Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επηρεάζουν την υγεία

της Αγγελικής Μήλιου, βιολόγος, medlabnews.gr

Αν και δεν έχουν γίνει πολλές έρευνες για το ζήτημα αυτό, από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα προκύπτει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να έχουν σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία.

Τα τελευταία 50 χρόνια παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 0.6 ± 0.2 °C. Μπορεί αυτή η μεταβολή να φαντάζει μικρή στον μέσο άνθρωπο, σύμφωνα όμως με μελέτες της IPCC (Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος) οι συνέπειες μίας τέτοιας ενδεχόμενης αύξησης, επεκτείνονται και σε άλλου είδους μεταβολές, όπως αύξηση της στάθμης των θαλασσών, δημιουργία ακραίων καιρικών φαινομένων όπως πλημμύρες, τυφώνες ή εξαφάνιση βιολογικών ειδών. Άμεσα στον άνθρωπο έχει παρατηρηθεί η αύξηση της θνησιμότητας κατά τους θερινούς μήνες λόγω του καύσωνα. Το χειμώνα, οι συχνές και απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και τη ξέφρενη καθημερινότητα, επιτρέπουν σε διάφορους “χειμερινούς” ιούς (πχ. της γρίπης) να εισβάλουν και να καταβάλουν τον ανθρώπινο οργανισμό γρήγορα προκαλώντας σοβαρές λοιμώξεις που συχνά απαιτούν ισχυρά αντιβιοτικά.

Η βροχή από μόνη της παρουσιάζει ένα φυσικό επίπεδο οξύτητας γιατί περνώντας μέσα από τον ατμοσφαιρικό αέρα απορροφά διάφορα συστατικά της ατμόσφαιρας (πχ CO₂) τα οποία την καθιστούν όξινη. Σε αυτή τη μορφή της είναι αβλαβής για το περιβάλλον. Όταν όμως έρχεται σε επαφή με ρυπογόνα, όπως τα καυσαέρια ορυκτών καυσίμων (πχ. πετρέλαιο) η οξύτητα της ανεβαίνει σε βαθμό που να προκαλεί οικολογικές καταστροφές. Από τις επιπτώσεις της είναι η επιβάρυνση της ανθρώπινης υγείας με την εμφάνιση διαφόρων αναπνευστικών προβλημάτων αλλά και μορφών καρκίνων.

Oι πλημμύρες είναι ένας από τους συχνότερους κινδύνους κλιματικού χαρακτήρα και προκαλούν πολλαπλά προβλήματα υγείας, έχουν διενεργηθεί ελάχιστες έρευνες για το φαινόμενο καθώς και για τον τρόπο που αντιδρούν σ’ αυτό οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και τα συστήματα υγείας.

Ο ψυχρός καιρός μπορεί να προκαλέσει ακόμη περισσότερους θανάτους από ό,τι ο καύσωνας (όπως από καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα καθώς και εγκεφαλικά επεισόδια), αν και πρόσφατα την προσοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης προσέλκυσαν κυρίως τα κύματα καύσωνα.

Όταν ξεσπούν ακραία καιρικά φαινόμενα, γίνεται λόγος για το κόστος από τις υλικές ζημιές και το κόστος για τις ασφαλιστικές εταιρείες. Το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης ποτέ δεν συνυπολογίζεται. Ερευνητές από την NRDC, το Πανεπιστήμιο California – Berkeley και το Πανεπιστήμιο California – San Francisco υπολόγισαν ότι το κόστος των θανάτων και άλλων προβλημάτων στην υγεία, που προκλήθηκαν από πλημμύρες, ξηρασία και άλλες φυσικές καταστροφές, οι οποίες σχετίζονται με την αλλαγή του κλίματος ανήλθε, την περίοδο 2000-2009, σε 14 δισ. δολάρια.

Oι κλιματικές αλλαγές αναμένεται να επιφέρουν τη διάδοση ασθενειών,όπως εγκεφαλίτιδα (τροπικός πυρετός). Tα σενάρια για τις κλιματικές αλλαγές προβλέπουν ότι πολλές περιοχές της Eυρώπης θα γίνουν πιο ζεστές και υγρές. Oι αλλαγές αυτές θα έχουν άμεσο αντίκτυπο σε αυτές τις ασθένειες, που μεταδίδονται μέσω εντόμων, προκαλώντας ενδεχομένως επιδημίες δάγκειου πυρετού ή πυρετού του Δυτικού Nείλου. Ιδιαίτερη ανησυχία παρατηρείται για την εγκεφαλίτιδα, που θεωρείται μία από τις πλέον επικίνδυνες ασθένειες, αφού πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα, η οποία απλώνεται ταχύτατα στην Eυρώπη. O αριθμός κρουσμάτων σε όλες τις ενδημικές περιοχές της Eυρώπης έχει αυξηθεί κατά 400% τα τελευταία 30 χρόνια.

Μεταξύ άλλων, καταγράφεται έξαρση στα κρούσματα μηνιγγίτιδας σε περιοχές που πλήττονται από αμμοθύελλες, ενώ επιδημίες Δάγγειου πυρετού συνδέονται με περιόδους έντονων βροχοπτώσεων.

Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), με τίτλο «Ατλας της Υγείας και του Κλίματος», οι πληροφορίες για το κλίμα και οι μετεωρολογικές προβλέψεις μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ή και στην αποτροπή επιδημιών.

Ερευνητές του WMO επισημαίνουν ότι ξηρασίες, πλημμύρες και κυκλώνες επηρεάζουν κάθε χρόνο την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Η κλιματική μεταβλητότητα και οι ακραίες καιρικές συνθήκες μπορούν να πυροδοτήσουν επιδημίες διάρροιας, ελονοσίας, Δάγγειου πυρετού ή μηνιγγίτιδας, μεταξύ άλλων. Σύμφωνα με το γενικό γραμματέα του οργανισμού, οι φορείς της δημόσιας υγείας δεν έχουν αξιοποιήσει επαρκώς τις πληροφορίες που τους παρέχονται μέσω των μετεωρολογικών υπηρεσιών.

Σημειώνεται δε ότι η αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων θα αυξήσει το ποσοστό του πληθυσμού που θα βρίσκεται σε κίνδυνο. Πιο ευάλωτοι παρουσιάζονται οι πάσχοντας από καρδιαγγειακές παθήσεις, επειδή το κρύο ευνοεί τη δημιουργία θρόμβων.

Σε όλο τον πλανήτη, στις πιο ευάλωτες ομάδες ανήκουν οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και οι άνθρωποι υπό ιατρική παρακολούθηση. Χώρες που κατοικούνται από ανθρώπους χαμηλού εισοδήματος, περιοχές όπου επικρατεί υποσιτισμός, χώρες με κακές υποδομές, θα αντιμετωπίσουν τα σοβαρότερα προβλήματα προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές και αντιμετώπισης των κινδύνων που σχετίζονται με αυτές.

Άτομα που έχουν προσβληθεί από γρίπη, καθώς και αυτά που προέρχονται από τις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις / τις φτωχότερες χώρες είναι περισσότερο ευάλωτα.