Τροφές χρήσιμες για το κρύο και που βοηθούν να κρατήσουμε το σώμα μας ζεστό

της Αγγελικής Μήλιου, βιολόγου, medlabnews.gr

Η πτώση της θερμοκρασίας, καθιστά τον οργανισμό μας πιο ευάλωτο σε ιώσεις αν δεν ντυνόμαστε καλά. Ωστόσο το σώμα μας κρυώνει και προσπαθούμε να το ζεστάνουμε μπροστά από το τζάκι ή μια σόμπα. Τα τρόφιμα που αναζητά ο άνθρωπος το χειμώνα είναι κυρίως αυτά που περιέχουν περισσότερα λιπαρά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταναλώνετε μόνο τροφές που περιέχουν λίπος. Ένας οργανισμός για να είναι υγιείς και να μπορεί να αντιμετωπίσει το κρύο πρέπει να λαμβάνει και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως τις βιταμίνες (Α, E, C), καθώς και τις πρωτεΐνες.

Η σωστή διατροφή, μας βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, κρατώντας το σώμα ζεστό και παρέχει αρκετό καύσιμο για τις δραστηρίοτητες μας. Έχει παρατηρηθεί, ότι κατά την διάρκεια του χειμώνα καταναλώνουμε ζεστές τροφές όπως είναι οι σούπες και τα όσπρια ενώ αντίθετα το καλοκαίρι προτιμούμε τροφές είτε σε θερμοκρασία περιβάλλοντος είτε παγωμένες για να δροσιστούμε ή να ξεδιψάσουμε. Με την κατανάλωση ζεστής τροφής ανεβάζουμε την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος, ενώ αντίστοιχα την μειώνουμε, με την κατανάλωση μιας παγωμένης τροφής. Υπάρχει δηλαδή, μία συσχέτιση μεταξύ θερμοκρασίας περιβάλλοντος, σώματος και θερμοκρασίας φαγητού από την οποία επηρεάζεται τόσο η γευστική ευχαρίστηση της τροφής όσο και η ποσότητα που θα καταναλώσουμε. Όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλή και αισθανόμαστε κρύο, τα αιμοφόρα αγγεία συσπώνται για να εμποδίσουν την απώλεια θερμοκρασίας και τα αισθητήρια του δέρματος συλλαμβάνουν την αίσθηση του κρύου στον εγκέφαλο, σε λήψη ζεστού ροφήματος. Ο οργανισμός στο κρύο πρέπει να παράγει περισσότερη θερμότητα, για να παραμείνει ζεστός ενώ στην ζέστη, ο οργανισμός ρυθμίζει τη θερμοκρασία του αποβάλλοντας θερμότητα με τον ιδρώτα και ζητάμε να καταναλώσουμε κάτι κρύο.

Οι υδατάνθρακες αποτελούν το πρώτο καύσιμο που χρησιμοποιεί ο οργανισμός. Πρέπει, λοιπόν, να υπάρχουν στη διατροφή μας τροφές με σύνθετους υδατάνθρακες όπως τα ολικής αλέσεως δημητριακά, τα όσπρια κα. Τα συγκεκριμένα τρόφιμα, πέρα από την ενέργεια, περιέχουν μια πληθώρα θρεπτικών συστατικών χρήσιμων για την καλή λειτουργία του οργανισμού.

Τα λίπη δεν υπάρχει λόγος να αυξηθούν περισσότερο από τις συνηθισμένες συστάσεις. Σύμφωνα με έρευνες, αυξημένη κατανάλωση λιπών και κυρίως των κορεσμένων επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Προσοχή πρέπει να δοθεί στην ποιότητα των λιπών. Ενισχύουμε τον οργανισμός μας με καλά λιπαρά και κυρίως με τα ω-3 των ψαριών και τα μονοακόρεστα του ελαιόλαδου. Άλλα τρόφιμα με καλά λιπαρά είναι οι ξηροί καρποί, το αβοκάντο, το ταχίνι. Η κατανάλωση των λιπών πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη στους καρδιοπαθείς.

Υπάρχουν τροφές οι οποίες μας βοηθούν να κρατήσουμε το σώμα μας ζεστό, δίνουν πληθώρα από χρήσιμες θερμίδες και αποτελούν εφόδιο για τις δύσκολες, παγωμένες μέρες.

Ψωμί ολικής άλεσης με ταχίνι (και λίγο μέλι, αν θέλεις)

Το αμυλούχο πλήρες ψωμί θα σου δώσει ενέργεια για όλη την ημέρα και το ταχίνι θα ανεβάσει τη θερμοκρασία με τις θερμίδες του και τη βιταμίνη Ε που περιέχει.

Κορυφαίο αντιοξειδωτικό και ενεργειακό τρόφιμο, η σταφίδα περιέχει πολύτιμα ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο, σελήνιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο, χαλκό, βόριο, πυρίτιο), βιταμίνες (Α, C, D, Β1, Β2, Β3, Β6), φρουκτόζη, γλυκόζη και φαινόλες που την ενισχύουν με αντιβιοτικές και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες.

Καθώς οι ανάγκες του οργανισμού για βιταμίνη C – που θωρακίζει το ανοσοποιητικό σύστημα – είναι αυξημένες, τα πιο πολύτιμα φρούτα είναι τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια. Επιπλέον, μην ξεχνάς να βάζεις λεμόνι – επίσης πλούσιο σε βιταμίνη C – σε όσπρια, σαλάτες, ψάρια, κρέατα.

Πολύτιμα λαχανικά και τα δύο, με υψηλή θρεπτική αξία. Είναι πηγές φυτικών ινών, βιταμίνης C, β- καροτένιου, ανόργανων συστατικών αλλά και πολυφαινολών και προσφέρουν ισχυρή προστασία απέναντι στις οξειδωτικές βλάβες των κυττάρων

Πλούσια πηγή ασβεστίου (93 mg ανά 100 γρμ., που καλύπτουν περίπου το 10% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης) και βιταμίνης C (110 mg ανά 100 γρμ., που καλύπτουν το 100% των ημερήσιων αναγκών). Ιδανικά για όσους δεν συμπαθούν ή πρέπει να αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Εξαιρετική πηγή ω-3 λιπαρών (7,5 g ανά 100 γρμ. καλύπτουν το 700% των ημερήσιων αναγκών), που βοηθούν στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Οι ξηροί καρποί μπορούν να αντικαταστήσουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα για όσους δεν μπορούν για κάποιο λόγο να τα καταναλώσουν.

Χορταίνουν ακόμη περισσότερο και από το κρέας, ιδιότητα που έχουν τα περισσότερα όσπρια. Η υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες (4 g ανά 100 γρμ. καλύπτουν περίπου το 15% των ημερήσιων αναγκών) συμβάλλει στην καλή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και στην καλή πέψη. Επίσης, ο γλυκαιμικός δείκτης στις φακές είναι χαμηλός, γεγονός που σημαίνει πως έτσι αυξάνονται σταδιακά και όχι απότομα τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα. Η περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη Β και μαγνήσιο (32 mg ανά 100 γρμ., το 9% των ημερήσιων αναγκών) είναι επίσης σημαντική. Με άλλα λόγια, πρόκειται για διατροφική πηγή με θαυματουργές ιδιότητες όσον αφορά την καλή λειτουργία της καρδιάς και την τόνωση του ανοσοποιητικού.

Το ελαιόλαδο προσφέρει ενέργεια. Χάρη στη βιταμίνη E που περιέχει βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος και συνεπώς στην αντιμετώπιση του προβλήματος των παγωμένων ποδιών και χεριών.

Αποτελεί πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών, όπως οι πολυφαινόλες, οι τανίνες και οι ανθοκυανίνες, και θεωρείται πραγματική ασπίδα για την εποχική γρίπη, αλλά και στελέχη ιών όπως ο Η1Ν1. Παράλληλα, περιέχει σημαντικές ποσότητες σιδήρου, σεληνίου, βιταμίνης C και φυλλικού οξέος. Ο χυμός του θεωρείται απαραίτητος μετά την άσκηση, καθώς βελτιώνει την κυκλοφορία και μειώνει την καρδιακή επιβάρυνση. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν επίσης πως μπορεί να προστατεύσει και από τον καρκίνο του δέρματος.

Περιέχουν άφθονα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία, όπως το κάλλιο, που βοηθά στην καλή λειτουργία των καρδιακών μυών και στην έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας. Αποτελούν εξαιρετική πηγή φωσφόρου, έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε χαλκό (100 γρμ. μανιτάρια καλύπτουν το ήμισυ της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης), ενώ ο ψευδάργυρός τους ενισχύει το ανοσοποιητικό. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε σελήνιο, θεωρείται ότι έχουν και αντικαρκινική δράση.

Μια από τις καλύτερες επιλογές για τις κρύες ημέρες του χειμώνα, αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα φλιτζάνι ζεστό ρόφημα. Θα πρέπει όμως να είστε προσεκτικοί διότι πολλά από τα έτοιμα κυρίως ροφήματα αποτελούν βόμβες θερμίδων. Να προτιμάτε πάντα τα απλά ροφήματα όπως σκέτο καφέ, τσάι, χαμομήλι και να αποφεύγετε αυτά που έχουν πολύ γάλα, πολλή ζάχαρη και σαντιγύ

Η ζεστή σοκολάτα είναι ένα θρεπτικό ρόφημα με υψηλή όμως περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά γι αυτό θα πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο. Επίσης, είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως σάκχαρα, τα οποία θα μας δώσουν ενέργεια αλλά και σε αντιοξειδωτικά, που θα βοηθήσουν στην προστασία του σώματός μας από τις ασθένειες. Επιπλέον, ρυθμίζει την διάθεση μας αφού έχει αγχολυτική δράση.

Το πράσινο τσάι είναι πλούσιο σε κατεχίνες, ουσίες με έντονη αντιοξειδωτική δράση που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Επίσης, περιέχει καφεΐνη, μια διεγερτική ουσία που αυξάνει την ενεργητικότητα του ατόμου, αυξάνει την θερμοκρασία του σώματος και τον μεταβολισμό.

Το αλκοόλ τώρα βοηθά αλλά σε μικρές ποσότητες ( 1 – 2 ποτηράκια κόκκινο κρασί ) γιατί σε μεγάλες ποσότητες φέρνει τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα ( υποθερμία κλπ!!). Η ζεστασιά του αλκοόλ φαίνεται αρχικά να δίνει ενέργεια, όμως, αφού περάσει η επίδρασή του, φέρνει αίσθημα κούρασης. Η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική στους καρδιοπαθείς.

Μην ξεχνάς να πίνεις αρκετό νερό – συνήθως τον χειμώνα το αγνοούμε, επειδή δεν ζεσταινόμαστε και δεν ιδρώνουμε. Είναι όμως πολύτιμο όλες τις εποχές, γιατί αποτελεί βασικό στοιχείο όλων των ιστών. Οι ανάγκες του οργανισμού για ενυδάτωση είναι μεγάλες χειμώνα – καλοκαίρι. Το γεγονός ότι το αίσθημα της δίψας δεν είναι τόσο έντονο το χειμώνα, μας κάνει να παραμελούμε αυτή τη βασική ανάγκη.

Η κατανάλωση των υγρών όμως και ιδιαίτερα ζεστών, αποτρέπει την αφυδάτωση και αυτό με τη σειρά του, συμβάλλει στην πρόληψη της υποθερμίας. Οι σούπες πέρα από τα αφεψήματα είναι μια πολύ ωραία λύση. Οι σούπες με όσπρια, όπως η παραδοσιακή φασολάδα, είναι ένα από τα πιο έξυπνα πιάτα για την κρύα περίοδο του χειμώνα.