Πάνω από 150.000 αποποιήσεις κληρονομιάς το 2017 λόγω ΕΝΦΙΑ

Το φαινόμενο της αποποίησης κληρονομιάς, που κάποτε φάνταζε ως “νομικό τερτίπι” για να αποφύγει ο κληρονόμος τα μεγάλα χρέη του κληροδότη, είναι πλέον μια μαζική και καθημερινή μάχη του πολίτη απέναντι στην υπεροφορλόγηση της ακίνητης περιουσίας.

Όσο κι αν στο Νέο Βουτζά (ελέω ΣΤΕ) οι αντικειμενικές αξίες μειώθηκαν, όσο κι αν η αρμόδια υπουργός δήλωσε πως  το 38,5% κλήθηκε να πληρώσει λιγότερο ΕΝΦΙΑ σε σχέση με το 2015, η πραγματικότητα που έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής στα ειρηνοδικεία της χώρας είναι πως οι αποποιήσεις κληρονομιάς -υπολογίζεται- πως θα φτάσουν φέτος τις 150.000!!!

Η αύξηση είναι τραγικά μεγάλη σε σχέση με την έναρξη ή το μέσον της κρίσης που μαστίζει τη χώρα καθώς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης οι αποποιήσεις το διάστημα 2013-16 αυξήθηκαν κατά 86%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία:
Το 2013 ανήλθαν σε 29.199, το 2014 σε 41.388, το 2015 σε 45.628 και το 2016 σε 54.422.

– Στα δύο μεγαλύτερα Ειρηνοδικεία της χώρας -Αθήνας και Θεσσαλονίκης- στο 10μηνο του 2016 οι αποποιήσεις κληρονομιάς “άγγιξαν” τις 9.593 και τις 5.053 αντίστοιχα.
– Το 2015 ο αριθμός τους στην Αθήνα μόνο διαμορφώθηκε σε 9.566, ενώ το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιάς στην Αθήνα κυμαίνονταν περί τις 6.000, για να εκτοξευθούν το 2014 στις 8.798.

– Παρόμοια, πάντως, είναι η κατάσταση και περιφερειακά της Αθήνας. Ενδεικτικά, το Ειρηνοδικείο Μαραθώνος έχει δεχτεί τους πρώτους 10 μήνες του 2016 περίπου 278 αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς, όταν για το σύνολο του 2015 οι αποποιήσεις διαμορφώθηκαν σε 288. Το 2014 ήταν 188 και το 2013 λιγότερες από 145.

Πριν λίγες μέρες στη Βουλή σε σχετική ερωτήσή του προς την υφυπουργού οικονομικών Κατερίνα παπανάτσιου, ο ανεξάρτητος βουλευτής Δημ. Κουκούτσης, είπε πως σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου 2017 φαίνεται πως ο αριθμός όσων αποποιούνται κληρονομιάς  θα τριπλασιαστεί, δηλαδή θα φτάσει τις 150.000 αιτησεις.

Πώς γίνεται;
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και τον λόγο της κληρονομιάς, διαφορετικά θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.

– Χαρακτηριστικό της δραματικότητας της κατάστασης είναι πως δύο στις τρεις κληρονομιές είναι με παθητικό, όπως προκύπτει από εκτιμήσεις συμβολαιογράφων, γεγονός που προκαλεί τεράστια οικονομικά βάρη σε όσους κληρονόμους αποφασίζουν να κάνουν αποδοχή
– Όπως εκτιμούν δικαστικοί με πείρα, που καθημερινά χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις, ένα ποσοστό, περί το 30%, από εκείνους που αποποιούνται το κάνουν διότι είτε δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες –οι περισσότεροι– είτε διότι κρίνουν ότι δεν τους συμφέρει, υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, να “φορτωθούν” τα βάρη ακινήτων που κληρονομούν.
– Ένα μεγάλο επίσης ποσοστό, υπολογίζεται στο 28%, όσων αποποιούνται κληρονομιών το κάνει διότι τα ακίνητα που κληρονομεί δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον. Σε αυτό το ποσοστό αποποιήσεων εντάσσονται και οι Ελληνες του εξωτερικού και βεβαίως εκείνοι που για χρόνια ζουν στα αστικά κέντρα αλλά έχουν καταγωγή από επαρχία.

– Το μεγαλύτερο όμως ποσοστό των υποθέσεων που φθάνουν στα ειρηνοδικεία για αποποίηση κληρονομιών εκτιμάται ότι ανήκει σε εκείνους που μέσω αυτού του τρόπου επιλέγουν να γλιτώσουν φόρους για γονικές παροχές από τη μεταβίβαση περιουσιών προς τα παιδιά τους, τις οποίες οι ίδιοι κληρονομούν από τους δικούς τους γονείς. Το φαινόμενο είναι εξαιρετικά συνηθισμένο, καθώς πατέρας και μητέρα, κυρίως ανήλικων παιδιών, αποποιούνται την κληρονομία των δικών τους γονιών, ώστε η περιουσία –όποια κι αν είναι– να περάσει κατευθείαν στα εγγόνια και να μη χρειαστεί να πληρώσουν φόρους και άλλα έξοδα δύο φορές. Μία για να κληρονομήσουν και άλλη μία για να μεταβιβάσουν στη συνέχεια στα παιδιά τους. Πρόκειται ουσιαστικά για “εικονικές” αποποιήσεις κληρονομιάς.

Που πάνε;
Όμως, όπως διευκρινίζει, τα ακίνητα που αποποιείται κάποιος δεν πηγαίνουν κατευθείαν στο Δημόσιο, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, καθώς το Δημόσιο κληρονομεί, έκτο κατά σειρά, όταν δεν υπάρχει κανένας συγγενής για να αποδεχθεί την κληρονομιά. Βεβαίως, δικαστικοί λειτουργοί εκφράζουν προβληματισμούς για την τύχη των ακινήτων τα οποία αποποιούνται χιλιάδες πλέον συμπολίτες μας, καθώς δεν υπάρχει μηχανισμός για άμεση ενημέρωση κάποιας δημόσιας υπηρεσίας.