Η ανθρώπινη υγεία και οι ρύποι των παλαιών αυτοκινήτων

Με την παρέλευση του χρόνου, τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά τις εκπομπές, γίνονται όλο και αυστηρότερα. Σύμφωνα με τα ισχύοντα μέτρα για τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, μόνο τα εξαιρετικά “καθαρά” αυτοκίνητα τεχνολογίας “Euro 6” εισέρχονται στην κυκλοφορία. Τι αλλάζει όμως κάθε φορά που αλλάζουν τα “Euro”; Η αλλαγή αυτή έχει επιτύχει τη μείωση των ρύπων των αιωρούμενων σωματιδίων και των οξειδίων του αζώτου που κυρίως εκπέμπουν οι παλαιοί πετρελαιοκινητήρες ( 3- 4).

Τα αιωρούμενα σωματίδια διαχωρίζονται σε κατηγορίες διαμέτρου PM2.5 και PM10. Όσο πιο μικρή η διάμετρος, τόσο πιο επιβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό είναι τα σωματίδια καθώς εισέρχονται μέσω της αναπνευστικής διόδου και προσβάλλουν τους πνεύμονες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα ετήσιο ποσοστό 3% θανάτων από κάρδιο-αναπνευστικά προβλήματα συνδέονται άμεσα με τα αιωρούμενα σωματίδια, ενώ το 5% αγγίζουν οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα.

Στην τεχνολογία “Euro 6” η μεγάλη πρόοδος αφορά επίσης στις προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν τα νέα οχήματα ως προς τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx). Τα οξείδια του αζώτου εκπέμπονται από κινητήρες παλαιών πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων (3-4) αφού δεν εφοδιάζονται με τις νεότερες αντιρρυπαντικές τεχνολογίες. Ο ανθρώπινος οργανισμός επηρεάζεται άμεσα από τις μεγάλες συγκεντρώσεις των οξειδίων του αζώτου με επιπτώσεις όπως: αναπνευστικών προβλημάτων, πονοκεφάλων και ενοχλήσεων στην όραση.

Οι ρύποι και οι επιπτώσεις τους

Τα σωματίδια και τα οξείδια του αζώτου είναι αέριοι ρύποι που επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα την υγεία μας. Ρύποι οι οποίοι βρίσκονται καθημερινά στην ατμόσφαιρα και εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της αναπνευστικής διόδου. Ρύποι που αναλύονται συστηματικά από την επιστημονική κοινότητα στην προσπάθεια ανεύρεσης λύσεων. Κύριος υπαίτιος για αυτούς τους ρύπους στις οδικές μεταφορές είναι τα παλαιότερα, πετρελαιοκίνητα οχήματα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) προειδοποιεί για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον ανθρώπινο οργανισμό και κρούει τον κώδωνα κινδύνου για τις συνέπειες και τα αυξημένα ποσοστά θανάτων. Οι ετήσιοι θάνατοι από κάρδιο-αναπνευστικά προβλήματα συνδεδεμένα με τα αιωρούμενα σωματίδια είναι 3%, ενώ ποσοστό 5% αγγίζουν οι θάνατοι λόγω καρκίνου του πνεύμονα από τα αιωρούμενα σωματίδια. To 2012 περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν την ζωή τους πρόωρα εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το μεγαλύτερο ποσοστό (88%) ήταν σε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Πιο συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως το 72% των πρόωρων θανάτων οφείλεται σε καρδιακά νοσήματα και εγκεφαλικά, το 14% σε αναπνευστικά νοσήματα και το 14% σε καρκίνο του πνεύμονα. Έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 2013, κατέληξαν πως τα αιωρούμενα σωματίδια σχετίζονται άμεσα με τον καρκίνο του πνεύμονα. Μικρά παιδιά μεγαλουπόλεων γίνονται δυστυχώς τα επικρατέστερα θύματα αναπνευστικών λοιμώξεων. Τα περιστατικά άσθματος σε πληθυσμούς πόλεων όπως είναι η Αθήνα έχουν αυξηθεί και σύμφωνα με μελέτες πιο ευπαθείς ομάδες για αναπνευστικά νοσήματα είναι ο γυναικείος πληθυσμός και οι νέοι κάτω των 18, ενώ ο αντρικός πληθυσμός έχει περισσότερα περιστατικά καρδιακών παθήσεων.

Ακολουθώντας τα στοιχεία και τις μελέτες αυτές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει όρια μέσα από οδηγίες για τη μείωση των ρύπων. Την 31η Δεκεμβρίου 2016 τέθηκε σε εφαρμογή η οδηγία 2016/2284/EΕ που έχει σαν σκοπό τη θέσπιση νέων ορίων εκπομπών ρύπων που είναι επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία. Η οδηγία αφορά τους εξής ρύπους: Διοξείδιο του θείου (SO2), οξείδια του αζώτου (ΝΟΧ), πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), αμμωνία (ΝΗ3) και αιωρούμενα σωματίδια (PM’s). Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να “υιοθετήσουν” τα όρια αυτά από το 2020 με σκοπό τη μείωση στα ποσοστά εκπομπών μέχρι το 2030. Τον Απρίλιο του 2019 όλες οι χώρες μέλη θα πρέπει να παρουσιάσουν το πρόγραμμα μείωσης εκπομπών της χώρας τους.

Οι ρύποι αυτοί επηρεάζονται αποφασιστικά από τα παλαιά αυτοκίνητα. Η Ε.Ε. προσπαθεί να απομακρύνει τα αυτοκίνητα παλαιότερης τεχνολογίας θεσπίζοντας τις “Euro” και ασκώντας πίεση στις αυτοκινητοβιομηχανίες να εφαρμόζουν τις ανάλογες νομοθεσίες. Στην παρούσα φάση η αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας πλαισιώνεται από τα “Euro 6”. Οι διαφορές των “Euro” προσδιορίζονται κυρίως στους ρύπους των αυτοκινήτων.