Ποια είναι η τελική μορφή του νέου νόμου για το εργασιακό-ασφαλιστικό

Μετά από ένα μπαράζ νομοτεχνικών βελτιώσεων ψηφίστηκε προχθές το βράδυ το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας με διατάξεις που αφορούν την καταπολέμηση της αδήλωτης-υποδηλωμένης εργασίας και το ασφαλιστικό. Οι αλλαγές αφορούσαν αποκλειστικά το κομμάτι εκείνο του νομοσχεδίου που αφορούσε την καταπολέμηση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας.

Αντίθετα, όλες οι άλλες προβλεπόμενες -στο νομοσχέδιο- ανατροπές  που αφορούσαν τις ασφαλιστικές εισφορές των επαγγελματιών (π.χ. πάγωμα επιστροφών από τον ΕΦΚΑ σε όσους έχουν οφειλές προς τα Tαμεία, αποσύνδεση ιδιότητας-ασφάλισης για μηχανικούς και δικηγόρους) και των δημοσίων υπαλλήλων (κράτηση 4,5% υπέρ του ΜΤΠΥ) παρέμειναν.

Επίσης παρέμειναν οι διατάξεις που ενισχύουν τον ρόλο του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών (ΚΕΑΟ).

Καμία αλλαγή, επίσης, δεν έγινε στις αρχικά προτεινόμενες διατάξεις στο συνταξιοδοτικό. Έτσι θα επιβληθεί συντελεστής 0,45 στον υπολογισμό των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων από 1/1/2015 και έπειτα, οδηγώντας σε μειώσεις έως 35%.

Στην τελική του μορφή ο νέος νόμος προβλέπει -στα σημεία στα οποία υπήρξαν αλλαγές πριν από την ψήφισή του- τις ακόλουθες οκτώ αλλαγές:

1. Οι τρεις παραβάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων, αφορούν τρεις διαφορετικούς ελέγχους και όχι τρεις διαφορετικές παραβάσεις από έναν έλεγχο. Επίσης διευκρινίζεται ότι, όταν μια επιχείρηση έχει πολλά καταστήματα, σε ποιο από αυτά επιβάλλεται η αναστολή λειτουργίας.

2. Η δήλωση της οικειοθελούς αποχώρησης θα υποβάλλεται εντός 4 εργάσιμων ημερών (αντί των 2 εργάσιμων ημερών όπως είχε ορισθεί στο αρχικό σχέδιο νόμου).

3. Διαγράφεται η υποχρέωση να συνυπογράφεται το πρακτικό, η ενημέρωση και η διαβούλευση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων (σ.σ. εργαζομένων-εργοδοτών).

4. Αποσύρεται το άρθρο το οποίο προέβλεπε ότι “oποιαδήποτε ουσιαστική μεταβολή επέλθει στη σύμβαση εργασίας από απόφαση του εργοδότη, η οποία ελήφθη κατά παράβαση των υποχρεώσεων του άρθρου 4, είναι άκυρη”.

5. Προστέθηκε νομοτεχνική βελτίωση η οποία προβλέπει όχληση του εργοδότη 15 ημέρες πριν από την έκδοση διαταγής πληρωμής υπέρ του εργαζομένου για δεδουλευμένες αποδοχές.

6. Απεσύρθη η διάταξη για τον αποκλεισμό από τις δημόσιες συμβάσεις εξαιτίας παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας, καθώς θα ενταχθεί στον Νόμο περί Δημοσίων Συμβάσεων και θα γίνει νέο άρθρο ώστε να υπάρχει το ίδιο πλαίσιο για το προσωρινό κλείσιμο μιας επιχείρησης και για όσες επιδοτούνται/επιχορηγούνται από δημόσια και ευρωπαϊκά κονδύλια.

7. Αποσύρονται οι διατάξεις για την αποσαφήνιση του δόλου στο εργατικό ατύχημα.

8. Επίσης δεν γίνονται δεκτές οι τροπολογίες οι οποίες αφορούσαν την “επίσχεση εργασίας σε περίπτωση υπερημερίας του εργοδότη ως προς την καταβολή του μισθού” και την  “παράσταση πολιτικής αγωγής για δεδουλευμένες αποδοχές και αποζημίωση απόλυσης”.

Συνολικά ο νέος νόμος προβλέπει:

Στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων

-Πρόστιμο από 500 έως 50.000 ευρώ για όποιον εργοδότη αρνηθεί την πρόσβαση των κλιμακίων του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) ή την παροχή στοιχείων ή πληροφοριών.

-Οριστικό λουκέτο σε όποια επιχείρηση δεν συμμορφωθεί με τις κυρώσεις που επιβάλλουν οι Επιθεωρητές Εργασίας σε σχέση με παραβάσεις που εγκυμονούν άμεσο ή σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων.

-Προσωρινό λουκέτο επιχείρησης στην περίπτωση που δεν καταβάλλει πλήρως αποδοχές αδείας ή αναλογίας αυτών, επίδομα αδείας ή δεν καταθέσει πίνακα προσωπικού και ωρών εργασίας, απασχολεί εργαζομένους κατά τις ώρες μη λειτουργίας των επιχειρήσεων, “τεμαχίζει” το ωράριο των μερικώς απασχολουμένων και υπερβαίνει τα χρονικά όρια της απασχόλησης του προσωπικού της.

-Οριστικό λουκέτο σε επιχειρήσεις των οποίων οι ιδιοκτήτες δεν συμμορφωθούν στις ποινές ή στα πρόστιμα (π.χ., εξάμηνη φυλάκιση, πρόστιμο τουλάχιστον 900 ευρώ) που επιβληθούν, τα οποία σχετίζονται με την απασχόληση αδήλωτου προσωπικού.

-Πρόστιμο έως 50.000 ευρώ για παράβαση της υποχρέωσης αναγραφής εργαζομένου στον πίνακα προσωπικού.

-Πρόστιμο έως 50.000 ευρώ για όποιον εργοδότη δεν δηλώσει στην “Εργάνη” κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, καθώς και κάθε υπεργασία και νόμιμη υπερωριακή απασχόληση των εργαζομένων.

-Πρόστιμο 10.550 ευρώ για όποιον εργοδότη εκτελεί οικοδομική εργασία ή τεχνικό έργο και δεν αναγγείλει ηλεκτρονικά στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΣΕΠΕ (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ) το απασχολούμενο προσωπικό πριν από την έναρξη κάθε ημερήσιας απασχόλησης.

-Καταλογισμός στον εργοδότη της κατηγορίας της “άτακτης καταγγελίας” σύμβασης σε περίπτωση που αυτός δεν τηρήσει εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις αναγγελίας οικειοθελούς αποχώρησης, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής των συνοδευτικών εγγράφων της παρούσας.

-Υποχρέωση του εργοδότη να εφοδιάζει τους εργαζομένους του με αντίγραφο της κατάστασης προσωπικού ή απόσπασμα αυτής όταν απασχολούνται εκτός της έδρας ή του παραρτήματος της επιχείρησης.

-Δυνατότητα των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών και εργαζομένων) να καθορίζουν ελεύθερα και οποτεδήποτε, μέσω γραπτής συμφωνίας, τις πρακτικές λεπτομέρειες της ενημέρωσης και διαβούλευσης, στο κατάλληλο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου της επιχείρησης ή της εγκατάστασης.

-Προσδιορισμός χρονικού διαστήματος 60 ημερών για τη συζήτηση των αγωγών και των τακτικών ένδικων μέσων επί εργατικών διαφορών (άκυρη απόλυση, μισθοί υπερημερίας και καθυστερημένοι μισθοί).

-Δυνατότητα έκδοσης διαταγής πληρωμής οφειλόμενου μισθού εφόσον η σύναψη της σύμβασης εργασίας αποδεικνύεται εγγράφως.

Στο πεδίο των ασφαλιστικών εισφορών

-Αύξηση ασφαλίστρων Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (σ.σ. μερίσματα δημοσίου).

-Επανακαθορίζονται οι μηνιαίες κρατήσεις των μετόχων του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων, οι οποίες ορίζονται σε ποσοστό 4,5% επί των συντάξιμων αποδοχών, όπως προσδιορίζονται για την κύρια σύνταξη.Το ΓΛΚ προβλέπει αύξηση εσόδων 26 εκατ. ευρώ υπέρ του ΜΤΠ.

-“Πάγωμα” των επιστροφών εισφορών σε όσους επαγγελματίες δήλωσαν χαμηλότερο εισόδημα το 2016 σε σχέση με το 2015, εφόσον έχουν οφειλές στον ΕΦΚΑ.

-Οι επιστροφές αυτές θα συμψηφιστούν με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.

-Μη καταβολή εισφορών από όσους μηχανικούς και νομικούς δεν έχουν κάνει έναρξη επαγγέλματος στην Εφορία.

-Πρόσβαση του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών στο Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών για τη διευκόλυνση αιτημάτων παροχής σχετικών πληροφοριών.

-Υποχρέωση του Δημοσίου να δίνει πληροφορίες στο ΚΕΑΟ για τους οφειλέτες των Ταμείων.

Στο πεδίο των συντάξεων

-Προβλέπεται ότι το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης που έχει προγραμματοποιηθεί έως και την 31/12/2014 υπολογίζεται με βάση το υφιστάμενο ποσοστό αναπλήρωσης (0,45%), το οποίο για κάθε έτος ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό επί των συνταξίμων αποδοχών κάθε ασφαλισμένου που υπεβλήθησαν σε εισφορές υπέρ επικουρικής ασφάλισης (αντί των αποδοχών που υπολογίζονται για την έκδοση κύριας σύνταξης).

-Εκτιμούνται μειώσεις έως 30% -35% στις επικουρικές συντάξεις τις οποίες αιτήθηκαν ασφαλισμένοι μετά την 1/1/2015.

-To πλήθος των ασφαλισμένων που εκτιμάται ότι θα υποστεί αυτές τις μειώσεις ανέρχεται σε 85.000 άτομα.

-Διευκρινίζεται ότι η προϋπόθεση συμπλήρωσης 15 ετών ασφάλισης για την καταβολή της εθνικής σύνταξης δεν ισχύει για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης με τη συμπλήρωση χρόνου ασφάλισης μικρότερου των 15 ετών. Στην περίπτωση αυτή το ποσό της εθνικής σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται αυτού που αντιστοιχεί στα 15 χρόνια ασφάλισης.

-Ορίζεται ότι το συνολικό ακαθάριστο ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ακαθάριστο ποσό των συντάξιμων αποδοχών.

-Προστίθεται στους χρόνους που θεωρούνται ως συντάξιμοι και ο χρόνος αδείας άνευ αποδοχών μέχρι έναν μήνα κατ’ έτος με την προϋπόθεση της καταβολής από τον υπάλληλο των προβλεπομένων ασφαλιστικών εισφορών.

-Προβλέπεται χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ και ο χρόνος που αναγνωρίζεται στην πρόσθετη ασφάλιση αγροτών που αναγνωρίζεται στον κλάδο κύριας ασφάλισης. Οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν μηνιαία εισφορά 20% επί του 70% του προβλεπομένου, κατά την υποβολή της αίτησης κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.

-Συμπληρώνεται διάταξη του νόμου 4387/2016 (σ.σ. νόμος Κατρούγκαλου) ως προς τις εργοδοτικές εισφορές που καταβάλλονται για όσους διορίζονται σε θέσεις μετακλητών υπαλλήλων με σχέση δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου.

-Διευκρινίζεται το χρονικό διάστημα ασφάλισης που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών των υπαλλήλων–λειτουργών του Δημοσίου και των στρατιωτικών, στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει χρόνος ασφάλισης 5 ή 10 χρόνων (ανάλογα με τον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης) από το 2002 μέχρι την έναρξη καταβολής της σύνταξης. Σε αυτές τις περιπτώσεις αναζητείται χρόνος ασφάλισης και πριν από την 1/1/2002 και μέχρι τη συμπλήρωση 5 ή 10 ετών, κατά περίπτωση.

-Ορίζεται ότι το συνολικό ποσοστό της μείωσης της σύνταξης σε περίπτωση πρόωρης αποχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30%.

-Προβλέπεται ότι η σύνταξη δικαιούχου που έχει καταδικαστεί σε ποινή κάθειρξης για οποιοδήποτε αδίκημα μεταβιβάζεται στους τυχόν δικαιούχους, σύμφωνα με τις διατάξεις για συνταξιοδότηση λόγω θανάτου.

-Καταργούνται διατάξεις που ορίζουν πως το επίδομα θέσης ευθύνης περιλαμβάνεται στις συντάξιμες αποδοχές μόνο για όσους έχουν ασκήσει καθήκοντα προϊσταμένου, όχι κατά αναπλήρωση ή ανάθεση, τουλάχιστον για μία διετία.

-Προσδιορίζονται οι συντάξιμες αποδοχές επί των οποίων υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές για όσους αμείβονται από 1/1/2017 με βάση τα ειδικά μισθολόγια (νόμος 4472/2017).

-Αναγνωρίζεται ότι το δικαίωμα στη σύνταξη είναι απαράγραπτο, τα δε οικονομικά αποτελέσματα που γεννώνται από την άσκηση του δικαιώματος αυτού ανατρέχουν στην ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο. Αυτό ισχύει για όσους αποχώρησαν από 13/5/2017 και έπειτα.

-Διευκρινίζεται ότι το χρονικό διάστημα ασφάλισης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών των ασφαλισμένων των πρώην φορέων κοινωνικής ασφάλισης που κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης εντός του έτους 2016, στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει χρόνος ασφάλισης 5 ή 10 ετών (ανάλογα με τον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης) από το 2002.

-Οι γενικές και ειδικές διατάξεις που προβλέπουν διακοπή ή περικοπή της σύνταξης αναπηρίας ή της σύνταξης λόγω θανάτου και των προνοιακών ή άλλων επιδομάτων όταν ο δικαιούχος αναλαμβάνει εργασία ή αυταπασχολείται, δεν εφαρμόζονται στους δικαιούχους που πάσχουν από αναπηρία που οφείλεται σε ψυχική πάθηση ή νοητική υστέρηση ή συμπαθολογία ψυχικής πάθησης και νοητικής στέρησης .

Επανακαθορίζεται:

-Ο χρόνος ηλικίας του ανασφάλιστου διαζευγμένου συζύγου (ο γάμος λύθηκε μετά τη συμπλήρωση του 25ου έτους, αντί του 35ου, που ισχύει για τη διατήρηση ως άμεσα ασφαλισμένου του δικαιώματος παροχών ασθενείας σε είδος.

-Ο τρόπος υπολογισμού της καταβαλλόμενης μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ υγειονομικής περίθαλψης στον οικείο ασφαλιστικό φορέα, για τη συνέχιση του προαναφερόμενου δικαιώματος.

-Αίρεται η καταληκτική ημερομηνία της 30/6/2017 και ισχύει εις το διηνεκές το δικαίωμα που είχε παραχωρηθεί σε συνταξιούχους λήψης αναπηρικής σύνταξης και δικαιούχους επιδομάτων αναπηρίας, προκειμένου αυτοί να συνεχίσουν να λαμβάνουν τις σχετικές παροχές για ένα εξάμηνο, εφόσον εκκρεμεί στις υγειονομικές επιτροπές ΚΕΠΑ, χωρίς υπαιτιότητά τους, ιατρική κρίση περί ποσοστού αναπηρίας.