σώμα. Αν έχεις υψηλή αρτηριακή πίεση, μειώνοντας την, μειώνεις τους προαναφερθέντες κινδύνους.

Σε 9 στους 10 υπερτασικούς η αιτία είναι άγνωστη! Γιαυτό το λόγο καλείται ιδιοπαθής υπέρταση. Οι παρακάτω λόγοι παίζουν οπωσδήποτε σημαντικό ρόλο:

• Πολύ αλάτι στη διατροφή
• Έλλειψη σωματικής άσκησης-περπάτημα
• Παχυσαρκία
• Πολύ αλκοόλ
• Λίγα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή

Τα γονίδια είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας. Αν ένας από τους γονείς σας είχε υπέρταση και εσείς διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να αποκτήσετε.

Σε ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό υπερτασικών έχει βρεθεί αίτιο, όπως για παράδειγμα η στένωση της νεφρικής αρτηρίας, ή η ανώμαλη παραγωγή ορμονών από τον επινεφριδιακό αδένα ή η νεφρική νόσος.

Πολύ συχνά, φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του έλκους, στα αρθριτικά ή στην κατάθλιψη, μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση. Οπότε είναι πολύ σημαντικό όταν αγοράζετε φάρμακα να λέτε στο φαρμακοποιό σας ότι έχετε υπέρταση ή και να ελέγχετε τις οδηγίες του κάθε φαρμάκου με τις παρενέργειες.

Τι μπορείτε να κάνετε για να ελέγξετε την πίεση σας ;

• Περιορίστε το αλάτι! Υπάρχει σαφής σχέση μεταξύ υπέρτασης και κατανάλωσης αλατιού.Το σώμα έχει ανάγκη μικρής ποσότητας αλατιού αλλά εμείς καταναλώνουμε τουλάχιστον διπλάσια ποσότητα. Ο στόχος πρέπει να είναι η κατανάλωση κάτω από 6 γραμμάρια ημερησίως. Προσπαθήστε να μην προσθέτετε αλάτι στο μαγείρεμα αλλά ούτε και στα κρύα πιάτα. Το πιο πολύ αλάτι είναι κρυμμένο σε κατεργασμένες-έτοιμες τροφές και στο ψωμί. Θα διαπιστώσετε ότι η γεύση σας θα προσαρμοστεί και πολύ σύντομα δε θα χρειάζεστε αλάτι για να απολαύσετε ένα φαγητό.
• Κάντε πιο πολύ γυμναστική! Ο τύπος σωματικής δραστηριότητας που συνιστάται για την καρδιά είναι η έντονη, ρυθμική, αερόβια άσκηση όπως το ζωηρό περπάτημα, η ποδηλασία ή ο χορός.
• Αν έχετε ήδη υψηλή πίεση και δεν έχετε πρόβλημα με την καρδιά, ο στόχος σας είναι να φτάσετε τα 30 λεπτά έντονης άσκησης, τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα. Έντονη είναι η άσκηση εκείνη που σας κάνει να ζεσταίνεστε και να ανασαίνετε γρήγορα, όπως το γρήγορο περπάτημα. Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι η άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να ρίξετε την πίεση σας ή και να προλάβετε τη δημιουργία υπέρτασης. 
  
• Προσοχή! Η άρση βάρους, δηλαδή η ισομετρική άσκηση, αυξάνει την πίεση και  πρέπει να την αποφεύγετε. Αν πάσχετε από καρδιά, βρείτε τί μπορείτε να κάνετε χωρίς να αναπτύσσετε πόνο στην καρδιά και σιγά σιγά αυξήστε τη δραστηριότητα σας. Είναι χρήσιμο να διαλέξετε μία απόσταση και μία ταχύτητα βάδισης που ξέρετε ότι δε θα σας προκαλέσει πόνο (στηθάγχη). Ξεκινάτε έτσι δύο φορές ημερησίως για 2 μέρες και σταδιακά αυξήστε την απόσταση για άλλες 2 μέρες. Αν το βρείτε δύσκολο ξαναμείωστε την απόσταση. Προτού θέσετε νέους στόχους, να είστε σίγουρος ότι πραγματοποιείτε τον προηγούμενο στόχο εύκολα και ανά πάσα στιγμή.
• Χάστε κιλά!  Αν είστε υπέρβαρος, η απώλεια κιλών θα μειώσει την πίεση σας. Η υγιεινή διατροφή θα σας βοηθήσει επίσης να χαμηλώσετε την κακή χοληστερίνη. Μην προσπαθείτε να χάσετε κιλά πολύ γρήγορα. Αργά και σταθερά είναι ασφαλέστερα.
• Φάτε πιο πολλά φρούτα και λαχανικά! Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν κάλιο που μειώνει την πίεση. Στοχεύστε σε τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών διαφορετικού χρώματος ημερησίως.
• Πιείτε αλκοόλ με μέτρο! Μία μονάδα αλκοόλ ισοδυναμεί με 250 ml μπύρας ή ένα μικρό ποτήρι κρασιού ή μία μεζούρα οινοπνευματώδους ποτού. 1 με 2 μονάδες ημερησίως προστατεύουν την καρδιά σε άντρες και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Πιο πολύ από αυτό βλάπτει την καρδιά και το κυκλοφορικό προκαλώντας υπέρταση και εγκεφαλικά.
• Μη στρεσάρεστε Το άγχος ανεβάζει την πίεση αλλά η πίεση επιστρέφει στο φυσιολογικό μόλις το στρεσογόνο ερέθισμα υποχωρήσει. Άλλωστε, το στρες που οφείλεται σε χρόνιες καταστάσεις π.χ οικονομικές δυσκολίες, δεν αυξάνει την πίεση.
• Κόψτε το κάπνισμα! Το κάπνισμα είναι πολύ επιβαρυντικός παράγοντας για την καρδιά και την πίεση.Η πίεση αυξάνεται κατά την διάρκεια του καπνίσματος. Αν καπνίζετε και έχετε υπέρταση, τα αγγεία σας θα βουλώσουν πολύ πιο γρήγορα.  Αν σταματήσετε το κάπνισμα, ο κίνδυνος για έμφραγμα ή εγκεφαλικό πέφτει στο μισό μέσα σε ένα μόλις χρόνο, σε σχέση με του καπνιστή.

Υπάρχουν πολλά φάρμακα για τη μείωση της πίεσης. Ο στόχος είναι αυτό να επιτευχθεί σταδιακά, σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή μηνών. Ο γιατρός σας μόνο μπορεί να σας πει ποια φάρμακα λειτουργούν καλύτερα για σας και να σας απαντήσει τυχόν ερωτήσεις σας. Μην ανησυχείτε αν ο γιατρός σας αλλάξει τα φάρμακα της πιέσεως. Είναι στα πλαίσια της προσπάθειας του να ρυθμίσει την πίεση σας με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες.

Οι πιο πολλοί δεν θα έχουν καμία παρενέργεια από τα αντιϋπερτασικά φάρμακα. Παρόλα ταύτα, μετά την έναρξη νέων φαρμάκων, είναι λογικό οποιοδήποτε νέο σύμπτωμα να το θεωρείτε παρενέργεια του φαρμάκου. Συζητήστε το με το γιατρό σας, ο οποίος θα είναι σε θέση να σας πει αν είναι κάτι αναμενόμενο. Συνηθισμένες παρενέργειες είναι η εμφάνιση νέου δερματικού εξανθήματος, η ζαλάδα, ιδιαίτερα όταν σηκώνεστε από καθιστή θέση, η αϋπνία, ο ξηρός βήχας, το πρήξιμο των ποδιών. Τα αντιϋπερτασικά φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν ή επηρεάζονται από άλλα φάρμακα που παίρνετε, ακόμα και από χάπια που δεν χρειάζονται συνταγή ιατρού. Ως εκ τούτου, πάντα να αναφέρετε στο γιατρό σας το σύνολο των φαρμάκων που παίρνετε.

Αν ξεχάσετε να πάρετε τα χάπια σας, μην πάρετε έξτρα χαπάκι, απλά πάρτε τη σωστή δόση την επόμενη φορά. Είναι όντως δύσκολο να θυμάστε πάντα όλα σας τα φάρμακα, ειδικά αν δεν έχετε συμπτώματα.

Μην διακόψετε ποτέ από μόνος σας τη θεραπεία όταν η πίεση σας επανέλθει στα φυσιολογικά όρια, την επομένη θα έχει εκτιναχθεί στα ύψη, πράγμα ιδιαίτερα επικίνδυνο. Ρωτήστε το γιατρό σας για οποιαδήποτε αλλαγή προτού την κάνετε.